Kto wynalazł stolik kawowy?

Stolik kawowy nieodłącznie towarzyszy kanapie w naszych salonach i pokojach dziennych. Jest dość niepozorny: niewysoki, z wydłużonym blatem i z reguły o prostych kształtach. Choć zatraca powoli swoje walory funkcjonalne, to bez niego trudno sobie wyobrazić współczesne mieszkanie. Wart jest uwagi także jako jeden z najmłodszych wytworów w historii meblarstwa.

Przyjmowaną datą jego narodzin jest rok 1920, a domniemanym twórcą prezes amerykańskiej firmy Imperial Furniture Company - J. Stuart Foote. Twierdził on, że wynalazł nowoczesny stolik kawowy, przygotowując się do przyjęcia gości we własnym domu. Skrócił wówczas nogi tradycyjnego stołu i gdy zobaczył efekt od razu znalazł dla nowego stolika idealne miejsce - przed sofą.

ok. 1910 r. Stoliki kawowe bardzo szybko się przyjęły w naszych domach. Początkowo jednak w dość masywnej odsłonie, co było efektem przerabiania stołów jadalnianych na nowe modele.		1929 r. Ludwig Mies van der Rohe zaprojektował szklany stolik do kompletu z fotelami Barcelona przeznaczonymi do pawilonu niemieckiego na Wystawę Światową w Hiszpanii.

Jest to jednak cenzura dość umowna, gdyż tak naprawdę to, kiedy narodził się współcześnie pojmowany stolik kawowy, nie jest jasne. Historycy doszukują się początku tego typu mebli w połowie XIX wieku. Wielu przekonuje, że pierwszy egzemplarz został zaprojektowany przez brytyjskiego architekta Edwina Williama Godwina w 1868 roku (zdjęcie otwierające). Jednak stół przez niego zaproponowany był zdecydowanie zbyt wysoki, żeby uznać go za pierwszy stolik kawowy.

Sama idea wywodzi się z pokrewnego stolika do serwowania herbaty, który był używany w całej Europie już w XVII wieku. Był to wysoki, przeważnie okrągły stolik ustawiony obok fotela czy krzesła. Często posiadał blat składany tak, żeby można go było postawić przy ścianie, kiedy nie był potrzebny.

1947 r. Projektanci zaczęli tworzyć stoliki przypominające rzeźby. Isamu Noguchi zaprojektował stół, który stanowi połączenie amebowatego blatu z dwiema rzeźbiarskimi nogami.		1949 r. Stół Arabesco Carla Mollino stanowi swobodną kreację o organicznych kształtach. Typowe nogi zastępuje ekspresyjnie powyginana sklejka o nieregularnym kształcie.

W XVIII i XIX wieku, stolik do herbaty przekształcił się w wózek do herbaty, czyli prostokątny stół na kółkach. Tego typu meble były bardziej potrzebne służbie niż domownikom. Na nich lokaj czy służąca mogli postawić tacę z gorącym naparem i rozdać filiżanki zebranym. Dlatego ze względów praktycznych musiał być dość wysoki i nie zajmować dużo miejsca.

Wyparcie tych mebli przez stoliki kawowe wiąże się z zanikiem służby, rozwojem klasy średniej oraz zmianami w sposobie spędzania wolnego czasu. Stolik o prostym kształcie, wysokością idealnie dopasowany do kanapy, o nieformalnym charakterze, odpowiadał standardom nowoczesnego życia.

ok. 1950 r. W domach klasy średniej upowszechniły się proste stoliki wykonane z niedrogich materiałów. W połowie XX wieku powszechne były zaokrąglone kanty i prostokątne blaty.		2005 r. W ostatnich latach dużą popularnością cieszą się stoliki z dekoracyjnymi nogami lub podstawami, jak w projekcie Snow marki Swedese. Szklany blat nie zasłania najbardziej efektownej części mebla.

Rozkwit stolików kawowych przypada na lata 50. Dzięki nim można było swobodnie popijać kawę i oglądać telewizję, przy czym nic nie zasłaniało widoku na srebrny ekran. Od tego momentu stolik stał się centrum sfery wypoczynkowej. Wokół niego aranżowano kanapę i inne siedziska na planie litery U. Z czasem stał się nie tylko meblem, na który można wygodnie odstawić kubek czy szklankę, ale także miejscem ekspozycji cennych albumów czy kolorowych magazynów, których posiadanie i czytanie stało się w dobrym tonie.

Lata 50. to także rozkwit formalny stolików. W tym okresie zaczęto projektować organiczne kształty blatów i nóg; stosowano materiały takie jak szkło, plastik, aluminium. Każdy liczący się projektant miał w swoim portfolio choć jeden egzemplarz niepowtarzalnego stolika, począwszy od Miesa van der Rohe, przez Alvara Aalto i Isamu Noguchiego, po Marcela Wandersa. Każdy z nich starał się stworzyć wyrazistą bryłę, która mogłaby stanowić faktyczne centrum salonu.

Stół multimedialny początkowo wykorzystywany tylko w hotelach i kasynach, teraz wkracza również do domów. Ma on szansę zmienić przyszłość stolików kawowych.

Teraz, na początku XXI wieku stoliki kawowe stoją na progu cyfrowej rewolucji. A wszystko za sprawą koncernu Microsoft, który stworzył stoły multimedialne. Microsoft Surface to tablet na tyle duży, że jest wmontowywany w stół, zastępując całkowicie blat. Dzięki wprowadzeniu ekranu dotykowego, stolik staje się interaktywnym narzędziem, centrum rozrywki i komunikacji. Kilka osób może jednocześnie na takim stole oglądać zdjęcia czy relaksować się przy grach komputerowych.

Microsoft Surface jest już używany przez różne firmy oraz w przestrzeniach komercyjnych takich jak hotele i kasyna. Zaczyna również wkraczać do domów i zastępować tradycyjne stoliki kawowe. Wszystko wskazuje na to, że w XXI wieku już nie projektanci, a programiści będą kreować wygląd tego mebla.

tekst: Anna Oporska;
zdjęcia: serwisy prasowe firm