Po co nazywamy kolory?
Jeśli choć raz w większym gronie wybieraliście kolor farb do mieszkania bądź barwy elementów wyposażenia, z to z pewnością wiecie, jak to przebiega. Mąż mówi, że bardzo podoba mu się ta zielona sofa pod ścianą, żona, patrząc na sofę, widzi kolor ewidentnie seledynowy, a córka obstaje przy groszkowym. Wszystkie nazwy oscylują wokół zieleni, ale każda z osób nazwała barwę inaczej.
Powodów jest kilka. Pierwszy związany jest pracą receptorów w ludzkim oku. Oznacza to w wielkim uproszczeniu, że każda osoba konkretny kolor może widzieć inaczej. Kolejnym powodem jest nazewnictwo. Jeśli żona zadzwoni do tegoż sklepu i powie, że chciałaby zakupić seledynową kanapę, to sprzedawca z pewnością zaprosi ją do sklepu, aby mebel wskazała lub poprosi o zapoznanie się z paletą barw na ich stronie internetowej i wskazanie tego konkretnego koloru. Tutaj czeka żonę kolejna niespodzianka. Znalazła na stronie internetowej sklepu upatrzoną wcześniej kanapę, zerka na paletę barw, ale żaden kolor nie przypomina tego ze sklepu.
Odpowiedzią jest przekłamanie koloru przez monitor. Bardzo często napotykamy ostrzeżenie w internecie, że zaprezentowane kolory mogą nieco odbiegać od oryginału. Istnieje jeszcze jedna niespodzianka, mianowicie kolory różnią się od siebie w zależności od stopnia padania na nie światła. Skomplikowane, prawda? Odpowiedzią na takie sporne sytuacje są właśnie palety barw pod postacią wzorników poszczególnych kolorów, oznaczonych numerami. Tak, jak artysta oznacza wybór kolorów, których użył do namalowania obrazu, tak producent posługuje się paletą kolorów, w których wyprodukował mebel, czy farbę.
Do czego jeszcze służą palety kolorów?
Palety barw na wzornikach najczęściej ułożone są kolejno z barw, zbliżonych kolorystycznie, jak ma to miejsce w przypadku uniwersalnego koła barw. Przykładowo kolory w palecie RAL zaczynają się od żółci, tuż obok występuje barwa pomarańczowa, następnie w kolejności kolor czerwony, niebieski, zielony, szary, brązowy i na końcu biały oraz czarny. Wplecione pomiędzy podstawowe kolory zostały barwy pośrednie, czyli różne odcienie kolorów podstawowych.
Każdy z tych kolorów został oznaczony numerem po to, aby zamawiając produkt, nie było żadnych wątpliwości, że to ten właściwy. Wzorniki sklepowe, zawierające palety barw, składają się najczęściej ze zszytych paseczków w poszczególnych kolorach, które możemy z sobą dowolnie zestawiać. Biorąc do ręki wzornik kolorów, możemy zbliżyć jeden kolor do drugiego i ocenić, czy tworzą spójną harmonię, czy raczej do siebie nie pasują. To niezwykle przydatne narzędzie, szczególnie jeśli mamy trudność w dopasowaniu kolorów „na oko”.
Najpopularniejsze palety kolorów
Z pewnością zgłębiając temat barw, spotkamy się z co najmniej kilkoma nazwami palet kolorów. Warto wiedzieć, czym różnią się te najpopularniejsze.
Paleta kolorów RAL
Powstała w latach 30. XX wieku w celu usystematyzowania opisów kolorów na potrzeby przemysłu. Opcja podstawowa obejmuje 215 kolorów, natomiast rozbudowana wersja RAL Design to aż 1688 barw. To niezwykle uniwersalna paleta barw i znajdziemy ją przykładowo na wzornikach wystawionych w sklepach z farbami. Każdy z odcieni ma swój własny numer, przy czym idąc po kolei, od numeru 1xxx zaczynają się barwy żółte, 2 to kolory pomarańczowe, 3 to czerwienie, 4 fiolety, 5 to kolory niebieskie, 6 oznacza zieleń, 7 szarość, 8 brąz a kończące paletę czerń i biel rozpoczynają numerację od 9 z przodu.
Na wzornikach przy numerkach mogą znajdować się również nazwy kolorów. Warto wiedzieć, że odwzorowanie barw w palecie kolorystycznej RAL odnosi się do kolorów widocznych w naturalnym świetle dziennym. Ten sam kolor inaczej będzie wyglądał w ekranie monitora, dlatego, zanim zamówimy coś w internecie, najlepiej iść do sklepu i sprawdzić osobiście na wzorniku, czy kolor nam odpowiada.
Paleta kolorów CMYK
System identyfikacji CMYK powstał na użytek poligrafii i bazuje na 4 podstawowych kolorach. Nazwa CMYK ściśle wiąże się z użytymi do jej powstania kolorami i mowa tu o barwach: CYJAN (niebieski), MAGNETA (purpurowy), YELLOW (żółty) i BLACK (czarny). Mieszając te kolory z sobą, otrzymamy pośrednie odcienie.
Na zasadzie mieszania kolorów działają przykładowo domowe drukarki. Kupując kartridże w tych 4 kolorach podstawowych, otrzymujemy w zamian pełno-kolorowy druk z wszystkimi wymaganymi odcieniami, gdyż urządzenie samo miesza z sobą kolory w odpowiednich proporcjach. Kolory w systemie CMYK ponumerowane są od 0 do 100, a im większe wartości, tym większe nafarbienie, czyli ciemniejsza barwa kolorów.
Paleta kolorów Pantone
Wzornik firmy Pantone jest międzynarodowym systemem kolorystycznym. Zawiera 2390 kolorów podstawowych, około 600 kolorów metalicznych i 300 kolorów neonowych i pastelowych, przy czym powstają one przy zmieszaniu aż 15 pigmentów. Ten system również został stworzony na potrzeby poligrafii, jednak paleta barw jest znacznie bogatsza i intensywniejsza. Oba systemy, zarówno CMYK, jak i Pantone sprawiają, że kolory, które widzimy na ekranie komputera, pozostaną bardzo zbliżone w druku.
Jak używać palety barw?
Odpowiedź nasuwa się sama, nie popadajmy w przesadę. Oczywiście wszystkie kolory są piękne, jednak architekci zalecają, aby we wnętrzu pracować z maksymalnie trzema kolorami. Kolor główny powinien stanowić bazę, czyli 50-60% kompozycji, natomiast kolory akcentowe to 25-30% w przypadku koloru pierwszego i 10-15% drugiego. Barwy możemy zestawić na kilka sposobów.
• System monochromatyczny pozwala na wybór jednego koloru oraz jego ciemniejszych i jaśniejszych odcieni.
• System analogii, zwany metodą pokrewieństwa występuje wtedy, kiedy wybieramy kolor główny oraz jako dopełnienie, barwy sąsiadujące na wzorniku.
• System komplementarny pozwala na wybór kolorów, które leżą naprzeciwko siebie na kole kolorów, czyli przykładowo łączymy barwy zielone z czerwonymi. Takie połączenie szczególnie dobrze sprawdza się w przypadku barw pastelowych. System komplementarny opiera się na zasadzie kontrastów i odważnie ożywia wnętrze.
• System neutralny, czyli łączenie barw z sobą odcieni bieli, szarości, brązów, beżów i czerni. To niezwykle naturalne i uniwersalne łączenie barw, które tworzy spójne, harmonijne i przejrzyste wnętrze. Wybierając kolorystykę mieszkania, pamiętajmy o tym, że kolory wpływają na nasze samopoczucie i emocje. Zieleń uspokaja, czerwień dodaje energii, pomarańczowy wprowadza radość, brąz uwalnia ciepło, a fiolet kojarzy się z mroczną tajemniczą magią.
