Polecamy najciekawsze wydarzenia artystyczne w Polsce i zagranicą, które warto odwiedzić w kwietniu i w maju.

Urok przedmiotów

Pralka mechaniczna Miele z początku ubiegłego stulecia, przepiękne polskie szkło i ceramika z lat 60. i 70. XX wieku, wspaniała kolekcja dawnych aparatów fotograficznych, stare instrumenty muzyczne i sprzęty sportowe, meble, naczynia, stroje, zegary, witraże, przybory toaletowe, narzędzia, nawet broń. To wszystko można zobaczyć na nowej wystawie stałej w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Zatytułowano ją „Cudo-Twórcy”, ponieważ prezentuje świat wymyślony przez człowieka i stworzony jego rękoma.

Lubomir Tomaszewski, figurki Kogut i kurki, Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie, 1957–1958, porcelana ręcznie malowana

To interesująca wyprawa w przeszłość, świetnie zaaranżowana, a momentami bardzo emocjonalna, bo sięgająca do czasów i przedmiotów, które dobrze pamiętamy z dzieciństwa.

Na wystawę składają się trzy bogate kolekcje muzeum: sztuki Bliskiego i Dalekiego Wschodu, rzemiosła artystycznego i kultury materialnej oraz współczesnej ceramiki i szkła artystycznego.

„Cudo-Twórcy", Muzeum Narodowe we Wrocławiu, wystawa stała, www.mnwr.pl

Tasios Kiriazopoulos, zestaw form „Hydro", Huta w Tarnowie 1970, szkło sodowe ręcznie formowane

Sztuka ciała

Wystawa Mariny Abramović w toruńskim CSW to bez wątpienia jedno z najważniejszych tegorocznych wydarzeń wystawienniczych w Polsce. Abramović debiutowała na początku lat 70. XX wieku i od tamtego czasu nieustannie eksperymentuje, próbując przekroczyć fizyczne i psychiczne ograniczenia ciała.

Sama nazywa siebie „babcią performance'u”, ale na emeryturę z pewnością się nie wybiera. Będzie tworzyć do końca życia, a nawet dłużej. Jej ostatni performance ma być potrójnym pogrzebem w trzech najbliższych jej miejscach: Belgradzie, Amsterdamie i Nowym Jorku. Nikt się nie dowie, gdzie naprawdę spoczęła.

Marina Abramović „Sleeping Under the Banyan Tree", performans dokamerowy, 2010 © Marina Abramović, dzięki uprzejmości Archiwum Mariny Abramović

Marina Abramović. Do czysta / The Cleaner, Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu, do 11 sierpnia, www.csw.torun.pl

Modowe rewolucje

To ona wymyśliła mini spopularyzowaną na wybiegach przez Twiggy - spódniczkę, która zrewolucjonizowała damską modę. Ona też dała nam hot pants – obcisłe króciutkie szorty i płaszcz przeciwdeszczowy z PCW, tworzywa wcześniej używanego do produkcji cerat i wykładzin, a także wodoodporny tusz do rzęs.

Mary Quant, bo o niej mowa, stworzyła styl, który doskonale odpowiadał czasom rewolucji seksualnej lat 60., a przy tym był niezwykle wygodny. Jej głównym celem było tworzenie modnych ubrań, które są dostępne dla wszystkich. Swoimi odważnymi propozycjami dokonała prawdziwego przewrotu w modzie, wykorzystując młodzieńczego ducha lat 60. i nowe techniki masowej produkcji.

Satynowa sukienka z szortami projektu Mary Quant, fot. Duffy, 1966 © Duffy Archive

Teraz postać tej wyjątkowej projektantki, która odmieniła ulice na całym świecie, przybliża londyńskie Victoria & Albert Museum. Na wystawie poświęconej Mary Quant zobaczymy ponad 120 obiektów: ubrań, akcesoriów, kosmetyków i zdjęć, z których większość nigdy wcześniej nie była pokazywana.

„Mary Quant", Gallery 40, Victoria & Albert Museum, Londyn, do 16 lutego 2020 r., www.vam.ac.uk

Warszawa w obiektywie

Dom Spotkań z Historią prezentuje wystawę warszawskich fotografii Tadeusza Rolkego, jednego z najwybitniejszych polskich fotografów, współtwórcy powojennego fotoreportażu w Polsce.

To wielowątkowa opowieść o stolicy lat 50. i 60. - od obrazów zrujnowanego po wojnie miasta poprzez reportaże z życia mieszkańców, fascynację modą i skuterami lambretta po zapis życia artystycznego i towarzyskiego, portrety ludzi kultury i sztuki. Z tym obrazami kontrastują zdjęcia polityków, propagandowych haseł i portretów Marksa widocznych w krajobrazie miasta. W sumie zobaczymy ponad 150 zdjęć.

Aktorka Małgorzata Braunek w swoim mieszkaniu, 1970, fot. Tadeusz Rolke/ Agencja Gazeta

„Tadeusz Rolke. Fotografie warszawskie", Dom Spotkań z Historią, do 9 czerwca, www.dsh.waw.pl

Reżyserski geniusz

Londyńskie Muzeum Designu zaprasza na spotkanie z twórczością Stanleya Kubricka. Niezapomniane sceny z kultowych filmów i kadry, które nie ujrzały światła dziennego.

Materiały archiwalne, rekwizyty oraz makiety scenograficzne tworzone we współpracy ze znanymi architektami, inżynierami, kostiumografami i projektantami mody. Zobaczymy ponad 700 obiektów tworzących obraz twórczości genialnego reżysera.

Kadr z filmu „2001: Odyseja kosmiczna", reż. Stanley Kubrick © Warner Bros. Entertainment Inc.

„Stanley Kubrick: The Exhibition", The Design Museum, Londyn, do 15 września, www.designmuseum.org

Dla oka i ucha

Wrocławska BWA Awangarda ma od lutego tego roku nową siedzibę, znajdującą się na antresoli Dworca Głównego PKP. Przeprowadzka z dotychczasowej lokalizacji w Pałacu Hatzfeldtów przy ul. Wita Stwosza była konieczna ze względu na bardzo zły stan techniczny budynku. Szczęśliwie nowe miejsce zdążyło w krótkim czasie zdobyć serca licznych miłośników sztuki.

Teraz odbywa się tam już druga wystawa. Zgromadzone na niej prace współczesnych artystów polskich oraz zagranicznych pokazują, jak można postrzegać dźwięk i ruch w kontekście eksperymentalnych zjawisk artystycznych.

Kama Sokolnicka, "Trasmitting Far Inland"

„Wszyscy spotkamy się w tym samym miejscu", BWA Wrocław Główny, do 2 czerwca, www. bwa.wroc.pl

Obywatele Ziemi

Historia Pangei, inaczej Wszechziemi, to opowieść o jedności dawnego superkontynentu, który istniał około 200-250 mln lat temu i łączył w sobie wszystkie obecnie rozdzielone płyty kontynentalne. Trwająca w łódzkim Muzeum Sztuki wystawa „Zjednoczona Pangea” używa tej geologicznej metafory, próbując ukazać ziemską wspólnotę jako jedno gospodarstwo domowe.

Biorący udział w wystawie artyści stawiają pytania, które pomagają uruchomić wyobraźnię ekologiczną. Jaki potencjał ekologiczny mogą mieć takie działania jak np. czyszczenie podłóg starymi ścierkami i sianie rzeżuchy w przestrzeni publicznej albo spotkanie grupy kobiet odkrywających wspólnie ciężar patriarchatu? Czego możemy nauczyć się od ludzi żyjących w zagrożonych wyniszczeniem kulturach rdzennych i ludowych?

Prace artystów zgromadzone na wystawie podkreślają kwestię odpowiedzialności za własne miejsce w środowisku, w którym żyjemy. Przypominają nam, że tworzymy jedną wielką społeczność i to właśnie od nas zależy, jakość naszych relacji oraz życia naszego i naszych dzieci.

Agnes Denes, „Pole pszenicy – konfrontacja: wysypisko śmieci Battery Park, Dolny Manhattan", 1982, dokumentacja fotograficzna Type-C print, 57,8 x 73 cm © artystka i Leslie Tonkonow Artworks + Projects, New York

„Zjednoczona Pangea", ms2, Muzeum Sztuki w Łodzi, do 9 czerwca, www.msl.org.pl

Piękne i użyteczne

Dobre wzornictwo nie musi być elitarne. Pokazuje to nowojorskie MoMA na wystawie gromadzącej przykłady ponadczasowego designu, które masowo gościły w amerykańskich domach od połowy XX wieku. Pokazano urządzenia gospodarstwa domowego, ceramikę, szkło, elektronikę, zabawki i wiele innych. Oczywiście nie zabrakło tak kultowych obiektów jak La Chaise Eamesów czy kawiarka marki Chemex.

Max Bill, zegar kuchenny, 1956–57, Gebrüder Junghans AG, MoMA, New York, Architecture and Design Purchase Fund © 2019 MoMA, New York, fot. Thomas Griesel

Wystawa pokazuje, że dobry design jest w stanie przetrwać próbę czasu, a idee z połowy XX wieku dają się doskonale przedefiniować na użytek współczesnych odbiorców.

„The Value of Good Design", Museum of Modern Art, Nowy Jork, do 15 czerwca, www.moma.org

Charles i Ray Eames, La Chaise, prototyp 1948, MoMA, New York, dar projektantów © 2019 MoMA, New York, fot. Jonathan Muzikar