Ta sztuka jest naszą wizytówką
"Plakat to nie Papier", Pałacu Sztuki, Kraków
do 30 września 2025
Ponad 200 artefaktów, 4 sekcje tematyczne, dziesiątki twórców, którzy zostawili swój ślad w historii - "Plakat to nie Papier" to nie tylko wystawa, ale podróż w głąb fenomenu, który zmienił wizualne DNA Polski i wpisał ją na mapę światowego designu. Tutaj sztuka spotyka się z historią, design z ideą, a przeszłość z przyszłością, przypominając, że obraz potrafi więcej niż tysiąc słów.
Polska Szkoła Plakatu - buntownicza, wizjonerska, pełna ironii i metafor – stworzyła język graficzny, który stał się naszą wizytówką na świecie. - Nie była nurtem, lecz postawą. Nie stylem, lecz sposobem myślenia. Zmieniliśmy plakat w sztukę, a sztukę w plakat, czas opowiedzieć, jakie są tego konsekwencje – wyjaśnia Wojciech P. Onak, kurator wystawy.
Plakat chciał być widziany nie raz, ale tysiące razy. Chciał wejść w tkankę miasta, zakorzenić się w świadomości zbiorowej, stać się elementem kultury wizualnej codzienności. Polska Szkoła Plakatu – centralny punkt wystawy – wyrosła w warunkach politycznego nadzoru i ograniczonej wolności wypowiedzi. A jednak to właśnie w PRL-u powstały dzieła, które nie tylko wyznaczyły nowy kierunek w projektowaniu graficznym, ale też zyskały status form symbolicznych. Plakat nie musiał promować produktu, którego nie było. Mógł promować ideę, klimat, emocje- i robił to skutecznie - dzięki odwadze formalnej, metaforycznemu językowi, nieoczywistym zestawieniom znaczeń.
Na wystawie zostanie zaprezentowanych ponad 200 prac takich twórców, jak Henryk Tomaszewski, Jan Lenica, Andrzej Pągowski, Anna Huskowska, Maria Ihnatowicz, Waldemar Świerzy, Wanda Gołkowska, Roman Cieślewicz, Wojciech Fangor. Na ekspozycji znajdą się również realizacje mniej znane: okładki płyt winylowych, projekty książek, magazynów, a także opakowania i znaki graficzne. Osobna część ekspozycji poświęcona jest logotypom, które zyskały status symboli: jaskółka Mody Polskiej, żuraw LOT, CPN, PZU, Społem, Wedel. Zamiast brandingowej spójności - poetyka skrótu, gestu i koloru. Plakat był jednocześnie informacją, obietnicą i obrazem – często bardziej sugestywnym niż sam produkt czy wydarzenie.
Ważną część wystawy stanowi sekcja poświęcona współczesnym formom plakatu i jego relacjom z nowymi technologiami. Do współpracy została zaproszona AI. Kurator wystawy stworzył brief tekstowy i wizualny dla plakatu. Dane zostały przetworzone przez model generatywny sztucznej inteligencji. Następnie ilustratorka Milena Paniak dokonała interwencji: wzbogacając projekt o rysunek ręczny, typografię i strukturę. Efekt? Wspólny projekt kuratora, maszyny i artysty.
Ekspozycji towarzyszy warstwa dźwiękowa. Muzyka skomponowana przez krakowską producentkę Eta Hox oparta została na głosie Aliny Kamińskiej, znanej aktorki i lektorki, od lat związanej z radiem, telewizją i Teatrem Bagatela. To nie jest klasyczna ścieżka dźwiękowa, a raczej emocjonalny rezonans wystawy. Głos stanowi rodzaj architektury akustycznej, budującej napięcie, rytm, atmosferę.
Miejsce prezentacji wystawy jest nieprzypadkowe. Pałac Sztuki to jedna z najstarszych instytucji sztuki w Polsce, o silnym dziedzictwie i znakomitych zbiorach sztuki. To przestrzeń, która przez dekady była miejscem ekspozycji malarstwa i rzeźby, i dziś otwiera się na medium, które przez lata pozostawało marginalizowane.
Antyk na dotyk
„Anatomia antyku. Ciało i ruch w rzeźbie”, Zamek Królewski w Warszawie
do 21 września 2025
Jak antyk inspirował artystów i kształtował edukację artystyczną kolejnych pokoleń? Czym było dla polskiej sztuki wielkie, niezrealizowane marzenie króla Stanisława Augusta o otwarciu w Warszawie akademii sztuk pięknych? Odpowiedzi na te pytania daje wystawa w Bibliotece Królewskiej. Na zamkowej ekspozycji do oryginalnych starożytnych rzeźb, zabytkowych kopii z marmuru i gipsu, w tym ocalałych reliktów imponującej kolekcji króla Stanisława Augusta, można podejść blisko, obejść je z każdej strony i przyjrzeć się detalom, które zazwyczaj trudno dostrzec. To świetna okazja, by dosłownie zobaczyć antyk z bliska.
„Anatomia, obecna już w tytule wystawy, odwołuje się do fascynacji ludzkim ciałem, tak charakterystycznym dla sztuki antycznej. Ówcześni twórcy próbowali poznać jego strukturę, układ i możliwości, precyzyjnie oddać w rzeźbie wszystkie aspekty ludzkiej sylwetki. Na bardziej metaforycznym poziomie tytułowa anatomia odwołuje się do nowożytnych interpretacji i adaptacji antycznych wzorców, które stały w centrum zainteresowania klasycyzmu” - mówi Norbert Haliński, kurator wystawy.
Zwięrzęta angobą malowane
„Łysogórski zwierzyniec”, Muzeum Narodowe w Krakowie, Kamienica Szołayskich
do 28 września 2025 r.
Łysa Góra koło Tarnowa to wyjątkowe miejsce na mapie Małopolski. W Spółdzielni „Kamionka” od początku lat 50. XX wieku powstawały niezwykle popularne wyroby ceramiczne - talerze, wazony, miodowniki... Wykonane z gliny naczynia malowane były ręcznie rożkiem, czyli gumową gruszką zawierającą barwną angobę. Dekoracje z reguły kontrastowały z tłem i przedstawiały motywy roślinne, geometryczne oraz rozmaite zwierzęta - od swojskich kur, lisów i koni, przez eleganckie łabędzie, po egzotyczne żyrafy. To właśnie takie naczynia, należące do kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, prezentowane są na wystawie „Łysogórski zwierzyniec”.
Co nowego w Instytucie?
"Nów w Pełni". Poza przedmiotem/Kooperacje, Instytut Wzornictwa Przemysłowego, Warszawa
od 6 do 30 września 2025
Nowe rzemiosło w pełnej odsłonie - od 6 września w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie będzie można zobaczyć aż dwie wystawy poświęcone współczesnemu rzemiosłu. To okazja do spotkania z pracami ponad 26 twórcami, poznania różnorodnych technik i spojrzenia na proces tworzenia z zupełnie nowej perspektywy.
To już szósta edycja wystawy "Nów w Pełni", organizowanej przez Stowarzyszenie Nów. Nowe Rzemiosło zaproponuje spojrzenie wykraczające poza fizyczną formę obiektu. W czasach, gdy termin "dizajn kolekcjonerski" skupia uwagę na wartości wizualnej i inwestycyjnej, kuratorzy chcą pokazać to, co kryje się głębiej. Prezentowane w takim ujęciu prace nowego rzemiosła bliższe są obiektom sztuki niż przedmiotom użytkowym, a wystawa "Nów w Pełni" jest zaproszeniem, by spojrzeć na rzemiosło nie jako na zbiór przedmiotów, ale zapis myślenia i działania. To wystawa o dialogu z materiałem i dziedzictwem, o rzemiośle jako przestrzeni ekspresji i współpracy.
Druga ekspozycja, "KOOPERACJE", prezentuje efekty współpracy sześciu duetów rzemieślniczych. Projekt łączy twórców pracujących w odmiennych technikach: drewnie i szkle, ceramice i tkaninie czy metalu i drewnie. Zamiast hierarchii, w której dominują jeden materiał i twórca, celem stało się stworzenie równorzędnego dialogu. Wspólna praca była badaniem możliwości i ograniczeń, ścieraniem się wizji i próbą łączenia technik. Efektem są nie tylko intrygujące wizualnie obiekty, ale też głębsze zrozumienie nowych ścieżek twórczych.
Abakany w ogrodzie
Magdalena Abakanowicz. Bez reguł, Ogrody Królewskie, Zamek Królewski na Wawelu, Kraków
do 28 października 2025
Twórczość Abakanowicz, charakteryzująca się napięciem między ciałem ludzkim a monumentalną skalą rzeźb, wprowadza widza w świat ukrytych znaczeń i emocji. Wystawa ma na celu umożliwienie widzowi głębszego doświadczenia przestrzeni i sztuki. Równocześnie, od października 2025 roku w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego będzie miała miejsce wystawa tkanin artystki, które zostaną zestawione z arrasami Zygmunta Augusta. Prezentacja tych monumentalnych dzieł w kontekście sztuki dawnej jest nowatorskim podejściem. Sama Abakanowicz porównywała swoje abakany do współczesnych arrasów. Wystawa stworzy wyjątkową okazję do bezpośredniego kontaktu z wielkoformatowymi, barwnymi i strukturalnymi dziełami artystki.
Tkaniny nasze powszednie
Alicja Wyszogrodzka. Polskie projekty, polscy projektanci, Muzeum Miasta Gdyni, Gdynia
22 lutego 2026
To pierwsza monograficzną wystawa prezentująca dorobek projektantki. Ekspozycja dotykać będzie tematów użytkowości dizajnu, jego "działania" w codziennym życiu i powszechnym odbiorze oraz roli w budowaniu relacji w międzypokoleniowej wspólnocie. Kuratorzy ekspozycji poruszają również wątek dizajnu rodzimego i międzynarodowego oraz pytają o ich granice, powiązania i napięcia.
Wystawa przedstawia cały proces twórczy Alicji Wyszogrodzkiej, od pomysłów i inspiracyjnych szkiców, przez projekty, po gotowe produkty wytwarzane przemysłowo i nierzadko eksportowane za granicę, które powstały w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie i w Centralnym Biurze Wzornictwa Przemysłu Lekkiego w II poł. XX wieku. Przestrzeń ekspozycji została ujęta w innowacyjną, inkluzywną i multisensoryczną aranżację.
Alicja Wyszogrodzka to projektantka wybitna, twórczyni świadoma oczekiwań użytkowników i artystka wrażliwa na potrzeby estetyczne odbiorców. Zajmowała się tkaniną użytkową: materiałem na zasłonę, sukienkę, obrus, pościel czy ręcznik kuchenny.
Charakterystyczne prace Alicji Wyszogrodzkiej, pełne koloru, optymistycznych deseni, abstrakcyjnych wzorów i poczucia humoru, symbolizujące radość życia i chęć do zabawy, miały silny wpływ na kształtowanie estetyki polskiego mid-century modern.
Aborygenka wśród obrazów
Emily Kam Kngwarray, Tate Modern, Londyn
do 11 stycznia 2026
Jest to pierwsza wystawa w Europie poświęcona twórczości Emily Kam Kngwarray, jednej z najważniejszych artystek XX wieku. Australijska malarka, pochodząca z regionu Anmatyerr w Utopii (Anmatyerr to nazwa regionu kulturowego Aborygenów zamieszkującego obszar Utopii w Australii), stworzyła dzieła, które odzwierciedlają jej głęboką więź z ojczyzną i duchowe dziedzictwo przodków. Wystawa prezentuje różnorodność twórczości Kngwarray – od żywych batików po monumentalne płótna, ukazując jej zdumiewającą karierę rozpoczętą po siedemdziesiątce. W ciągu zaledwie ośmiu lat namalowała ponad 3000 płócien. Ta współpraca Tate Modern z National Gallery of Australia jest hołdem dla jednego z najważniejszych głosów sztuki aborygeńskiej i światowej.
Mistrz architektury
Steven Holl - Rysunek jako myśl, Tchoban Foundation, Berlin
do 4 maja 2026
Wystawa poświęcona Stevenowi Hallowi przedstawia nie tylko jego znane na całym świecie projekty architektoniczne, ale także imponujący zbiór jego prac, który liczy ponad 50 000 szkiców, akwarel i rysunków. Jako architekt Holl specjalizuje się w projektowaniu budynków kultury i przestrzeni publicznych, takich jak muzea, biblioteki czy centra sztuki.
Jego podejście do architektury opiera się na trzech głównych założeniach: sztuka jako motor napędowy, dążenie do ekologicznej doskonałości oraz eksperymentalne traktowanie przestrzeni, światła, materiałów i detali. Wystawa ukazuje nie tylko zrealizowane projekty, jak Muzeum Sztuki Współczesnej w Helsinkach, ale także te, które nigdy nie zostały zrealizowane, jak projekt Palazzo del Cinema w Wenecji.
