W niespotykany wcześniej sposób ukazywał rzeczywistość. Ekspresyjne pociągnięcia pędzla, żywe kolory oraz gra światła sprawiły, że współcześnie dzieła Moneta należą do jednych z najbardziej cenionych i najdroższych obrazów na świecie. Ulubionymi motywami artysty były lilie wodne i pola pełne maków.
Claude Monet był niemal w każdym sensie twórcą nowego nurtu w malarstwie, który od jego dzieła, Impresja, wschód słońca, zapożyczył nazwę - impresjonizm.
Gdy był dzieckiem, jego ojciec chciał, aby przejął sklep spożywczy, ale on wolał zostać malarzem. W swoich planach był konsekwentny i uparty. Osiągnął sukces jeszcze za życia i na stałe wpisał się do panteonu największych gwiazd sztuki.
Z jakiego obrazu zasłynął Monet?
Było to czołowe dzieło, które na zawsze zmieniło bieg historii. Wyłoniło się spośród obrazów początkujących malarzy, którzy chcieli zrewolucjonizować niemodny, jak uważali, akademicki styl. - Zawsze nie znosiłem teorii. Jedyną moją zasługą jest fakt bezpośredniego malowania z natury - powiedział Monet.
Kiedy w 1874 roku Claude Monet zaprezentował na pierwszej wspólnej wystawie impresjonistów obraz Impresja, wschód słońca, krytyk Louis Leroy w dość ironiczny i deprecjonujący sposób użył terminu „Impresja”, żeby zebrać pod jednym sztandarem grupę artystów praktykujących nowy sposób malowania.
Na swoim płótnie Monet ukazał port w Hawrze skąpany w porannej mgle i dymie uchodzącym z kopcących kominów. Mimo że artysta urodził się w Paryżu, pierwsze lata życia spędził właśnie w Hawrze, nadmorskim mieście w Normandii. To tutaj stawiał także swoje pierwsze artystyczne kroki. I tutaj w wieku 11 lat wstąpił do liceum artystycznego. Podczas pobytu w szkole średniej był znany z karykatur, które rysował dla miejscowych notabli, biorąc za nie od dziesięciu do dwudziestu franków.
Gdzie Monet próbował popełnić samobójstwo?
Oscar Claude Monet urodził się w Paryżu 14 listopada 1840 roku, dzieciństwo spędził w Normandii, w mieście Hawr, gdzie jego rodzina przeprowadziła się, gdy miał pięć lat. Młody Monet stopniowo rozwijał swoją pasję. Pasja wkrótce przerodziła się w prawdziwą naukę pod czujnym wzrokiem artysty Eugeniusza Boudina, który został jego mentorem. On to, począwszy od 1858 roku, wprowadzał Moneta w arkana techniki olejnej oraz uczył go malowania w plenerze, wówczas niedopuszczalnego w malarstwie akademickim. On też zachęcił Claude’a, by spróbował swoich w stolicy.
Wbrew woli i możliwościom finansowym rodziny, ale za to dzięki ciotce Marie-Jeanne Lecadre, która obiecała opłacać jego naukę, Claude rozpoczął studia w słynnej francuskiej szkole artystycznej Académie Suisse. Tam poznał wielu cenionych artystów, m.in. Camille’a Pisarra, Frédérica Bazille’a, Alfreda Sisleya i Auguste’a Renoira.
Claude’a i jego nowo poznanych kolegów odstręczały znormalizowane i mało inspirujące metody nauczania, a ich usilne próby wystawienia swoich prac na wystawach akademii były bezowocne.
W tym czasie Monet przeżył załamanie. Ciągłe kłótnie w rodzinie i problemy finansowe doprowadziły go do depresji. Podobno w 1868 roku rzucił się z mostu do Sekwany. Na szczęście przeżył ten desperacki ruch, a miejsce swojej samobójczej próby uwiecznił następnie na wielu obrazach.
Kto rozsławił Moneta?
Jego wyjazd do służby wojskowej w Algierii w 1861 roku przerwał studia. Ale nie na długo. Zachorował bowiem na zapalenie opłucnej. Interweniowała jego ciotka, której po wielu próbach udało się zwolnić go z wojska. Po powrocie do Paryża rzucił akademię i studiował malarstwo plenerowe razem z innymi znanymi malarzami, którzy zostali jego serdecznymi przyjaciółmi.
W 1866 roku Claude Monet namalował Kobietę w zielonej sukience. Obraz przedstawiał jego narzeczoną Camille Doncieux. Płótno zostało ukończone w ciągu zaledwie czterech dni. Z powodzeniem zaprezentował je w Salonie Malarstwa i Rzeźby. Zostało sprzedane za 800 franków dyrektorowi magazynu l'Artiste (Arsène Houssaye).
Mimo że obraz spotkał się z uznaniem krytyków, Monet borykał się z trudnościami finansowymi, ponieważ żaden salon nie chciał wystawiać jego obrazów. Podczas wojny francusko-pruskiej artysta udał się do Londynu i wtedy jego zła finansowa passa minęła - Monet poznał handlarza dzieł sztuki Paula Durand-Ruela, który kupił jego obrazy i pomógł rozpowszechnić twórczość impresjonistów.
Ile kobiet było w życiu Moneta?
Która z kobiet była muzą malarza?
28 czerwca 1870 roku poślubił Camillę Doncieux. Zamieszkali w Argenteuil. Żona została jego muzę. Monet uwiecznił ją na wielu obrazach, takich jak Camille Monet z dzieckiem w ogrodzie w Argenteuil, Camille Monet w ogrodzie w Argenteuil, Camille Monet i Jean Monet w ogrodzie w Argenteuil.
W 1873 roku podczas lata spędzanego w Argenteuil odwiedził Moneta Pierre-Auguste Renoir. Jemu również Camille pozowała do obrazu Madame Monet i jej syn. A przy okazji uwiecznił też na płótnie przyjaciela, malując Monet malujący w swoim ogrodzie w Argenteuil.
Niestety po narodzinach drugiego syna u Camille zdiagnozowano gruźlicę i raka macicy. Zmarła w wieku 32 lat. Namalowany przez Moneta obraz łóżka, na którym umarła, jest powszechnie uważany za jeden z najbardziej sugestywnych i wzbudzających silne emocje dzieł sztuki. Kompozycja jest niemalże abstrakcyjna. Na obrazie twarz Camille jest niewyraźna, zamazana, w odcieniach szarości. Chłodne barwy, gwałtowne pociągnięcia pędzlem oraz niesamowite światło budują szczególny nastrój.
Claude Monet, który na długo popadł w głębokie przygnębienie, pisał później do swojego przyjaciela Pissarro. - Jestem przybity, nie wiem, co robić, ani jak zdołam zorganizować sobie życie z dwójką dzieci. Zasługuję na współczucie.
Syn Claude’a Moneta, Michel, podarował dzieło Luwrowi w 1963. Od 1986 znajduje się w Muzeum Orsay.
Z kim Monet zamieszkał w Giverny?
Monet w roku 1883 zamieszkał w Giverny, małej miejscowości w Normandii, gdzie chciał odizolować się od ludzi. Nowe miejsce zamieszkania bardzo pozytywnie wpłynęło na jego samopoczucie. Wtedy obiecał sobie, że już nigdy nie zazna biedy. Prawdopodobnie to jego silne postanowienie związane było z chorobą Camille - był przekonany, że gdyby miał pieniądze, mógłby lepiej zaopiekować się żoną.
W międzyczasie poznał Ernesta Hoschedé, kolekcjonera, który kupił wiele jego obrazów. Kiedy marszand zmarł, w lipcu 1892 roku Monet poślubił wdowę po nim, Alice, z którą prawdopodobnie już wcześniej miał romans. Alice miała sześcioro dzieci (na marginesie syn Moneta ożenił się z córką Hoschedé).
Co Monet odnalazł w Giverny?
W Giverny rozpoczął się wspaniały okres w życiu Moneta, obfitujący w niemałe sukcesy zawodowe. Stał się bardzo zamożny, na tyle, by utrzymywać duży dom i rozległy ogród. Ogród był dla Moneta jedną z jego największych inspiracji. To tutaj stworzył swoje najlepsze dzieła, przede wszystkim słynny cykl Lilie Wodne.
Jego twórczość ewoluowała i coraz mniejsze znaczenie miała forma. Malarstwo Moneta zbliżało się do abstrakcji złożonej z barwnych plam. Najważniejsze dla niego stało się światło i wydobywany przez nie kolor. Bezustannie starał się uchwycić na płótnie to bardzo ulotne wrażenie chwili. Zadziwiał wibrującymi pejzażami i jasnością palety barw.
W 1912 r. u artysty zdiagnozowano bowiem zaćmę, która m.in. powoduje, że człowiek widzi tylko niektóre barwy - w związku z tym na obrazach Moneta zaczął dominować czerwonawy odcień. Niektórzy krytycy pozwalają sobie na twierdzenie, że być może styl Moneta pochodził z problemów ze wzrokiem, a nie z artystycznego talentu. Jak by nie było, stworzył jednak niepowtarzalne dzieła sztuki.
Pomimo kłopotów ze zdrowiem, Monet wyjeżdżał kilka razy do Londynu i Wenecji, gdzie malował różne wersje Parlamentu londyńskiego oraz Pałacu Dożów.
W Giverny mieszkał do końca życia. Zmarł na raka płuc w swoim domu w Giverny 5 grudnia 1926 roku otoczony rodziną. Pochowano go na cmentarzu znajdującym się przy kościele Sainte-Radegonde w Giverny. Po jego śmierci Michel Monet udostępnił dla zwiedzających dom i ogród. Po latach utworzono Fundację Moneta, która opiekuje się posiadłością w Giverny.
Co tu jest do powiedzenia o mnie? Co można powiedzieć, pytam, o człowieku, którego nie interesuje nic na świecie poza jego malarstwem – a także jego ogród i jego kwiaty? - Tak Monet podsumował swoje życie.
Jakie były ulubione motywy Moneta?
Od 1890 roku Monet poświęcił się seriom obrazów, tzn. malował ten sam motyw o różnych porach dnia, w różnych porach roku. Mówi się czasem, że stworzył "malarstwo cykliczne".
Zdarzało się, że malował kilkadziesiąt płócien równolegle. Monet potrafił wielokrotnie w ciągu dnia zmieniać miejsce pleneru. O świcie zaczynał malować na pobliskim wzgórzu, po czym przenosił się do wioski, by zaraz potem znaleźć się nad brzegami rzeki Epte. Kolejne prace czasem uzupełniał dodatkową informacją: Słońce wschodzące we mgle, Zachód słońca, Zachmurzone niebo. Cykle zaczął od Kamieni młyńskich, potem były Topole, cykl Katedry w Rouen, seria Parlament w Londynie, Dworzec Saint-Lazare czy Odnogi Sekwany. I oczywiście jego najulubieńszy, najsławniejszy, najbardziej podziwiany z motywów, Lilie wodne w ogrodzie.
Jakie były dwie miłości Moneta?
Monet miał obsesję na punkcie nenufarów. Artysta stworzył ponad 250 obrazów olejnych przedstawiających te kwiaty. Seria obrazów z liliami wodnymi zyskała miano "Kaplicy Sykstyńskiej impresjonizmu" i jest wystawiana w muzeach na całym świecie.
Nenufarami zainspirował się po przeprowadzce do Giverny, gdzie stworzył niebywały ogród. Przekierował i uregulował Ru, małą odnogę rzeki Epte, wskutek czego powstał duży staw, który zajął znaczną część posiadłości. To właśnie tutaj godzinami malował lilie wodne. Nagle doznałem objawienia magii, którą skrywał mój staw. Lilie pochłonęły całą moją paletę. Od tej chwili nie miałem już innego modela - powiedział.
Właśnie na potrzeby przechowywania i wykańczania obrazów z liliami artysta stworzył osobne studio. Wybudował rozległy budynek z garażem, ciemnią dla fotografa, pracownią pod otwartym niebem i miejscem do trzymania płócien wyjątkowych wymiarów. Studio przypominało raczej magazyn wypełniony od podłogi po sufit dziesiątkami obrazów.
Jeżeli akurat nie malował ulubionych kwiatów, dopieszczał swój ogród. W jego utrzymanie angażowała się cała rodzina artysty oraz siedmiu ogrodników. Szczególnie pod koniec życia oddał się niemal wyłącznie ogrodnictwu. Pisał dokładne instrukcje dla swoich ogrodników, z konkretnymi projektami i układami kolorów, zgromadził duży zbiór książek botanicznych. W pewnym momencie, zatrudniał siedmiu ogrodników na raz. Nad obrazami pracował coraz mniej.
Który obraz Moneta jest najdroższy?
W domu aukcyjnym Christie's 9 listopada został sprzedany Staw lilii wodnych z 1919 roku za 74 mln dolarów, czyli za ok. 293.5 mln złotych. Monet namalował obraz w wieku 80 lat, mając już bardzo słaby wzrok.
Obraz o szerokości dwóch metrów stanowi część słynnej serii "Lilie wodne" Moneta, przedstawiającej światło padające na wodę, rzucające odbicia lilii wodnych i wierzb.
To szósty najdrożej sprzedany obraz słynnego artysty. Rekordzistą jak dotąd jest obraz Stogi siana z 1890 roku sprzedany w 2019 roku za 110.7 mln dolarów.
W jakich muzeach znajdują się obrazy Moneta?
W Paryżu znajduje się największa liczba dzieł impresjonistów. A w Muzeum Orsay największa liczbą obrazów Moneta. Ta świątynia sztuki, poświęcona sztuce impresjonistycznej i postimpresjonistycznej, posiada prawie 150 jego dzieł. Niektóre z nich znajdują się w stałej kolekcji muzeum. Można tu podziwiać Pole maków w Argenteuil, Kobietę z parasolką, pejzaże Etretat, Dworzec Saint-Lazare, Katedrę w Rouen, słynne Stogi.
Drugim ważnym miejscem jest Marmottan Monet Museum – to tu znajduje się jego najsłynniejszy obraz: Impresja, wschód słońca. Muzeum powstało w 1934 roku. Znajduje się w dawnej, XIX-wiecznej rezydencji Paula Marmottana, konesera sztuki. Większość zbiorów muzeum pochodzi z jego prywatnej kolekcji.
Polecam wam również wizytę w Muzeum Orangerie, gdzie w niezwykły sposób wyeksponowane są największe formaty obrazów Moneta przedstawiające nenufary.
Ponadto można zwiedzać dom Moneta i jego rozległe ogrody ze stawem. Stało się to za sprawą syna Michela, który po śmierci artysty został spadkobiercą majątku, odrestaurował dom i otworzył go dla publiczności.
Poza granicami Francji płótna Moneta można oglądać w National Gallery w Londynie (znajduje się tutaj Budynek Parlamentu) oraz w Metropolitalnym Muzeum Sztuki w Nowym Jorku, gdzie przechowywane są Cztery drzewa: topole w pikowanej ramie.
Co się stało z obrazem Moneta w Poznaniu?
W Polsce znajduje się jeden obraz Claude’a Moneta. Jest to Plaża w Pourville, którą można podziwiać w Muzeum Narodowym w Poznaniu. Obraz trafił do poznańskich zbiorów w 1906 w roku. Kupiło go Niemieckie Towarzystwo Artystyczne podczas wystawy zorganizowanej w Kaiser-Friedrich-Museum, reprezentowane przez berlińskiego handlarza sztuki i kolekcjonera Paula Cassirera. Pejzaż złożono jako depozyt do poznańskiego muzeum i pozostał w nim także po zmianie władz na polskie w 1918 roku.
19 września 2000 roku był najsmutniejszym dniem w dziejach Muzeum Narodowego w Poznaniu. Odkryto wtedy, że cenne dzieło zostało wycięte z ramy, a w jego miejsce wstawiono podróbkę. Po 10 latach, 12 stycznia 2010 roku, policjanci zjawili się w domu Roberta Z., bezrobotnego murarza z Olkusza, mieszkającego z rodzicami. Plaża w Pourville ukryta była za szafą. Na szczęście dzieło było w dobrym stanie.
