Opieka nad grobami: czego używać do czyszczenia nagrobków?
Aby czyszczenie nagrobków przebiegało jak najsprawniej, warto odpowiednio się przygotować i zabrać ze sobą potrzebne rzeczy, takie jak:
- Wiaderko na wodę - z dostępnością do ujęcia wody na cmentarzu nie powinno być problemu, jednak trzeba ją oczywiście przenieść bezpośrednio do nagrobka!
- Akcesoria do czyszczenia na sucho - pierwszym krokiem jest usunięcie opadłych liści, gałązek czy innych zanieczyszczeń. Do tego przyda się zwykła zmiotka z szufelką.
- Akcesoria do mycia nagrobków - te dobieramy odpowiednio do materiału, z jakich wykonane są pomniki (o czym dalej). Przydadzą się na pewno: gąbki, ściereczki (np. z mikrofibry) i szczotki. Jeśli mamy taką możliwość, możemy również wykorzystać myjkę ciśnieniową.
- Rękawice ochronne - wystarczą najprostsze rękawice gumowe, wykorzystywane podczas sprzątania w domu.
- Łagodne detergenty - np. płyn do naczyń. Silniejsze środki nie są raczej zalecane do czyszczenia nagrobków. Bardziej ekologiczna alternatywa? Można chociażby przeprowadzić mycie pomnika wodą z octem lub wspomóc się sodą oczyszczoną czy sokiem z cytryny.
- Płyn do mycia nagrobków - preparat bardziej specjalistyczny, ale też precyzyjnie dobrany do prac. Nie musimy się też dzięki temu obawiać o kondycję materiału zastosowanego na nagrobku, a zakup takiego dedykowanego specyfiku niekoniecznie wiąże się z dużym wydatkiem.
Jak i czym wyczyścić pomnik z lastryka?
Lastryko to jeden z popularniejszych materiałów, z których wykonuje się nagrobki. Wyróżnia się dużą trwałością oraz - w porównaniu z kamieniem naturalnym - niższą ceną. Swego czasu była to właściwie jedyna opcja do wyboru, stąd też pomniki z lastryka spotkamy prawdopodobnie na wszystkich nekropoliach.
Czyszczenie pomników z lastryka nie jest jednak czynnością najprostszą z racji tego, że materiał ma lekko porowatą strukturę. W związku z tym może się na nim gromadzić więcej zabrudzeń, a niekiedy też pojawia się zielony nalot (porosty, glony lub mech). Dlatego też mycie takich nagrobków wymaga większego zaangażowania i odpowiednich akcesoriów oraz środków czyszczących.
Do czyszczenia lastryka możemy śmiało wykorzystywać mocniejsze gąbki oraz szczotki. Nie trzeba się przy tym obawiać o uszkodzenie powierzchni, ponieważ lastryko wyróżnia się wysoką odpornością na zarysowania. Zależnie od stopnia i oporności zabrudzeń może wystarczyć łagodny detergent (np. płyn do naczyń) albo nieco silniejszy. Dobrym rozwiązaniem jest oczywiście specjalistyczny płyn do mycia lastryka, który znacznie usprawni naszą pracę.
Samo czyszczenie lastryka to jedno - warto też odpowiednio zabezpieczyć powierzchnię (łatwiejsze mycie w przyszłości) oraz ją nabłyszczyć (lepsza estetyka). Do tego można użyć znów specjalistycznego płynu nabłyszczającego, choć równie dobrze sprawdza się nawet olej jadalny.
A czym wyczyścić stary pomnik z lastryka? W takim przypadku lepiej pomyśleć o bardziej zaawansowanym myciu - np. z użyciem myjki ciśnieniowej. Samodzielne szorowanie może być bowiem sporym wyzwaniem i nie przynieść pożądanych efektów.
Czyszczenie grobów z granitu
Granit to kolejny bardzo popularny materiał na nagrobki. Do wyboru są różne wzory i kolory, a do tego dochodzi spora wytrzymałość, łatwość w utrzymaniu w czystości i bardzo estetyczny wygląd. Nie znaczy to jednak, że czyszczenie nagrobku z granitu można przeprowadzać w dowolny sposób - wręcz przeciwnie! Przede wszystkim należy unikać ostrych gąbek i szczotek, a także mocniejszych detergentów, które mogą powodować matowienie kamienia albo nieestetyczne i trudne do usunięcia smugi i zacieki. Wystarczą np. szare mydło albo płyn do naczyń, do którego można dodać kilka kropli octu (zapewni to lepszy połysk). Zawsze też dobrym pomysłem jest sprawdzenie na mniej widocznym fragmencie, czy dany środek czyszczący nie powoduje niepożądanych efektów (trzeba chwilę odczekać, aż wyschnie). Polerowanie granitu nie jest za to wskazane!
Jeśli na nagrobku z granitu zaczyna pojawiać się mech, również podejdźmy do mycia z dużą ostrożnością. Zwykle wystarczy namoczyć taki fragment ciepłą wodą, później zaś szybko i sprawnie można usunąć zielone ślady miękką gąbką, szmatką czy drewnianą łopatką.
Czym wyczyścić pomnik z marmuru?
Marmur - ceniony i szlachetny gatunek kamienia - również wykorzystywany jest jako materiał do wykonywania nagrobków. Niemniej z racji wysokiej ceny, a także konieczności odpowiedniej pielęgnacji jest rzadziej wybierany niż granit czy lastryko. Zatem jak czyścić groby z marmuru? Przede wszystkim: delikatnymi akcesoriami i środkami, np. specjalnymi detergentami do pielęgnacji marmuru. Jeśli zabrudzenia nie są duże, najczęściej wystarczy sama ciepła woda. Można się dodatkowo wspomagać np. sodą oczyszczoną, za to zdecydowanie należy unikać kwaśnych substancji. Po myciu pomnik z marmuru warto wytrzeć do sucha. By zapewnić materiałowi stały połysk i dobry wygląd, dobrze jest również przeprowadzić woskowanie. Do tego stosuje się środki na bazie wosku albo żywicy.
Jak czyścić nagrobek z piaskowca, by dobrze o niego zadbać?
Nagrobki z piaskowca wyróżniają się pięknym wyglądem, ale materiał ten jest dość wymagający w pielęgnacji - i raczej rzadko stosowany. Sprzątanie nagrobka z piaskowca trzeba przeprowadzać delikatnie, podobnie jak marmur - ciepłą wodą, miękkimi szmatkami, ewentualnie z dodatkiem mydła czy płynu do mycia naczyń. Oczywiście zawsze dobrze sprawdzają się specjalne preparaty właśnie do piaskowca. Bardziej zaniedbane nagrobki mogą jednak wymagać zaangażowania fachowców, tak by nie uszkodzić materiału. Usługi profesjonalnego czyszczenia nagrobków znajdziemy właściwie w każdym mieście.
Jak usunąć wosk z pomnika?
Ślady wosku na nagrobku (najczęściej stearynowe) mogą powstać np. wtedy, gdy znicz jest nieszczelny lub uszkodzony, co nie zawsze jesteśmy w stanie zauważyć przy zakupie. Usuwanie rozlanego wosku z pomnika można przeprowadzić na kilka sposobów:
- Mechanicznie: a więc przez zeskrobywanie. Tu jednak należy zachować większą ostrożność zwłaszcza w przypadku granitu czy marmuru, które można porysować. Do skrobania stearyny najlepiej wykorzystać drewnianą lub plastikową łopatkę.
- Środkami czyszczącymi: czasami wystarczy ciepła woda z mydłem lub płynem do mycia naczyń. Jeśli jednak ślady wosku na nagrobku są oporne, można się wspomóc chlorkiem metylenu albo roztworem wody i octu (ale nie do marmuru i piaskowca!).
- Gorącą wodą: metoda bezpieczna i często skuteczna. Kluczowe jest rozpuszczenie wosku, w czym pomaga woda w wysokiej temperaturze. Można też miejsce zabrudzone woskiem dodatkowo nakryć, by wykorzystać siłę gromadzącej się pary, a także wyłożyć jednorazowymi ręcznikami papierowymi. Po rozpuszczeniu łatwiej wszystko usunąć.
- Specjalistycznymi detergentami: tu jednak należy pamiętać, by dobrać te odpowiednie do danego rodzaju kamienia lub lastryka.
Czym wyczyścić litery na pomniku?
W przypadku zabrudzonych liter i innych elementów ozdobnych na grobach metoda czyszczenia zależy od materiału:
- Metal: zdobienia mosiężne albo wykonane z brązu można potraktować mocniejszymi akcesoriami do szorowania (np. szczotką ryżową lub z innym, ostrym włosiem), a jeśli chodzi o środki czyszczące, to wspomóc się rozpuszczalnikiem albo spirytusem, zwłaszcza do usuwania patyny bądź rdzy. Dobrym rozwiązaniem są też pasty do czyszczenia metalu albo - znów - specjalne detergenty przeznaczone właśnie do mycia napisów na nagrobkach.
- Napisy ryte w kamieniu: w tym przypadku postępujemy analogicznie jak przy czyszczeniu grobów z danego kamienia. Jeśli jednak litery są malowane i powłoka już się zaczyna ścierać, lepiej zwyczajnie wszystko pomalować na nowo - nawet za pomocą markera.
- Porcelana: do jej czyszczenia najczęściej wystarczy już miękka gąbka czy szmatka z delikatnym detergentem.
Sprzątanie grobów: podsumowanie
Opieka nad grobami powinna być procesem całorocznym, co stanowi najlepszą gwarancję tego, że płyty nagrobkowe będą zachowane w doskonałej kondycji. Warto odpowiednio zadbać również o teren wokół grobów. Do samego mycia i sprzątania należy zaś zawsze używać bezpiecznych akcesoriów, detergentów i środków chemicznych - stosownie do materiału nagrobkowego oraz elementów dekoracyjnych. Płyta granitowa, marmurowa czy z lastryka wymaga nieco innego podejścia! Jeśli zaś groby są w bardzo złym stanie, zawsze można skorzystać z usług świadczonych przez profesjonalistów. Cena za jednorazowe sprzątanie grobu zależy od miasta. Średnio za czyszczenie i mycie nagrobka trzeba zapłacić ok. 100-150 zł.
