Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem obchodzony jest 25 kwietnia i nie pojawił się przypadkowo. Zapoczątkowała go w 1995 roku Liga Niedosłyszących. To dzień, w którym cały świat zwraca uwagę na palący problem, jakim jest hałas i jego szkodliwy wpływ nie tylko na organizm i zdrowie człowieka, ale także na otaczającą przyrodę. W tym dniu media głośno mówią o tym, że należy chronić się przed zgiełkiem.
Obudzenie świadomości w społeczeństwach całego świata ma wydźwięk symboliczny zaledwie, bo jednodniowy, jednak z pewnością nie można całkiem przemilczeć tego problemu, który wzrasta wraz z rozwojem cywilizacyjnym. Dlaczego cisza jest tak ważna i jakie są skuteczne sposoby na ograniczenie hałasu w mieszkaniu?
Dlaczego hałas szkodzi?
Należy zacząć od tego, czym jest dobrostan psychiczny. Pojęcie to niesie ze sobą ogromną wartość, wiąże się bowiem bezpośrednio z poczuciem zadowolenia i satysfakcji z własnego życia. Jednym z czynników jest maksymalne ograniczenie stresu, a przecież hałas też jest jego powodem. Hałas powoduje frustrację, złość i negatywnie wpływa na nasze codzienne samopoczucie i zdrowie, uszkadzając słuch. Z kolei inne dźwięki takie jak śpiew ptaków, mruczenie kota, czy relaksacyjna muzyka uspokajają i obniżają poziom stresu. Otaczające nas dźwięki są bardzo ważne, dlatego należy maksymalnie wyeliminować z życia te, które nam nie sprzyjają.
Szkodliwy wpływ hałasu na zdrowie człowieka - skutki zdrowotne hałasu
Trafnie opisuje problem hałasu Projektantka przestrzeni, badaczka i wykładowczyni Joanna Jurga w jednym ze swoich podcastów "Zróbmy hałas o ciszę":
"Na ten moment już wiemy na podstawie badań, przeprowadzonych na 200.000 mieszkańców miast, że ten poziom hałasu, który w tej chwili występuje w metropoliach, postarza nasz narząd słuchu, nasze odbieranie dźwięków o 10 do 20 lat w stosunku do naszego wieku biologicznego [...] Dlatego tak ważne jest dbanie o słuch i tak ważne jest dbanie o to, gdzie żyjemy, gdzie pracujemy i zwracanie uwagi zarządcom na przykład nieruchomości, czy włodarzom miast o tym, że jest za głośno".
Udowodniono, że hałas powoduje niedosłuch, problemy ze snem, chroniczne zmęczenie, zwiększa też ryzyko nadciśnienia i chorób serca, powoduje również problemy z koncentracją i uczeniem się.
Jakie są dopuszczalne normy hałasu w mieszkaniu? Wytyczne 2025
Na szczęście przed nadmiernym natężeniem dźwięków chronią nas przepisy, a konkretnie norma PN-B-02151-2:2018-01. Określa ona limit hałasu przenikającego do pomieszczeń mieszkalnych na poziomie 40 dB w dzień i 30 dB w nocy. Warto pamiętać, że są to wartości graniczne, a im niższy poziom hałasu w naszym otoczeniu, tym lepiej dla naszego zdrowia i samopoczucia. Aby zobrazować te wartości, warto wiedzieć, że spokojny oddech to 10 dB, standardowa lodówka średnio generuje 45 dB, a zwykła rozmowa 60 dB. Dźwięk o intensywności powyżej 150 dB z reguły jest powodem uszkodzenia błony bębenkowej w uchu.
Źródła hałasu w domu? Wybieraj ciche sprzęty!
Kupując sprzęt AGD do domu, najczęściej zwracamy uwagę na jego energooszczędność, podczas gdy poziom natężenia hałasu jest często w tym wyborze pomijany. Tymczasem relaks w domu nierozerwalnie wiąże się z ciszą, praca zdalna również. Nawet pralka podczas wirowania, młynek i ekspres do kawy, a tym bardziej lodówka mogą generować mniejszy hałas, jeśli wybierzemy cichsze sprzęty.
Kiedy sprzęty AGD uważa się za ciche? Kiedy generują dźwięki na poziomie niższym niż te standardowe. Przykładowo cicha lodówka emituje do 35 dB, zmywarka do 43 dB, a pralka do 50 dB w zwykłym trybie prania i 70 dB podczas wirowania.
Prostym sposobem na to, by sprzęt pracował ciszej jest wyczyszczenie go z lodu, kurzu, wypoziomowanie, czy podłożenie gumowych podkładek.
Jak wyciszyć mieszkanie? Akustyka wnętrz i ochrona słuchu przed hałasem
Zacznij od obserwacji! Wsłuchaj się w swoje mieszkanie i sprawdź, skąd dochodzą irytujące odgłosy. Może męczy Cię dźwięk szumiącej lodówki lub wentylatora łazienkowego?
Sposobów na wyciszenie mieszkania jest wiele. W istniejącym już mieszkaniu lub domu można wyciszyć ściany matami, panelami i tapetami akustycznymi, czy choćby cykliczną wymianą uszczelek w drzwiach i oknach. Materiałami, na które warto zwrócić uwagę w kontekście pochłaniania dźwięków w mieszkaniach, są filc i korek. Spośród dodatkowych metod ograniczania hałasu warto wyróżnić zastosowanie we wnętrzach tekstyliów, które ograniczają powstawanie pogłosu, czyli odbijania dźwięku. Odgłosy tupania zmniejszysz kładąc dywan, chodniki, wykładzinę. Grube zasłony pomogą się odciąć od hałasu na zewnątrz, a regał z książkami od telewizora na ścianie u sąsiada. Tekstylia to także sposób na przytulność w mieszkaniu.
Podwieszany sufit stłumi dźwięki dobiegające z góry i pochłonie te wewnątrz pomieszczenia. Warunek? Przestrzeń między sufitem właściwym a podwieszanym powinien wypełnić materiał izolacyjny, np. wełna mineralna. W domu, który zostanie dopiero wybudowany, warto zainwestować już na etapie tworzenia projektu w materiały izolacyjne akustycznie, które zapewnią nie tylko wysoką energooszczędność, ale także ciszę. Najczęściej stosowana z uwagi na niską cenę i skuteczność jest wełna mineralna, ale warto zwrócić też uwagę na maty ze spienionego kauczuku.
Hałas z ulicy - jak się chronić?
Ruchliwa ulica za oknem podobnie jak plac budowy może spędzić sen z powiek najbardziej nawet cierpliwym lokatorom. Czy da się coś z tym zrobić? Rozwiązaniem może być montaż wejściowych drzwi dźwiękoszczelnych oraz okien o jak najwyższym parametrze RW (współczynnik izolacji akustycznej). Najprawdopodobniej w tym momencie wiele osób powie: a co latem, jak wietrzyć mieszkanie? Pomysłem na świeże powietrze w domu lub mieszkaniu jest w takim przypadku montaż wentylacji mechanicznej (rekuperacji), która prawidłowo zamontowana, emituje dźwięk na poziomie zaledwie 20-25 dB. To tyle, co szept.
Warto pamiętać o tym, że długotrwałe narażenie na hałas ma wymierne skutki zdrowotne, a mieszkańcy mają prawo się przed nim chronić nie tylko we własnym zakresie, bazującym na zabezpieczeniu mieszkania/domu. W sytuacji zamieszkania przy ruchliwej drodze lub ulicy, w której pobliżu hałas przekracza dopuszczalne normy, można wnioskować do lokalnych władz lub zarządcy drogi o zbudowanie ekranu akustycznego, który ograniczy hałas.
Inne sposoby ograniczenia hałasu w mieszkaniu i zadbania o ciszę
Jeśli nawet te ciche sprzęty i maksymalna izolacyjność akustyczna nie przynoszą komfortu i wyciszenia, na przykład przed snem, proponujemy dodatkowe rozwiązania, które pozwolą tej upragnionej ciszy realnie dotknąć. Podstawą jest układ funkcjonalny w mieszkaniu. Pomieszczenia głośniejsze takie jak kuchnia, czy łazienka, można zaplanować w oddaleniu od sypialni, aby dźwięki nie przenosiły się do strefy relaksu i odpoczynku. Polecamy też cichy domyk w szafkach i szufladach.
Bardzo dobrym pomysłem jest zakup dźwiękoszczelnych słuchawek nausznych, które ograniczają docieranie szumów i hałasów do narządu słuchu w ciągu dnia. Na noc zalecane są zatyczki do uszu, te nowoczesne zapewniają pełen komfort podczas snu. To mogłoby się wydawać drobne udoskonalenia, jednak kiedy wszystkie sposoby zawodzą, mogą stać się one dobrym sposobem na odpoczynek od zgiełku i ochronę słuchu.
Głośni sąsiedzi? Masz prawo do ciszy!
Czasem głośny sąsiad potrafi dopiec bardziej niż ruchliwa ulica za oknem. Głośna muzyka, czy krzyki i awantury zaburzają nasz świat ciszy we własnym mieszkaniu. Często nie reagujemy w przeświadczeniu, że to niczego nie zmieni. A na to przecież są odpowiednie paragrafy, również za zakłócanie spokoju w dzień. Kara dla uciążliwego sąsiada może wynieść nawet 5000 zł, a w przypadku silnej demoralizacji i notorycznego powtarzania się sytuacji, sąd może wymierzyć karę aresztu.
Naruszeniem naszego osobistego dobra deficytowego, czyli ciszy w mieszkaniu jest również koncert organizowany przez lokal tuż za naszymi oknami lub wyścigi samochodowe domorosłych rajdowców. Od początku roku 2025 uległy zmianie taryfy kar za przekroczenie norm hałasu. Wysokość kary jest zależna od pory dnia i liczby przekroczonych decybeli. Przykładowo właściciel lokalu za organizację koncertu, którego poziom głośności w stosunku do funkcjonujących norm przekroczony zostanie o 20 dB, zapłaci nawet 1500 zł kary.
Zagrożeniem hałasem: podsumowanie
Warto zwrócić szczególną uwagę na codzienny dobrostan i ogromne znaczenie ciszy w życiu. Uciążliwy hałas przemysłowy, uliczny, czy pochodzący z wnętrza mieszkania - warto maksymalnie ograniczać w trosce o swoje zdrowie i samopoczucie. Okazuje się, że są na to sposoby.
