Dzieła sztuki dla początkującego kolekcjonera

Ze względu na nieduży format oraz często monochromatyczny charakter rysunki pasują praktycznie do każdego wnętrza. Przystępna cena sprawia, że są polecane zwłaszcza początkującym kolekcjonerom.

Rysunki dają możliwość posiadania oryginalnego dzieła sztuki już za kilkadziesiąt złotych, choć rozpiętość ich cen jest oczywiście ogromna. Najtaniej można u nas kupić prace artystów średniego i młodego pokolenia, najdroższe są natomiast szkice uznanych autorów przedwojennych.

Rysunek traktowany jest przez twórcę jako samodzielne dzieło lub stanowi szkic, czy wstęp do pracy nad obrazem na płótnie lub freskiem. Jest wtedy zapisem rodzącej się w głowie artysty wizji, tworzonym pośpiesznie, na gorąco. Tego typu szkice, nieprzeznaczone przez autora dla publiczności, stanowią często najintymniejszą i najszczerszą formę artystycznej wypowiedzi.

Rysunek na światowym rynku sztuki

Na świecie szczególnie poszukiwane są rysunki dawnych mistrzów. Cenowy rekord został pobity w 2009 roku w Londynie, kiedy to anonimowy nabywca za 29 mln funtów kupił szkic Rafaela "Głowa muzy". Mistrz wykonał go podczas prac nad freskiem "Parnas" w Stanza della Segnatura w Watykanie. Wysokie ceny osiągają także prace artystów powojennych - dla przykładu, dzieło Alighiero Boettiego "Ononimo" wylicytowano dwa lata temu w Londynie za prawie 1,5 mln dolarów. Tego typu transakcje zdarzają się jednak dość rzadko.

Obecnie kolekcjonerzy poszukują raczej tańszych obiektów, a tych na rynku nie brakuje. Coraz chętniej kupowane są rysunki młodych twórców (stanowią już 19% wszystkich aukcji rysunku na świecie), które można zdobyć za kwotę nieprzekraczającą 5000 dolarów. Co ciekawe, w tej kategorii święcą triumfy artyści z Azji: Indonezyjka J. Ariadhitya Pramuhendra, pochodzący z Turcji Erinç Seymen, czy rekordzista cenowy Xu Zhen z Chin.

Rysunek w Polsce

Gdzie kupować rysunki na naszym rynku sztuki? Jeśli zależy nam na pracy uznanego twórcy, najlepiej udać się do jednego z dużych domów aukcyjnych lub galerii, które gwarantują bezpieczeństwo transakcji. Prawdopodobieństwo, że nabędziemy tam falsyfikat, jest znikome. Unikajmy natomiast serwisów aukcyjnych. Oferowana tam praca wysoko cenionego autora po niezwykle okazyjnej cenie prawie na pewno okaże się fałszywa.

Rysunki uznanych artystów pojawiają się na wielu aukcjach sztuki, warto więc przeglądać katalogi (np. w portalu artinfo.pl). Kilka lat temu można było kupić w Polskim Domu Aukcyjnym Sztuka ciekawy szkic Jana Matejki "Scena humorystyczna" (cena wywoławcza 1200 zł, cena sprzedaży 2300 zł), na aukcji w domu aukcyjnym Rempex oferowano natomiast "Portret Aleksandra Lednickiego" Witkacego (sprzedany za 19000 zł).

Godne uwagi są także aukcje prac na papierze organizowane przez warszawską Desę Unicum. Ceny wywoławcze zaczynają się tu często od kilkuset, a nawet kilkudziesięciu złotych. Do tej pory pojawiło się też sporo ciekawych pozycji z górnej półki cenowej - przykładowo, na kwietniowej aukcji można było wylicytować "Dziewczynę karmiącą gołębie" Henryka Siemiradzkiego (cena wywoławcza: 40000 zł, praca nie została sprzedana).

Również w galeriach można trafić na ciekawe pozycje. Krakowska galeria Attis oferuje barwne szkice Zbyluta Grzywacza (1939-2004), którego dużą monograficzną wystawę można było oglądać trzy lata temu w Muzeum Narodowym w Krakowie. W tej samej galerii znajdziemy spory zbiór szkiców Kazimierza Podsadeckiego (1904-1970) - artysty bardzo interesującego, do tej pory niestety niedocenionego, wywodzącego się z tradycji polskiej awangardy.

Bogatą kolekcję rysunków, głównie z XIX i XX wieku, posiada galeria i dom aukcyjny Nautilus w Krakowie - warto zwrócić uwagę na prace Jerzego Skarżyńskiego czy doskonałe portrety Zofii Piramowicz (1880-1958), które można tu kupić już za 400 zł.

Klasyka współczesności i świeżo rysowane

Jeśli nie zależy nam na znanym nazwisku lub po prostu poszukujemy ciekawego uzupełnienia wnętrza, polecam przyjrzeć się pracom twórców średniego i młodego pokolenia. Taki zakup może się w przyszłości okazać świetną inwestycją, pod warunkiem oczywiście, że postawimy na odpowiedniego artystę. Istnieją galerie sztuki współczesnej wyspecjalizowane w sprzedaży rysunków np. Jan Fejkiel Gallery w Krakowie, jednak prawie wszystkie mają w swojej ofercie obiekty reprezentujące tę dziedzinę sztuki. We wspomnianej galerii Jana Fejkla warto zwrócić uwagę na rysunki Moniki Cichoń, Zbigniewa Bielawki i Andrzeja Kapusty. Koniecznie trzeba też zajrzeć do warszawskiej Galerii Grafiki i Plakatu - sporo tu świetnych szkiców Jana Młodożeńca, Jacka Sroki czy Franciszka Starowieyskiego.

Obiecujących młodych twórców, w wielu przypadkach jeszcze nieznanych, można odkryć na różnego rodzaju konkursach i przeglądach. Co roku, spośród nadsyłanych prac, często publikowanych w Internecie, wyłowić można perełki (jeśli upatrzony artysta nie sprzedaje za pośrednictwem żadnej galerii, można spróbować skontaktować się z nim bezpośrednio, np. poprzez autorską stronę internetową).

Wśród takich imprez wyróżniają się Ogólnopolskie Triennale "Granice Rysunku" (na którym pokazywano bardzo interesujące dzieła Małgorzaty Józefowicz), Triennale Polskiego Rysunku Artystycznego w Lubaczowie oraz Międzynarodowy Konkurs Rysunku, organizowany przez ASP we Wrocławiu. Na tym ostatnim zwracały ostatnio uwagę prace nagrodzonego Andrzeja Węcławskiego, a także Patrycji Wojtczak, Agnieszki Wajday-Hanninen, Gosi Włodarczak-Sarneckiej.

Nie zapominajmy, że bez rysunku malarstwo, tak cenione przez wielu, nie mogłoby istnieć. Szkice są często najbardziej osobistą formą wypowiedzi artysty, a stawiane pośpiesznie kreski znakomicie dokumentują jego styl.