1 listopada to oficjalna data otwarcia Wielkiego Muzeum Egipskiego (Grand Egyptian Museum, GEM) u stóp piramid w Gizie. Na uroczystość zjadą prezydenci i koronowane głowy z całego świata.
Kamień węgielny pod nowe muzeum został położony w 2002 roku. Budowa ruszyła w 2005 roku. Daty otwarcia muzeum zmieniały się na przestrzeni lat. Pierwotnie muzeum miało przyjąć pierwszych gości już dziesięć lat temu. Projekt był odkładany wielokrotnie z powodu niepokojów politycznych, a także pandemii COVID-19. Ostatni zapowiadany termin otwarcia przypadał na początku lipca, jednak został odwołany ze względu na napiętą sytuację na Bliskim Wschodzie. Teraz cały świat czeka na otwarcie w listopadzie. Czy do niego dojdzie?
Wielkie Muzeum w Gizie - liczby mówią same za siebie
Muzeum powstaje w Gizie na krawędzi płaskowyżu pomiędzy piramidami a Kairem, ok. 2 kilometrów od piramid, po zachodniej stronie Nilu. Jest to największe na świecie muzeum archeologiczne poświęcone jednej cywilizacji. Jego powierzchnia przekracza 48,5 ha, na których odwiedzający będą mogli podziwiać 100 tysięcy eksponatów. Wiele z nich zostanie pokazanych publiczności po raz pierwszy. To największa kolekcja starożytności egipskich, jaką kiedykolwiek zgromadzono w jednym miejscu.
Po raz pierwszy w historii, od czasu jej odkrycia w 1922 roku, zaprezentowana zostanie cała kolekcja skarbów króla Tutanchamona, licząca 5600 obiektów. Będzie ona wystawiona obok artefaktów z czasów prehistorycznych - od początków egipskiej cywilizacji faraonów liczącej sobie bez mała 3000 tysiące lat, aż po nowsze okresy w historii Egiptu, czyli wpływy starożytnej Grecji i Rzymu.
Muzeum zostało podzielone na 12 sal, zorganizowanych według panujących dynastii i okresów historycznych. W każdej z nich zgromadzono co najmniej 15 tysięcy eksponatów - posągów i przedmiotów codziennego użytku. GEM otwiera się "po kawałku" od 2023 roku - to coś w rodzaju kolejnych prób generalnych.
Wielkie Muzeum w Gizie i jego największe skarby
Wielkie Schody
Wielkie Schody to "kręgosłup" GEM - ścieżka, która prowadzi zwiedzających przez całe muzeum. Rozciągają się one na długość 64 metrów. Mają 24 m wysokości, 85 m szerokości u dołu i 17 m na górze. Na ich stopniach ustawiono 72 artefakty. Ich zwieńczeniem jest taras panoramiczny z widokiem na płaskowyż w Gizie i słynne Piramidy.
Do najważniejszych artefaktów wystawionych na schodach należą m.in. posągi króla Chefrena, króla Mykerinosa, Hatszepsut, Ramzesa II i Amenhotepa III czy rzymskiego cesarza Karakalli oraz posągi starożytnych bóstw egipskich, m.in. Ptaha, Sechmet i Serapisa, a także naosy (główna część świątyni, w której znajdował się posąg bóstwa), nisze świątynne, filary, kolumny i szczyty obelisków poświęconych starożytnym egipskim władcom.
Posąg Ramzesa II
Posąg Ramzesa II (tak zwany Wiszący Obelisk) jest widoczny po wejściu do muzeum, w Szklanym Lobby, stanowiąc jeden z pierwszych punktów zwiedzania. Ważący 82 tony posąg został bezpiecznie przewieziony do stałego miejsca ekspozycji 25 stycznia 2018 roku. To była już czwarta podróż tego kolosa. Pierwszą odbył 3 tysiące lat temu z kamieniołomu w Asuanie do nekropolii Memfis, gdzie został ustawiony przed fasadą Świątyni Ptaha. W 1955 roku ówczesny prezydent Gamal Abdel Nasser postanowił przenieść pomnik do Bab Al-Hadid (aktualnie Ramzes Square) w Kairze. Po raz kolejny gigantyczna statua Ramzesa II została przetransportowana w 2006 roku do siedziby Wielkiego Muzeum Egipskiego, gdzie decyzją ministra kultury Farouka Hosniego miała znaleźć schronienie przed smogiem i zanieczyszczeniami.
Posąg odkrył podróżnik Giovanni Caviglia w 1820 roku. Z uwagi na swoje imponujące rozmiary odkrywca podzielił go na sześć części, by ułatwić transport do Włoch. Operacja zakończyła się fiaskiem i do dziś dnia Ramzes II pozostaje w Egipcie.
Ramzes II był jednym z najwybitniejszych i najdłużej żyjących władców starożytnego Egiptu - panował ponad 60 lat, a zmarł w wieku 91 lat. Wsławił się jako wielki budowniczy: wypełnił Egipt budowlami i posągami bogów wznoszonymi na chwałę państwa. W zgodnej opinii wielu badaczy czasy jego panowania były okresem dobrobytu i stabilizacji. Spłodził około 100 synów i 50 córek. Był również współtwórcą pierwszego w historii traktatu pokojowego, zawartego pomiędzy dwiema ówczesnymi potęgami militarnymi: Egiptem i Hetytami.
Łódź Słoneczna Cheopsa
Odkryta w 1954 roku w pobliżu piramidy Cheopsa w Gizie, doskonale zachowana starożytna barka z drewna cedrowego jest uznana za najstarszy i zarazem największy drewniany statek - liczy ponad 4000 lat, a po złożeniu i rekonstrukcji mierzy około 43 metry długości. Łódź miała zapewnić zmarłemu faraonowi podróż do świata pozagrobowego, wspierając go w jego niebiańskiej wędrówce.
Złota maska pośmiertna faraona Tutanchamona
W 1925 roku angielski archeolog Howarda Cartera odkrył w Dolinie Królów grobowiec faraona Tutanchamona - młodego monarchy, który zmarł w wieku 20 lat. Po raz pierwszy udało się trafić na niesplądrowane przez rabusiów miejsce spoczynku władcy starożytnego Egiptu. Wśród wielu skarbów znaleziono bazaltowy sarkofag Tutanchamona zawierający mumię faraona. Ciało władcy złożone było w trzech trumnach. Sarkofag pozostał nietknięty przez ponad 3200 lat.
Maska ma 54 cm wysokości, 39,3 cm szerokości, 49 cm głębokości i waży 10,23 kg. Została wykonana głównie z 23-karatowego złota stopowanego z miedzią. Na plecach i ramionach maski jest wypisane egipskimi hieroglifami ochronne zaklęcie, znane też z zachowanej Księgi Umarłych.
Infrastruktura wokół muzeum
W Gizie uruchomiono lotnisko, a dookoła muzeum stworzono ogród i tereny z restauracjami i sklepami. Trwa też budowa 2,5-kilometrowej kolejki linowej, z której będzie można zobaczyć piramidy w Gizie z lotu ptaka. Oddanie pierwszej stacji ma się zbiec z otwarciem Wielkiego Muzeum Egipskiego.
Więcej na: grandegyptianmuseum.org
Historia Egiptu w pigułce
Cywilizacja starożytnego Egiptu powstała około 3000 r. p.n.e. jako jeden z pierwszych państw świata, z okresami intensywnego rozwoju i panowania faraonów, który trwał aż do jego podboju przez Rzym w 30 r. p.n.e. W okresie największego rozkwitu państwo obejmowało: Nubię oraz Punt na południu; Syropalestynę na północnych rubieżach azjatyckich; oraz tereny libijskie na północnym zachodzie.
Główną przyczyną wielkości i trwałości zdobyczy cywilizacji egipskiej było specyficzne położenie. Łączność poprzez Synaj i Syropalestynę z wielkimi centrami cywilizacyjnymi, takimi jak Mezopotamia, a w okresie późniejszym starożytna Grecja, sprzyjała wymianie idei. Jednoczesna łatwość obrony przed zagrożeniami płynącymi z tego sąsiedztwa dzięki warunkom naturalnym (Pustynia Arabska, Morze Czerwone, pustynie Półwyspu Arabskiego na wschodzie; Morze Śródziemne na północy; Sahara na zachodzie) prowadziła do trwałości i jednorodności kultury egipskiej. Regularne wylewy Nilu i w efekcie wysoka urodzajność gleby były korzystne dla rozwoju rolnictwa. Utrzymanie skomplikowanego systemu irygacyjnego rodziło potrzebę nadzoru administracyjnego, co z kolei prowadziło do powstania silnej władzy centralnej oraz powstania pisma (hieroglify). Bliskość kopalń miedzi, złota i kamieni szlachetnych (Synaj, Nubia) przyczyniła się do rozwoju rzemiosła i wymiany handlowej z sąsiadami, a ogólna dostępność trwałego materiału budowlanego w postaci kamienia sprzyjała rozwojowi budownictwa. Aleksandria, Memphis czy Teby były jednymi z głównych ośrodków nauki (starożytni Egipcjanie osiągnęli rozwój w dziedzinie matematyki, astronomii i medycyny), kultury oraz religii.
