Lawenda z uwagi na przyjemny i mocny zapach jest cenionym komponentem stosowanym powszechnie w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym. To jednak zaledwie ułamek jej możliwości. Do czego możemy wykorzystać w gospodarstwie domowym lawendę wąskolistną? Czy uprawa tej pożytecznej rośliny jest trudna? Jak o nią dbać? Tego wszystkiego dowiesz się z poniższego artykułu.
Jak wygląda lawenda wąskolistna?
Lavandula angustifolia, bo tak brzmi oficjalna nazwa lawendy wąskolistnej, jest najpopularniejszą odmianą tej niezwykle pożytecznej rośliny. Kojarzy się głównie ze słonecznymi pejzażami Prowansji, jednak i na rodzimym gruncie z powodzeniem można wyhodować zdrowe i pokaźne krzewinki lawendy. W polskich warunkach klimatycznych odpowiednio pielęgnowana i przycinana lawenda wąskolistna osiągnie wysokość maksymalnie 60 cm i rozwinie szeroki zwarty pokrój w zielono-srebrzystym odcieniu. Największą jednak ozdobą rośliny są charakterystyczne niebiesko-fioletowe drobne kwiaty pojawiające się na długich bezlistnych łodyżkach w zależności od odmiany od czerwca do października.
Lawenda wąskolistna występuje w kilku odmianach. Te najpopularniejsze o niebiesko-fioletowych kwiatach to Hidcote Blue Strain oraz Munstead. Ciemnofioletowymi odcieniami zachwycą Blue Scent i Peter Pan, natomiast nieoczywiste bordowe zabarwienie kwiatostanów zapewni odmiana Lavance Purple. Jeśli zależy nam na różnokolorowym kobiercu, postawmy również na odmianę Edelweiss, która wyróżnia się intensywnie srebrzystymi liśćmi oraz splotem uroczych drobnych białych kwiatów.
Zastosowanie lawendy wąskolistnej
Lawenda wąskolistna zwana jest również lekarską. Kwiaty lawendy wąskolistnej żywe i suszone zawierają dużą ilość olejków eterycznych, a wartości sięgają aż 13 ml/kg. To właśnie olejki odpowiadają za wyjątkowo intensywny i przyjemny zapach. Substancje wytwarzane przez lawendę działają przeciwskurczowo, antyseptycznie, moczopędnie oraz napotnie i mają działanie zbliżone do antybiotyków, dlatego często występują w składzie kosmetyków do skóry problematycznej, leków i suplementów medycznych.
Lawenda wąskolistna ma jeszcze jedną przydatną zaletę. To działanie uspokajające i relaksujące, czyli gwarant naturalnej aromaterapii. Lawenda wykazuje działanie redukujące stres oraz ułatwiające zasypianie, dlatego warto postawić doniczkę z lawendą w sypialni. Do czego jeszcze można wykorzystać lawendę? Posadzona obficie przy tarasie odstraszy komary, zamknięta w bawełnianym woreczku pomoże pozbyć się moli z szafy, a w postaci suszonej stanie się smakowitym dodatkiem do ciasteczek. Płatki kwiatów możemy również dodać do lemoniady lub wykorzystać jako pachnący składnik świec, kadzidełek i mydełek domowej produkcji.
Wymagania i uprawa lawendy wąskolistnej
Zanim zdecydujemy się na hodowlę lawendy wąskolistnej, należy poznać kilka zasad dotyczących jej uprawy. Jak każda roślina, również lawenda ma konkretne wymagania:
• uwielbia słońce - stanowisko powinno być w pełni nasłonecznione przez co najmniej 6 godzin dziennie,
• nie lubi silnych wiatrów, dlatego dobrze jest osłonić stanowisko niskim kamiennym lub ceglanym murkiem,
• kocha ciepło, więc zapewnijmy jej sąsiedztwo betonowych chodników lub muru, które będą akumulować ciepło w dzień i oddawać je nocą,
• dobrze będzie rosła w lekkiej, żyznej, dobrze przepuszczalnej glebie zasadowej o odczynie pH 6,5 – 7,5,
• nie lubi nadmiaru wody powodującej gnicie korzeni, dlatego warto zadbać o drenaż w postaci pobliskiego dołka wypełnionego żwirem,
• potrzebuje sporo miejsca, które gwarantuje prawidłowy przepływ powietrza wewnątrz kępy.
Lawendę kupujemy w sprawdzonych sklepach ogrodniczych w postaci sadzonek. Oczywiście możemy spróbować wysiać roślinę, jednak wymaga to sporej dawki cierpliwości i wprawy. Najlepiej sadzonki lawendy posadzić pod koniec marca bezpośrednio do gruntu nawiezionego wcześniej kompostem.
Lawenda w doniczce w domu lub na tarasie
Lawendę wąskolistną możemy hodować nie tylko w formie przepięknych kobierców ogrodowych, ale również w donicach i skrzynkach, które postawione na parapecie w mieszkaniu bądź na tarasie, staną się klimatyczną naturalną ozdobą. Lawenda jest rośliną wieloletnią, więc absolutnie nie wyrzucajmy jej po sezonie. Po zimowym odpoczynku wiosną znowu zakwitnie i będzie cieszyła oko zjawiskowymi kwiatostanami.
Uprawiając lawendę w domu, należy pamiętać o odpowiedniej doniczce z dziurkami od spodu, ponieważ tylko wtedy zostanie odprowadzony nadmiar wilgoci, którą roślina źle znosi. Sadząc lawendę w skrzynce, pozostawmy około 30-40 cm wolnego miejsca pomiędzy sadzonkami. Roślina wymaga sporej ilości słońca, więc idealnym miejscem dla niej będzie parapet okna wychodzącego na południe lub niezadaszony, dobrze nasłoneczniony taras.
Jak pielęgnować lawendę?
Lawenda wąskolistna w naturze rośnie w trudnych warunkach, czyli na nasłonecznionym i suchym podłożu, dlatego nie jest wymagającą w uprawie rośliną. Jeśli zapewnimy jej korzystne warunki, ograniczymy pielęgnację do niezbędnego minimum. Roślina nie lubi nadmiaru wody, więc jeśli uprawiamy ją w doniczce, podlewamy ją raz w tygodniu. W przypadku lawendy rosnącej w ogrodzie podlewamy ją tylko w przypadku wystąpienia długotrwałej suszy.
Nie jest zalecane zraszanie rośliny, dlatego, jeśli nastąpi konieczność nawodnienia, woda powinna zostać dostarczona bezpośrednio do gruntu. Nie ma również konieczności intensywnego nawożenia podłoża, w zupełności wystarczy wzbogacić ziemię raz w roku, po zimie, aby wzmocnić roślinę przed nadchodzącym sezonem. Bardzo dobrze sprawdza się nawóz mineralny w granulkach, który systematycznie i powoli oddaje do gleby składniki odżywcze. Pamiętajmy o przycinaniu lawendy wiosną i po zakończeniu kwitnienia.
Jak rozmnożyć lawendę wąskolistną?
Lawendę wąskolistną możemy rozmnożyć na dwa sposoby. Pierwszym jest wysiew nasion, które mogą pochodzić z naszej uprawy. Jest to proces dłuższy i obarczony ryzykiem braku sukcesu. Aby zwiększyć szanse, zebrane po przekwitnięciu nasiona wsypujemy do doniczki z wilgotną ziemią ogrodową i poddajemy w lutym lub marcu 2-tygodniowemu działaniu niskiej temperatury, bliskiej 0°C. Idealna do tego celu jest lodówka.
Tak „przezimowane” nasiona możemy wysiać bezpośrednio do gruntu pod koniec maja lub w czerwcu. Nasiona możemy również wiosną wysiać w niewielkim inspekcie umieszczonym w pomieszczeniu o temperaturze około 20 °C, przykryć cienką warstwą ziemi i delikatnie podlewać. Tuż po pojawieniu się pierwszych listków, lawendę pikujemy w odstępie 5 cm, a w drugiej połowie maja sadzimy do gruntu.
Drugim sposobem na zwiększenie ilości lawendy w ogrodzie jest rozmnażanie wegetatywne, czyli ukorzenianie sadzonek pędowych wiosną. Metoda jest zbieżna z ukorzenianiem innych roślin i polega na wykorzystaniu pędów o długości około 10 cm, które odcięliśmy wiosną podczas przycinania rośliny. Pędy sadzimy w małych doniczkach, podlewamy i już pod koniec maja możemy sadzonki z rozwiniętym systemem korzeniowym przenieść do gruntu.
