Kryształowe naczynia zachwycają niezwykłym blaskiem i kunsztownymi szlifami, dzięki którym skrzą się blaskiem.

Szkło - kryształowe, ołowiowe, a może kolorowe?

Szkło kryształowe nie ma sobie równych. Wszystko za sprawą dodatku tlenku ołowiu. To dzięki niemu właśnie po oszlifowaniu szkło tak pięknie załamuje światło, że jego powierzchnia mieni się kolorami tęczy.

Szkło ołowiowe charakteryzuje się przy tym bardzo dużą plastycznością. Jest znacznie łatwiejsze w obróbce, ponieważ dodatek ołowiu obniża temperaturę roboczą szkła, co z kolei pozwala na dłuższą pracę, a tym samym bardziej efektowne i kunsztowne zdobienie poprzez rżnięcie czy grawerowanie.

Kryształy mogą być też kolorowe, co w połączeniu z głębokim szlifem daje jeszcze bardziej zjawiskowy efekt. Najszlachetniej wyglądają jednak efektownie cięte naczynia z bezbarwnego szkła kryształowego oprawione w metal - srebro lub brąz.

Kryształowa patera w srebrnej oprawie, Polska, ok. 1935, fot. z archiwum katowickiego salonu Desa sp. z o.o.

Zastosowanie szkła kryształowego

Cukiernice, dzbany, puchary, karafki, kabarety do przypraw, żardiniery, żyrandole - wielość zastosowań szkła kryształowego jest ogromna, podobnie jak różnorodność form z niego wykonanych i ich zdobień, dostosowanych do stylu oraz gustu epoki, w jakich powstały. Do najbardziej popularnych należą tradycyjne szlify brylantowe, młynki, gwiazdy czy siatka wiedeńska, w której w jednym punkcie krzyżowało się aż 16 cienkich linii.

Żardiniera, srebro, wkład kryształowy, 2 poł. XIX wieku, Francja, Antykwariat Connaisseur

Szkło kryształowe - skąd pochodzi i gdzie je kupić?

Szkło kryształowe jako nowy materiał pojawiło się w XVII wieku, dokonując prawdziwego przewrotu. Bardziej lśniące i klarowne, na dodatek pięknie zdobione, stało się towarem luksusowym. Zresztą wyroby kryształowe nadal są symbolem wysokiego statusu. Nie brakuje także zwolenników poglądu, że każdy trunek pity w krysztale nabiera o wiele większych walorów. W ofercie rodzimych antykwariatów oraz domów aukcyjnych znajdziemy sporo dawnych wyrobów wysokiej klasy, pochodzących zarówno z hut zagranicznych, jak i polskich. Mamy więc w czym wybierać.

Wazon z brązu i kryształu w formie amfory, ok. 1800, wys. 25 cm, Antyki d’Raculi, 1900 zł

Jak rozpoznać szkło kryształowe?

Jeśli chcemy sprawdzić, czy na pewno mamy do czynienia z kryształem, delikatnie stuknijmy w powierzchnię naczynia. W przypadku kryształu dźwięk przypomina brzęczący dzwonek – dla porównania ze szkła wydobędzie się niski głuchy dźwięk. Kryształ jest też znacznie cięższy od zwykłego szkła.

Dzban do wina ze szkła kryształowego okutego w srebro, Paryż, firma Claude Doutre Roussel, po 1895 r., arch. D.A. Rempex, fot. Robert Wancerz

Zdjęcie otwierające artykuł: Żardiniera kryształowa art déco z dekoracyjnym wykończeniem ze srebra, Polska, lata 30. XX wieku, Galeria Skowron