Proces, w którym wydobywa się z masy szklane obiekty, można przyrównać do czarów, alchemii. Wszystko dzieje się szybko. Wystarczy, że decyzję podejmiemy za wcześnie czy za późno, a masa stanie się zbyt gorąca bądź wystygnie. Ta świadomość, że chwila może zaważyć na efekcie końcowym, jest elektryzująca. Ale jednocześnie artysta czuje się bezbronny wobec sił natury.
Zbigniewa Horbowego historia ze szkłem
Przygoda Horbowego ze szkłem zaczęła się, jak to na ogół bywa, przypadkiem. Stanisław Dawski, rektor wrocławskiej ASP, postanowił otworzyć Wydział Ceramiki i Szkła. Wśród studentów, którzy wybrali nowy kierunek, znalazł się Zbigniew Horbowy. W tamtych czasach niewielu wiedziało, czym jest projektowanie szkła. Huty robiły masówki i w żaden sposób nie były przygotowane do robienia pojedynczych sztuk.
Ale Zbigniew Horbowy miał intuicję i wyobraźnię, która, jak mawiał Einstein, jest czasem ważniejsza od wiedzy. Niedługo potem przyjechał do huty szkła w Szczytnej, w której próbował swoich sił Horbowy, Amerykanin nazwiskiem Katz i poprosił o przygotowanie dla niego projektów szkła. Zbigniew od razu wyciął z tektury kilka wzorów kieliszków. Miesiąc później fabryka podpisała kontrakt na produkcję.
I tak rozpoczął się boom na szkła Horbowego. Przyjeżdżali zagraniczni klienci, projektant zbierał nagrody, a ludzie mimo ciężkich czasów PRL-u wykupywali masowo ze sklepów kieliszki, szklanki i dzbanki jego projektu.
Technika Antico Zbigniewa Horbowego
Pod koniec lat 60-tych powstała słynna linia szkła "Antico". Z bąbelkowej, spienionej masy szkła powstawały niepowtarzalne wazony i butle. Kompozycje były unikatowe, bo zatapiano w nich ogromne ilości szklanych pęcherzy.
Specjalna technika polegała na posypaniu jeszcze plastycznej, ale już uformowanej masy szklanej proszkiem do prania IXI, który był popularny w czasach PRL-u. Horbowy był mistrzem tej metody.
Początkowo szkło wytwarzano w kilku jednolitych kolorach: miodowym, rubinowym, turkusowym oraz szmaragdowym. W niedługim czasie zaczęto łączyć kolory oraz cieniować je, co dodatkowo zwiększyło walory estetyczne gotowych form.
Wkrótce powstały inne szkła, m.in. linia “Alicja”, która stała się ikoną polskiego wzornictwa. "Alicja" to nazwa zestawu, z którego pochodzą najbardziej rozpoznawalne butle. Gama kolorystyczna tej serii jest niezwykle zróżnicowana. Formy te tworzone były zarówno w wielu odcieniach czerwieni oraz zieleni, jak i w kolorach bursztynu czy subtelnych beżach.
Artysta jako pierwszy wprowadził na rynek koncepcję tworzenia zestawów szkła o różnych wymiarach oraz barwach. Powstały w ten sposób serie wazonów „Daniela”, „Fungi” i „Ufo”, zestawy amfor i dzbanów oraz komplety do napojów składające się z dzbana i masywnych szklanic.
Zbigniew Horbowy w muzeach
Szkła Zbigniewa Horbowego znajdują się w zbiorach Muzeum Zamkowego w Malborku, Muzeów Narodowych we Wrocławiu, Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze, Muzeum Ziemi Kłodzkiej i innych, a także w kolekcjach zagranicznych: Musée du Verre (Liège, Francja) i The Corning Museum of Glass (Nowy Jork, USA).
Stanisław Dawski i czysta forma
Stanisław Dawski, jak już wiadomo, był rektorem wrocławskiej ASP. W swoim programie kładł nacisk na kształcenie zarówno w sztukach "wyższych" jak malarstwo czy rzeźba, jak i sztukach użytkowych jak szkło i ceramika. W prowadzonej przez Dawskiego katedrze ważne było też opanowanie grafiki i fotografii, co miało się przekładać na projektowanie prostych form, pozbawionych zbędnych ozdób.
Szkło wrocławskie wyróżniały przede wszystkim prostota, symetria, harmonijne proporcje. Szklane obiekty charakteryzowały powściągliwe barwy. Naczynia produkowano w kolorach przejrzyście białym, bursztynowym, kobaltowym czy zielonym. Kluczową ich cechą była także funkcjonalność. Projekty wykonywano w technologii wydmuchiwania w drewnianych formach obrotowych.
Projektanci od szkła
Na wystawie w Desie zobaczymy innych projektantów, którzy również wpisali się do historii szkła. Do czołówki należał np. Czesław Zuber. Zaangażował się on w pracę Huty Szkła Barbara w Polanicy Zdroju, w której powstały szklane wazony i popielnice z wywijanym kołnierzem, popularnie zwane dziś "osiołkami".
Ale głównie zasłynął z rzeźb - po przeprowadzce do Paryża w 1982 roku Czesław Zuber przerzucił się na ekspresyjne i wielobarwne szklane kompozycje rzeźbiarskie. Przypominały one najczęściej bajkowe postacie zwierząt i ludzi i zdobyły duże uznanie za granicą.
Informacje o wystawie
Po wystawie Szkło Sztuka Design oprowadzą eksperci Łukasz Rossienik oraz Cezary Lisowski, którzy opowiedzą o tajnikach polskiego szkła użytkowego i artystycznego.
Co: wystawa Szkło Sztuka Design
Kiedy: wystawa potrwa od 22 do 25 kwietnia. 25 kwietnia o godzinie 19.00 odbędzie się aukcja.
Gdzie: Dom Aukcyjny Desa Unicum, ul. Piękna 1A
