Któż z nas nie chciałby choć na chwilę powrócić do beztroskiego świata, który znaliśmy, zanim staliśmy się dorośli? Pomogą nam w tym dzieła sztuki i antyki z postaciami dzieci.
Dzieci malowane na obrazach - kiedy stały się popularne?
Przedstawienia dzieci pojawiały się w sztuce oraz rzemiośle artystycznych od bardzo dawnych czasów. Długo występowały one w szerszych scenach, głównie rodzajowych, jako jeden z wielu elementów obrazu. Ich miejsce w sztuce zmieniło się dopiero w epoce nowożytnej, wraz ze zmianą podejścia do dzieci. Uzyskały wtedy wyższą pozycję w społeczeństwie i na obrazach. Jednak na własny portret mogły liczyć tylko wtedy, kiedy były wysoko urodzone. W 2. poł. XVIII w., dziecko zaczęto postrzegać jako odrębny byt, osobę o zupełnie innych potrzebach.
Coraz częściej stawało się też w związku z tym tematem malarskim, zwłaszcza, że zwiększyła się popyt na dziecięce portrety, które zamawiali bogacący się coraz bardziej mieszczanie. Artyści epoki rokoka ukazywali dzieciństwo w delikatnych pastelach, podkreślając jego niewinność i słodycz za pomocą odpowiednich atrybutów, takich jak zabawki, kwiaty, urocze ptaszki czy zwierzęta domowe.
Wraz z nadejściem realizmu przedstawienia dzieci stały się bardziej naturalne. Artyści skupiali się na ich indywidualnych cechach. Równie chętnie ukazywali dzieci pochodzące z różnych grup ludności. Twórcy rodzimi przedstawiali dzieci żydowskie, góralskie, wiejskie, nie tylko beztroskie i uśmiechnięte, ale także żyjące w nędzy, ciężko pracujące, bezdomne.
Koniec XIX wieku - rozkwit tematyki dziecięcej
Szczególny rozkwit tematyki dziecięcej przypadł na koniec XIX wieku, co było wynikiem ówczesnej filozofii i fascynacji życiem, jego biologicznym rytmem (Bergson). Dzieciństwo znowu stało się krainą szczęścia, a dzieci chętnie ukazywano na tle pięknej przyrody, w poetyckiej, symbolicznej aurze. Malarze przedstawiali też bardzo chętnie własne potomstwo.
W sztuce XX wieku i XXI wieku dzieciństwo było równie często podejmowanym tematem. Dlatego na polskim rynku aukcyjnym i galeryjnym można znaleźć duży wybór dziecięcych portretów, scenek z dziećmi, figurek ukazujących je we wdzięcznych pozach lub obiektów rzemiosła artystycznego zdobionych ich postaciami. Ceny zaczynają się już od kilkuset złotych.
Obraz otwierający artykuł: Wlastimil Hofman, „Dziewczynki z ptaszkami”, olej, tektura;, 35,5 x 49,5 cm, Rempex, aukcja 13 czerwca 2018., estymacja 27 000 - 35 000 zł
