Chryzantemy - pielęgnacja, uprawa, gatunki złocieni

Historia i pochodzenie chryzantem

Chryzantemy, będące symbolem elegancji i trwałości, mają bogatą i fascynującą historię, której korzenie sięgają starożytnej Azji. Już ponad 2,5 tysiąca lat temu w Chinach traktowano je nie tylko jako rośliny ozdobne, ale także jako rośliny o właściwościach leczniczych. W chińskiej medycynie tradycyjnej suszone kwiaty chryzantem stosowano jako składnik naparów, które miały działanie przeciwzapalne i uspokajające.

Wkrótce po ich odkryciu w Chinach, chryzantemy dotarły do Japonii, gdzie szybko zyskały popularność. Stały się tak ważne dla kultury japońskiej, że wkrótce zostały uznane za narodowy kwiat Japonii. W japońskim społeczeństwie chryzantemy były symbolem cesarza i cesarstwa, a sam znak chryzantemy - kikumon - stał się herbem rodziny cesarskiej. W XVII wieku, dzięki handlowcom i misjonarzom, chryzantemy dotarły do Europy. W Europie były początkowo traktowane jako egzotyczna nowość i uprawiano je głównie w królewskich ogrodach botanicznych.

Z czasem jednak zyskały popularność wśród ogrodników i stały się jednym z ulubionych kwiatów uprawianych w ogrodach. W Polsce chryzantemy trafiły w XIX wieku i szybko stały się popularne, przede wszystkim ze względu na ich piękno i trwałość kwitnienia w okresie jesienno-zimowym. Dziś są jednym z najbardziej rozpoznawalnych kwiatów, szczególnie w okresie Dnia Wszystkich Świętych, kiedy to stanowią ważny element tradycyjnych dekoracji grobów.

Chryzantemy - rodzaje i gatunki

Chryzantemy to niezwykle różnorodna grupa roślin, która przez wieki adaptacji i selekcji hodowlanej doczekała się mnóstwa odmian i form. Ich różnorodność kolorystyczna, kształt kwiatów oraz sposób wzrostu sprawia, że znajdują one zastosowanie w praktycznie każdym rodzaju ogrodu.

• Chryzantemy rabatowe: Są to rośliny o niewielkim wzroście, które często tworzą zwarte, kępiaste kształty. Kwitnienie jest bardzo obfite, a same kwiaty mogą być pojedyncze lub pełne, w zależności od odmiany. Chryzantemy rabatowe są doskonałe do nasadzeń w grupach, tworząc kolorowe plamy w ogrodzie jesienią, gdy większość roślin kończy już kwitnienie.

• Chryzantemy doniczkowe: To większe rośliny, które charakteryzują się bujnym wzrostem. Są one często uprawiane w doniczkach i stanowią wspaniałą dekorację na balkony, tarasy czy werandy. Kwiaty doniczkowe są zwykle większe i bardziej efektowne niż kwiaty chryzantem rabatowych.

• Chryzantemy wielkokwiatowe: Te odmiany wyróżniają się dużymi, często pełnymi kwiatami, które mogą osiągać nawet 10-15 cm średnicy. Idealne do tworzenia efektownych bukietów i kompozycji kwiatowych. Chryzantemy drobnokwiatowe: To rośliny o drobnych, ale licznych kwiatach. Często mają one intensywne barwy i są doskonałe do masowych nasadzeń, tworząc gęste, kolorowe dywany.

• Chryzantemy japońskie: Odmiany te wyróżniają się wyjątkową formą kwiatów - ich płatki są długie, wąskie i często skręcone. Mają one niezwykły, egzotyczny wygląd i są cenione za oryginalność formy.

Współczesne chryzantemy, dzięki pracy hodowców, dostępne są w szerokiej gamie kolorystycznej - od klasycznych złocień, przez różne odcienie różu, czerwieni, fioletu, aż po niemal białe odmiany. Niektóre odmiany mogą też mieć dwu- lub wielobarwne kwiaty, co dodatkowo zwiększa ich atrakcyjność w ogrodzie. Znając różnorodność chryzantem, warto eksperymentować z różnymi odmianami i kolorami, by stworzyć w swoim ogrodzie jesienną kompozycję, która będzie cieszyć oko przez wiele tygodni.

Wymagania uprawowe chryzantem

Chryzantemy są dość wytrzymałe i dostosowują się do różnych warunków. Niemniej jednak, by cieszyć się ich pięknem przez jak najdłuższy czas, warto znać kilka zasad:

• Podłoże: Lekkie, przepuszczalne, zasobne w składniki odżywcze. Dobrze jest dodać kompostu lub obornika. • Stanowisko: Słoneczne lub półcieniste. Chryzantemy potrzebują przynajmniej 5-6 godzin światła dziennie. • Podlewanie: Regularne, ale bez przesuszenia. Ważne, by unikać zamoknięcia korzeni.

Pielęgnacja chryzantem

• Przycinanie: Pomaga w zachowaniu kształtu krzewu i stymuluje rozwój nowych pąków. Najlepiej przycinać chryzantemy wiosną.

• Nawożenie: W okresie wzrostu warto podawać nawóz bogaty w potas i fosfor. Unikaj nadmiernego azotu, który może spowodować nadmierne rozrosty kosztem kwitnienia.

• Ochrona przed chorobami: Chryzantemy są dość odporne, ale mogą paść ofiarą mączniaka prawdziwego czy rdzy. Regularne kontrolowanie roślin i odpowiednia profilaktyka to klucz.

Rozmnażanie chryzantem

Rozmnażanie chryzantem jest fascynującym procesem, który pozwala na uzyskanie nowych roślin z istniejących. Istnieją różne metody rozmnażania chryzantem, a każda z nich ma swoje zalety i zastosowanie. Oto kilka głównych metod:

a) Podział bryły korzeniowej: Jest to najpopularniejsza metoda rozmnażania chryzantem i jednocześnie najprostsza. Możesz ją zastosować wiosną, gdy roślina jest jeszcze w fazie wzrostu. Wystarczy wykopać całą roślinę i podzielić ją na mniejsze kępy, zachowując korzenie i część nadziemną. Następnie sadzisz te nowe kępy w odpowiednich odstępach.

b) Sadzonki pędowe: To metoda rozmnażania chryzantem, która polega na odcięciu zdrowego pędu i umieszczeniu go w doniczce z ziemią. Możesz to zrobić latem, gdy roślina jest w pełnym rozkwicie. Pęd ten będzie się ukorzeniać i tworzyć nową roślinę. Warto pamiętać, żeby wybrać zdrowe, młode pędy do tego celu.

c) Sadzonki korzeniowe: Ta metoda polega na odcięciu kawałka korzenia z głównej rośliny i umieszczeniu go w ziemi. Sadzonki korzeniowe można rozmnażać na wiosnę lub jesienią. Pamiętaj, żeby korzenie były zdrowe i nieuszkodzone, co zapewni lepsze szanse na ukorzenienie się.

d) Przesadzanie chryzantem z doniczek: Jeśli masz chryzantemy w doniczkach, możesz je przesadzać do większych pojemników, co pozwoli na dalszy wzrost rośliny. Przesadzanie najlepiej przeprowadzać na wiosnę przed rozpoczęciem okresu intensywnego wzrostu.

Niektóre odmiany chryzantem mogą być trudniejsze do rozmnażania niż inne, dlatego warto eksperymentować z różnymi metodami i dostosować je do konkretnych potrzeb rośliny. Bez względu na wybraną metodę, pamiętaj o odpowiednim podłożu, wilgotności i ochronie przed nadmiernym nasłonecznieniem w okresie ukorzeniania się nowych sadzonek. Powodzenia w rozmnażaniu tych uroczych kwiatów!

Jak zabezpieczyć chryzantemy przed zimą?

W Polsce nie wszystkie odmiany chryzantem są całkowicie mrozoodporne, dlatego ważne jest odpowiednie przygotowanie roślin na okres zimowy. Zima może być surowa i nieprzychylna dla tych pięknych kwiatów, ale odpowiednia opieka może sprawić, że przetrwają i zakwitną w kolejnym sezonie. Oto kilka kroków, które pomogą w przygotowaniu chryzantem na zimę:

a) Okrywanie roślin: Jednym z podstawowych działań jest okrywanie chryzantem na jesieni. W okresie, gdy temperatura spada poniżej zera, rośliny mogą ucierpieć. Możesz okryć je słomą, liśćmi drzew, agrowłókniną lub specjalnymi osłonami ogrodniczymi. Ważne jest, aby okrycie nie było zbyt ciężkie, aby nie uszkadzać delikatnych pędów.

b) Przenoszenie do chłodnego pomieszczenia: Jeśli masz chryzantemy uprawiane w doniczkach, rozważ przeniesienie ich do chłodnego, niezamrożonego pomieszczenia na okres zimy. Może to być garaż, piwnica lub inna zabezpieczona przestrzeń. Zimujące w takich warunkach rośliny przetrwają okres niskich temperatur.

c) Ochrona korzeni: Rośliny w ogrodzie można dodatkowo zabezpieczyć poprzez nałożenie warstwy ściółki wokół ich korzeni. To pomoże w utrzymaniu stałej temperatury gleby i ochroni je przed przemarzaniem.

d) Przycinanie: Na wiosnę, gdy zagrożenie mrozem minie, przycięcie chryzantem może pomóc w usunięciu uszkodzonych lub martwych części rośliny. To również zachęca do nowego wzrostu i obfitego kwitnienia w sezonie.

e) Nawożenie na wiosnę: Po zimie warto dostarczyć chryzantem odpowiednią dawkę nawozu, bogatego w potas i fosfor, co pobudzi ich rozwój i przygotuje do intensywnego wzrostu i kwitnienia. Przygotowanie chryzantem na zimę to kluczowy krok, który pozwoli cieszyć się tymi pięknymi kwiatami przez wiele sezonów. Dbałość o nie nawet w okresie zimowym przynosi w efekcie zdrowe i bujnie kwitnące rośliny, które będą ozdobą ogrodu jesienią i nie tylko.