Czym jest fotowoltaika i jak działa?
W dużym uproszczeniu możemy przyjąć, że fotowoltaika jest procesem, który polega na pozyskaniu energii elektrycznej z promieniowania słonecznego. Jest to bezapelacyjnie jeden z najbardziej ekologicznych sposobów pozyskiwania energii elektrycznej. Do pozyskania i przetworzenia promieni słonecznych i zamiany ich w czystą energię elektryczną służy zestaw fotowoltaiczny. Dzięki panelom fotowoltaicznym i inwerterowi wyprodukowany prąd o wyższym napięciu wypiera z domu prąd sieciowy a my, czyli prosumenci, użytkując urządzenia zasilane prądem, korzystamy z elektryczności wyprodukowanej przez naszą domową instalację fotowoltaiczną.
Z czego składa się zestaw fotowoltaiczny?
Zestaw fotowoltaiczny składa się z:
• paneli fotowoltaicznych umieszczanych na dachu lub na gruncie, które przechwytują promienie słoneczne
• inwertera, który przekształca pozyskany prąd stały pozyskany z pracy paneli w prąd zmienny płynący do gniazdek
• optymalizatorów mających na celu zwiększenie wydajności instalacji
• zabezpieczeń chroniących instalację przed przepięciami i wyładowaniami elektrycznymi
• elementów montażowych
Czy fotowoltaika produkuje prąd przez cały rok?
Aż 80% wyprodukowanej przez cały rok energii przypada na miesiące od maja do września, przy czym największa produkcja następuje w miesiącach letnich. Mogłoby się wydawać, że zimą i notorycznie pochmurną jesienią panele potrzebujące słońca nie będą w ogóle produkować prądu, jednak to nieprawda. Będą produkować, ale uzysk będzie znacznie mniejszy, bo otrzymamy tylko 20% energii pozyskanej w skali roku.
Nasuwa się pytanie - skąd wziąć prąd zimą, skoro instalacja fotowoltaiczna produkuje ilość energii niewystarczającą do sprawnego funkcjonowania gospodarstwa domowego? Nie ma obawy. Cała nasza instalacja elektryczna podłączona jest nadal do sieci zakładu energetycznego, który magazynuje nadwyżkę energii wyprodukowanej przez naszą instalację fotowoltaiczną i możemy wykorzystać tę nadwyżkę w wysokości max. 80% w ciągu roku. Jeśli zmagazynowana nadwyżka nie pokryje zapotrzebowania, brakującą ilość możemy dokupić wedle aktualnie obowiązującej stawki, jeśli jednak zużyliśmy tyle prądu, ile wyprodukowaliśmy, jedyną naszą opłatą jest niewielka comiesięczna opłata stała.
Instalacja fotowoltaiczna - jakie formalności?
Jeszcze przed rozpoczęciem procesu montażu należy dopełnić niezbędnych formalności nie tylko z zakładem energetycznym. Już na etapie wyboru firmy, której zlecimy montaż fotowoltaiki, powinniśmy sprawdzić, czy instalatorzy posiadają certyfikaty OZE. Tak naprawdę profesjonalna i sprawdzona firma to klucz do sukcesu całej inwestycji. To jej pracownicy doradzą w newralgicznych kwestiach takich jak obliczenie mocy instalacji, czy wybór podzespołów.
Kolejną ważną, szczególnie dla naszej kieszeni sprawą jest zapoznanie się z programami dofinansowania w naszym regionie, które pomogą obniżyć koszt zakupu i montażu instalacji. Pozostaje kwestia skompletowania wymaganych dokumentów, które złożymy do zakładu energetyki 30 dni przed planowanym montażem instalacji. Zestaw dokumentów obejmuje m.in. formularz zgłoszenia, certyfikaty poszczególnych elementów zestawu instalacyjnego, oraz potwierdzenie uprawnień wykonawcy. Bez obaw, najczęściej w tej kwestii możemy liczyć na pomoc firmy instalatorskiej, kompletującej za nas niezbędne dokumenty.
Fotowoltaika - czy to się opłaca? Zmiany, które wprowadzono w 2022 roku
Poprzednie zasady były proste i bazowały na systemie opustów. Produkując prąd na własny użytek, w ciągu roku mogliśmy nieodpłatnie odebrać z zakładu energetycznego 80% wyprodukowanej energii, jeśli nasz zestaw fotowoltaiczny nie przekraczał mocy 10 kW, natomiast w przypadku instalacji o mocy ponad 10 kW, mogliśmy odebrać tylko 70% energii.
1 kwietnia 2022 roku funkcjonujący dotychczas system opustów zastąpił system net-billingu, który polega na sprzedaży i kupnie energii elektrycznej przez prosumentów zgodnie z cenami rynkowymi. Co to w praktyce oznacza dla użytkowników instalacji fotowoltaicznych? Tyle że właściciel fotowoltaiki swoje nadwyżki energii sprzedaje do zakładu energetyki po cenach hurtowych, natomiast odkupuje już w znacznie wyższych cenach detalicznych. Warto nadmienić, że średnia cena hurtowa będzie godzinowa i zmienna po 2024 roku, czyli zasadniczo nie jesteśmy w stanie przewidzieć jej wysokości.
Ponadto elementem nowego systemu stały się depozyty, czyli konta prosumenckie zasilane wartością energii, którą prosument wprowadził do sieci. Czas wykorzystania depozytu to 12 miesięcy, po tym czasie niewykorzystany depozyt przepada. Niewątpliwie założenia systemu net-billing są mniej korzystne dla użytkowników własnej domowej elektrowni, jednakże dobra wiadomość jest taka, że prosumenci, którzy zamontowali instalację fotowoltaiczną do 31 marca 2022 roku, przez kolejne 15 lat będą rozliczani jeszcze w systemie opustów.
Magazyn energii - rozwiązanie na przyszłość?
Zmiana systemu na net-billing ma skutecznie zniechęcić potencjalnych prosumentów do montażu instalacji fotowoltaicznych głównie z uwagi na fakt dużego obciążenia sieci przesyłowej, która coraz gorzej radzi sobie z magazynowaniem energii produkowanej przez fotowoltaikę. Rozwiązaniem dla tego impasu może być magazyn energii zamontowany na posesji właściciela instalacji fotowoltaicznej, jednak jest to dopiero raczkujący sektor, więc ceny obecnie znacznie przewyższają opłacalność inwestycji.
Innym rozwiązaniem jest połączenie instalacji fotowoltaicznej z pompą ciepła. Taki duet zapewnia pełne bieżące wykorzystanie produkowanej energii z fotowoltaiki w stosunku 1:1, a nie jak ma to miejsce w systemie opustów 1:0,8. Ponadto koszt montażu pompy ciepła możemy obniżyć za pomocą przyznawanych dotacji.
Ile kosztuje instalacja fotowoltaiczna?
Cena montażu instalacji fotowoltaicznej jest ściśle uzależniona od zapotrzebowania energetycznego budynku, co bezpośrednio przekłada się na moc instalacji. Na koszt montażu wpływa również lokalizacja i wysokość przyznanych dotacji. Przyjmuje się jednak, że w 2021 roku średni koszt montażu instalacji fotowoltaicznej wahał się pomiędzy 15.000 zł a 25.000 zł.
