Mamy coraz większą świadomość, że musimy chronić zasoby ziemi. Każdy z nas może i powinien ograniczać swój wpływ na środowisko; sadzić rośliny zamiast je niszczyć, odzyskiwać deszczówkę, ograniczać zużycie wody, przekształcać odpady naturalne w kompost.
Duże pole do popisu daje nam własny ogród. Możemy uprawiać rodzime warzywa i zioła, sadzić drzewa owocowe, wysiać łąkę kwietną, zbierać deszczówkę. Dzięki temu zyskujemy nie tylko oszczędności w domowym budżecie, ale o wiele więcej - satysfakcję z własnych upraw, niepowtarzalny smak i zapach owoców, warzyw i ziół, przyjemność z obserwowania kwitnących i owocujących roślin, bezpośredni kontakt z przyrodą.
W naszym ogrodzie warto wysiać łąkę kwietną, zbierać deszczówkę, kompostować odpady, stosować naturalne środki ochrony roślin i zaprosić pożyteczne zwierzęta, a przyroda się nam odwdzięczy.
Pożyteczne zwierzęta
Ogród to nie tylko barwna flora, ale również różnorodna i bardzo pożyteczna fauna. Z szerokiej grupy zwierząt zamieszkujących nasze ogrody szczególnie istotni są naturalni wrogowie szkodników roślin. Jeże, żaby i ropuchy są bardzo pożyteczne w walce ze ślimakami. Jeże najchętniej chronią się w miejscach, gdzie gromadzone są liście, siano czy gałęzie, dlatego dobrze jest zostawić im w ogrodzie mały nieuporządkowany zakątek.
Ptaki to w naszych ogrodach najczęściej spotykani goście. Wiele gatunków, choćby sikorki chętnie żywią się różnymi szkodnikami, warto więc zapewnić im bezpieczne lokum i źródło pokarmu. Szczególnie zachęcająca dla skrzydlatych gości jest różnorodna roślinność, w tym gatunki obfitujące w nasiona i owoce, a dodatkowe karmniki i budki skłonią ptaki do stałego pobytu w ogrodzie.
Spośród owadów najbardziej znanymi wrogami naturalnymi szkodników są biedronki, żywiące się mszycami. Drugą bardzo ważną grupą owadów są zapylacze - głównie pszczoły, ale także trzmiele i motyle. Domki dla owadów, które chętnie zasiedlają zapylacze to dobre rozwiązanie, zwłaszcza gdy uprawiamy rośliny owocujące. Te niewielkie konstrukcje są praktyczne, dekoracyjne, a przy tym pełnią też funkcję edukacyjną - pozwalają oswoić się i zapoznać z owadami.
Łąka kwietna
Naturalną ostoją owadów jest łąka kwietna, która pozwala na stworzenie komfortowego środowiska i bogatej stołówki dla wielu gatunków. Do przygotowania łąki można wykorzystać gotową mieszankę nasion, ale powstanie także gdy samodzielnie połączymy nasiona kosmosu z chabrem bławatkiem, rumiankiem, lnem, makiem polnym i kilkoma gatunkami traw. Piękną rośliną, cenioną również przez pszczoły jest facelia błękitna (Phacelia tanacetifolia Benth).
Kwietną łąkę można urozmaicić innymi roślinami miododajnymi: jeżówką purpurową, i przegorzanem trwałym (Echinops ritro) z dekoracyjnymi kwiatostanami w postaci kolczastych kulek. Ten ostatni gatunek jest byliną, więc pozostaje w ogrodzie na wiele lat, podobnie jak szereg ziół, które również są chętnie odwiedzane przez owady: tymianek, cząber, oregano, szałwia, macierzanka, hyzop lekarski, kocimiętka czy lawenda.
Warto pamiętać, że gotowe mieszanki mają zróżnicowany skład, a tym samym przeznaczenie. Mogą zawierać nasiona roślin jednorocznych lub wieloletnich, odpowiednio dobranych do warunków w jakich rośliny będą rosnąć np. na tereny suche, słoneczne, zacienione itp. Na szczególną uwagę zasługują mieszanki nasion roślin o działaniu antysmogowym przeznaczone do miejskich ogrodów. Mieszankę nasion dostosujmy więc do miejsca wysiewu. Rezygnujemy z używania kosiarki i cieszmy się widokiem kwitnących kwiatów na naszej łące.
Nieoceniona deszczówka
Wodę deszczową, szczególnie tę, która spływa z dachu domu, możemy w łatwy sposób gromadzić i wykorzystywać w naszym ogrodzie do podlewania roślin lub podczas prac porządkowych. Zbieranie wody deszczowej nie jest skomplikowane i nie wymaga kosztownych instalacji - tak naprawdę wszystko, czego potrzebujemy to ustawiony obok rury spustowej zbiornik na deszczówkę i rynienka lub inny element przekierowujący wodę opadową. Zebrana w ten sposób woda może z powodzeniem zastąpić wodę wodociągową, którą najczęściej podlewamy ogród.
Warto wiedzieć, że deszczówkę charakteryzuje lekko kwaśny odczyn. Większość roślin ogrodowych świetnie toleruje glebę właśnie o takim odczynie. Będzie więc odpowiednia, aby podlewać trawnik, rośliny w ogrodzie, jak i te w pojemnikach ustawionych na tarasie czy balkonie. Z pompą i filtrem może zasilać również system automatycznego nawadniania ogrodu.
Do zbierania deszczówki najlepsze są zbiorniki wykonane z trwałego i odpornego na działanie niekorzystnych czynników atmosferycznych tworzywa sztucznego. Zbiorniki na wodę opadową wykonane np. w technologii rozdmuchowej są odporne również na mróz. Można więc pozostawić je na zewnątrz, jednak w okresie zimowym powinny być opróżnione z wody. Pojemność zbiornika dobiera się pod kątem powierzchni, z jakiej zbierana jest woda, wielkości rocznych opadów w danym regionie oraz zapotrzebowania na deszczówkę.
Do średniej wielkości ogrodu wystarcza zbiornik o pojemności od około 250 do 350 litrów. Powinien być wyposażony w szczelną pokrywę zabezpieczającą wodę przed zanieczyszczeniem oraz kranik umożliwiający podłączenie węża za pomocą opaski zaciskowej, co ułatwi korzystanie z deszczówki w ogrodzie.
Naturalne środki ochrony roślin
Wykorzystanie preparatów opartych na naturalnych składnikach to doskonały i bezpieczny sposób na pozbycie się chorób roślin i zwalczenie szkodników. Opryski preparatami pochodzenia naturalnego w żaden sposób nie szkodzą pożytecznym owadom, zwłaszcza pszczołom i nie zostawiają osadu na roślinach. Brak szkodliwości dla środowiska i naturalne pochodzenie tych preparatów, pozwala na wielokrotne używanie ich w sezonie ogrodniczym.
Naturalne środki do ochrony roślin tworzone są między innymi na bazie wyciągów roślinnych takich jak na przykład olej rydzowy, preparatów biologicznych, bakteryjnych - na bazie pasożytniczych grzybów oraz w formie tablic lepowych czy pułapek feromonowych.
W walce z szkodnikami roślin warto skorzystać z naturalnych preparatów opartych na wyciągach roślinnych takich jak np. Agrocover zawierający w swoim składzie olej rydzowy. Agrocover oprócz właściwości owadobójczych dodatkowo zabezpiecza rośliny iglaste przed brązowieniem wczesnowiosennym i późnozimowym. Pozwala skutecznie wyeliminować m.in. mszyce, przędziorki, mączliki, wciornastki, miseczniki czy wełnowce w uprawie roślin sadowniczych, warzywniczych, ozdobnych oraz ziół.
Bakterie naturalnie występujące w przyrodzie mogą okazać się naszym sprzymierzeńcem w walce z wieloma szkodnikami oraz chorobami występującymi w ogrodzie. Takie właściwości ma np. preparat Lepinox Plus, który zawiera bakterię Bacillus thuringiensis. Dzięki obecności tych mikroorganizmów można skutecznie wyeliminować gąsienice niezwykle szkodliwej i żarłocznej ćmy bukszpanowej. Po aplikacji preparatu poprzez oprysk gąsienice przestają żerować i giną w ciągu 72 godzin.
Sprzymierzeńcem w walce z chorobami roślin są preparaty zawierające naturalną lecytynę pochodzenia roślinnego np. Lecitec. Główną zaletą lecytyny jest wzmocnienie błon komórkowych oraz przeciwdziałanie wnikaniu chorobotwórczych patogenów. Preparaty zawierające lecytynę pomagają zwalczać niebezpieczne dla roślin choroby wywoływane przez grzyby takie jak: mączniak prawdziwy, kędzierzawość liści brzoskwini czy zaraza ziemniaczana na pomidorze. Stosuje się je m.in. w uprawach róż, tui, hortensji, drzew owocowych, porzeczek, winogron, pomidorów.
