To jeden z najbardziej rozpoznawalnych stylów malarskich. Dzięki impresjonistom sztuka weszła na nowe tory. A wszystko zaczęło się od jednego obrazu - "Impresja, wschód słońca", który dał nazwę nowemu kierunkowi.
- Czym się wyróżnia impresjonizm?
- Edouard Manet - które z jego obrazów wywołały sensację?
- Jak malował Claude Monet?
- Ile obrazów stworzył Auguste Renoir?
- Kim był Edgar Degas?
- O co walczyła Berthe’a Morisot?
- Co najczęściej malował Paul Cézanne?
- Kto uczynił Alfreda Sisley’a sławnym?
- Z czego znany był Camille Pissarro?
Nie byłoby impresjonistów, gdyby nie Jean-Baptiste Camille Corot. Przeciwnie do poprzedników, którzy malowali krajobrazy wystudiowane i starannie wykonane w pracowni, sprowadził malarstwo pejzażowe ponownie do natury. Malarskim hołdem, jaki złożył Corotowi w 1897 roku Claude Monet, jest jego słynny cykl Odnoga Sekwany w Giverny.
Widząc dzieło Corota, Monet miał powiedzieć: Jest to tylko jedna osoba… Jesteśmy niczym, absolutnie niczym. To najsmutniejszy dzień w moim życiu. Z kolei Paul Gauguin stwierdził: Corot lubił marzyć i przed jego obrazami ja również marzę. Renoir, Pissaro, później nawet Picasso - wszyscy przyznawali, że zaciągnęli u Corota duży dług.
Jak wielki był to dług, widać na kolejnych obrazach impresjonistów, którzy przejęli po Corocie pałeczkę i na zawsze zmienili podejście do malarstwa.
Czym się wyróżnia impresjonizm?
Celem impresjonistów było uwolnienie się od dziedzictwa epoki romantyzmu, akademizmu, sztywnych zasad i patosu. Nie interesowała ich tematyka społeczna czy historia. Starali się uchwycić nieustannie zmieniającą się rzeczywistość i utrwalić subiektywne, ulotne wrażenia, jakie wywarła na nich natura.
Renoir powiedział kiedyś: Pewnego ranka jednemu z nas zabrakło czerni. Użył koloru niebieskiego: narodził się impresjonizm.
Kiedy w 1874 roku Claude Monet zaprezentował na pierwszej wspólnej wystawie impresjonistów obraz Impresja, wschód słońca, krytyk Louis Leroy w dość ironiczny i deprecjonujący sposób użył terminu "Impresja", żeby zebrać pod jednym sztandarem grupę artystów praktykujących nowy sposób malowania.
Reakcja innych krytyków była bardziej dosadna. Albert Wolff stwierdził bez ogródek: Drzewa nie są fioletowe (...), niebo nie jest koloru świeżego masła, (...) a tułów kobiety nie jest masą rozkładającego się mięsa ze szkarłatno zielonymi plamami. Jak widać, bardzo się mylił.
Edouard Manet - które z jego obrazów wywołały sensację?
Często jest nazywany malarzem nowoczesnym, bo jego sztuka stanowi pomost między realizmem a impresjonizmem; między studyjnym malarstwem, wypracowanym, wręcz teatralnym, eleganckim, gdy chodzi o kompozycję, a plenerowym, który tak czcili impresjoniści.
A jednak mówiąc o nowoczesności, mam na myśli, że malarstwo Maneta, jakkolwiek jeszcze żyjące w poprzedniej epoce, podejmowało całkiem współczesne tematy. Jego Olimpia i Śniadanie na trawie wywołały sensację.
Uznawany za nieoficjalnego przywódcę impresjonizmu, tworzył dystans między sobą a innymi malarzami tego ruchu, jednocześnie utrzymując z nimi przyjacielskie stosunki. Nigdy nie wystawiał swoich obrazów na wspólnych wystawach.
Jak malował Claude Monet?
Bez wątpienia był gwiazdą impresjonizmu, jego legendą. Ze wszystkich najbardziej towarzyski, najbardziej inspirujący i najbardziej uduchowiony. Jego sztuka jest reprezentatywna dla ruchu. Odpowiada ona głównym cechom impresjonizmu: zerwanie z akademizmem, subiektywne ujęcie tematu, malarstwo plenerowe, użycie jasnych kolorów, rozmycie kształtów i konturów. To była jego biblia.
Zasłynął z pejzaży. Jego pierwszym dziełem, dostrzeżonym i uznanym powszechnie za symboliczne, jest obraz Impresja, wschód słońca. Malował również portrety oraz lilie wodne, które utrwalał na płótnie w swoim ogrodzie w Giverny.
Jest pierwszym artystą uważanym za twórcę "malarstwa cyklicznego". Malował cykle Odnoga Sekwany w pobliżu Giverny, Katedra w Rouen czy Topole na brzegach rzeki Epte. Mówił: Motyw jest czymś wtórnym, chcę odtworzyć to, co jest między motywem a mną.
Ile obrazów stworzył Auguste Renoir?
Jest, obok Moneta, Bazille'a i Sisleya, jednym z ojców założycieli impresjonizmu. Pod wpływem Moneta nauczył się "malować światłem". Wyniósł tą technikę do rangi najważniejszej cechy impresjonizmu i stał się jej mistrzem, przewyższając samego Moneta. Widać to szczególnie na obrazie Bal w Moulin de la Galette, który przyniósł mu sławę.
Od 1879 roku odwiedzał Afrykę, Algierię, Hiszpanię i Włochy. Z podróży czerpał inspiracje. Tańczące na budynkach światło przenosił na płótno. W swojej 60-letniej karierze namalował ponad 4000 dzieł (więcej niż łącznie dzieł Maneta, Cézanne'a i Degas), zawsze zachowując swój oryginalny i pełen światła styl.
Cierpiał na reumatoidalne zapalenie stawów. Niedowład rąk stał się przeszkodą w pracy. Nie poddawał się. Korzystał z pędzli mocowanych do ramienia i ze specjalnych urządzeń przesuwających płótno pod pędzlem. Gdy malował, był jak zwierzę. Nic nie było w stanie go powstrzymać. Ostatnie dzieła stworzył, kiedy jeździł już na wózku inwalidzkim.
Zasłynął z takich dzieł, jak Parasolki, Paryżanka, Dziewczynka z polewaczką, Kobieta szyjąca czy Taniec w mieście.
Kim był Edgar Degas?
Najbardziej kontrowersyjny wśród impresjonistów, człowiek wielu sprzeczności, raz malował delikatne baletnice, to znów uwieczniał kobiety z niższych klas społecznych. Nienawidził kwiatów, zwierząt, dzieci, Żydów i kobiet (dziwne, że utrzymywał dobre stosunki z kobietami impresjonizmu: Berthe Morisot, Mary Cassatt i Marie Bracquemond).
Surowy, elitarny, antypatyczny, nietolerancyjny. Miał wszystkie cechy, które skutecznie odpychały jego kolegów po fachu. A i on trzymał impresjonistów na dystans, mówiąc o ich malarstwie ironicznie: To nic nie znaczy, impresjonizm. Każdy sumienny artysta zawsze tłumaczył swoje wrażenia.
Malarstwo Degas, podobnie jak Maneta, miało cechy realizmu. Przedkładał rysunek nad kolor i nigdy nie malował w plenerze. Nie zależało mu na zrewolucjonizowaniu świata sztuki. A jednak zainteresowania Degasa fotografią wyraźnie zmieniły patrzenie impresjonistów na świat. Widać to dobrze na obrazie Plac de la Concorde, który zatrzymuje w ciasnym kadrze mężczyznę w cylindrze i dzieci z hartem.
Co nietypowe dla impresjonistów, interesował go świat prostych kobiet z niższych klas społecznych. Uwidoczniło się to w takich dziełach, jak Absynt, Prasowaczki czy Praczki roznoszące bieliznę po mieście. Jego najsłynniejszy cykl to baletnice.
Żył z majątku, który odziedziczył po rodzicach. Był znanym kolekcjonerem, miał w swoim domu Delacroix, Ingresa, Van Gogha.
O co walczyła Berthe’a Morisot?
Była wielką dama impresjonizmu. Podziwiana i szanowana przez towarzyszy. Nie opuszczała żadnej wystawy, żadnych wydarzeń. Była zdolna i piękna - panienka z dobrego domu. Wyszła za mąż za Éugene’a Maneta – brata malarza Édouarda. Podążał za nią aż do śmierci. Był zawsze pierwszym krytykiem jej obrazów, nosił sztalugi i pędzle. Bardzo ją wspierał.
Ale to z Édouardem Manetem połączyło ją malarstwo i pokrewieństwo dusz. Pozowała do wielu jego obrazów. Manet wspominał zawsze jej duże, prawie czarne oczy.
Oprócz pejzaży szczególnie upodobała sobie malowanie kobiet, które podglądała podczas ich codziennych czynności. Za modelki obierała najbliższe osoby np. siostrę Edmę wraz z jej córką Blanche (Edma pozowała jej do obrazu Kołyska). W tamtych czasach kobiecie nie wypadało wyjść z domu bez towarzysza, więc siłą rzeczy malowała kobiety we wnętrzach.
Całe życie walczyła, żeby zostać malarką zawodową (pod wieloma względami dużo osiągnęła w tym temacie), ale kiedy umarła, napisano na jej grobie: wdowa.
Co najczęściej malował Paul Cézanne?
Pochodził z rodziny burżuazyjnej, która nie doceniała jego kariery. Obecnie jest uważany za jednego z najważniejszych malarzy we współczesnej sztuce. Jego przyjacielem z dzieciństwa był wybitny pisarz Emile Zola.
Osiadł w Aix-en-Provence w posiadłości Château Noir. Najlepiej czuł się właśnie tutaj, na wsi, z dala od cywilizacji. Przez całe życie będzie rozdarty między Paryżem a ukochaną Prowansją.
Stolica pozwalała mu rozwijać karierę, rodzinna wioska dawała ukojenie i tak potrzebną każdemu artyście inspirację. Szorstki i małomówny, oddalił się od grupy, by spędzać dni na malowaniu krajobrazów południowej Francji, przede wszystkim góry Świętej Wiktorii oglądanej z lasu Les Lauves. Widok góry zapewniał przestrzeń i perspektywę. Przeciwieństwem był las, na który trzeba było patrzeć w zbliżeniu. Las pełen szczegółów, zróżnicowanej faktury, urozmaiconej skali.
Cézanne mówił: Przyrodę należy traktować przez walec, kulę i stożek. Teorię tę praktykował w pejzażach i martwych naturach. I pod tym względem miał duży wpływ na kubistów.
Kto uczynił Alfreda Sisley’a sławnym?
Francuski malarz pochodzenia brytyjskiego, jest jedną z mniej znanych postaci z kręgu impresjonistów, jakby sława i wybitne dzieła sztuki Moneta, Renoira czy Degas przytłaczały go swoją wspaniałością. A przecież był niezrównanym mistrzem pejzażu. Do jego ulubionych miejsc, w których szukał inspiracji, należały podparyskie regiony Louveciennesv i Marly-le-Roi. Znany ze spokojnego i melancholijnego usposobienia, wolał malować pejzaże jesienne i zimowe niż, jak miało to miejsce w przypadku Moneta, przesycone letnim światłem.
W jego impresjonistycznych dziełach można dostrzec wpływ artystów angielskich, pejzażysty Johna Constable'a i prekursora angielskiego impresjonizmu, Josepha Turnera.
Pochodził z rodziny o tradycjach muzycznych, jakkolwiek rodzice pragnęli by zajął się handlem. Sisley wykazywał jednak już od wczesnej młodości talent plastyczny. Utrzymywany z rodzinnej fortuny do 27 roku życia, został wydziedziczony i z wielkim trudem utrzymywał rodzinę. Za życia nigdy nie osiągnął sukcesu. Dopiero po śmierci, dzięki wystawie jego dzieł zorganizowanej przez Moneta, został doceniony i uznany ważnym artystą impresjonizmu.
Z czego znany był Camille Pissarro?
Najstarszy z grona impresjonistów, był nauczycielem Cézanne'a. Miał solidne wykształcenie artystyczne. Podeszły wiek nie czynił z niego jednak konserwatysty, wręcz przeciwnie, lubił eksperymentować. Do tego stopnia, że kiedy pojawiły się pierwsze dzieła pointylistyczne (Georgesa Seurat i Paula Signaca), które nie były zrozumiałe dla impresjonistów i przez nich odrzucane, Pissarro chętnie spróbował nowej techniki.
Pissarro był świadomy, że jego obrazy nigdy nie wejdą do panteonu wielkich dzieł Moneta, Renoira czy Degas. Kilka lat przed śmiercią powiedział nawet: Pozostaję z Sisleyem jak ogon impresjonizmu. Był znany jako ten, który malował bulwary ukazane z lotu ptaka i aleje drzew.
Opuszczony przez rodzinę, gdy ożenił się ze służącą, miał ciągłe kłopoty finansowe i nie raz pomieszkiwał u przyjaciół, choćby u Moneta.
