"Normalne", "prawdziwe" oraz "pozbawione przymiotników". Tak Gio Ponti opisywał krzesło swojego projektu, które zaliczane jest do ikon designu. Krzesło Superleggera - tak lekkie, że dające się unieść na jednym palcu.
Waży niespełna 1,7 kg, a jego nogi mają przekrój o średnicy zaledwie 18 mm. Superleggera (Superlekki) stanowi kulminację dziesięcioletnich starań Gio Pontiego (1891-1979), aby wyprodukować możliwie najlżejsze krzesło.
Ponti, wybitny włoski architekt i designer, uznawał Superleggerę za jedno ze swoich trzech największych dzieł wraz z Wieżą Pirelli w Mediolanie i katedrą w Tarencie. Włoch do projektowania mebli podchodził tak samo, jak do projektowania budynków: z niezwykłą precyzją i dyscypliną. W designie wynajdywał sobie zadania wręcz inżynierskie i pracował dopóty, dopóki nie był zadowolony z efektu końcowego. Nic dziwnego, że wypracowanie ostatecznej formy krzesła Superleggera zajęło Pontiemu 10 lat.
 |
|
Nieznośna lekkość |
Początki prac nad tym meblem datuje się na schyłek lat 40. XX wieku. Pierwsza wersja została zaprojektowana dla restauracji w transatlantyckim wycieczkowcu Conte Grande. Za punkt wyjścia projektant obrał tradycyjne, drewniane krzesła, produkowane od połowy XIX w. w rybackiej wiosce Chiaveri. Ich znaki szczególne to drabiniaste oparcie i lekka konstrukcja. Ze względu na stabilność, uniwersalny wygląd i niską cenę zyskały ogromną popularność, nie tylko we Włoszech.
Gio Ponti dążył do optymalizacji właściwości tego modelu w powojennej epoce, kiedy meble były z konieczności oszczędne. W jego pierwszych rysunkach z 1949 roku widzimy jak zmienił podstawową formę krzesła Chiavari, w tym m.in. przekrój nóg. Nowy model nazwano Leggera. Wszelkie elementy zostały tu ograniczone do tego, co absolutnie niezbędne. Pomimo że krzesło zostało opisane w magazynie "Domus" jako ultralekkie, to Ponti dążył do dalszej redukcji masy. W tym celu napisał do włoskiego producenta mebli Cesare Cassiny z prośbą o "affettare" (pokrojenie na plasterki) elementów krzesła, aby stały się jeszcze cieńsze.
Wówczas na scenę wkroczył stolarz Fausto Redaelli. Bez niego Superleggera mogło nie powstać - miał powiedzieć Cassina. Rzemieślnicze zdolności Redaellego były kluczowe do uzyskania niespotykanej wcześniej lekkości. Rama została wykonana z lakierowanego jesionu w fabryce Cassiny w miejscowości Meda, znajdującej się na północ od Mediolanu w sercu regionu Brianza, słynącym z produkcji mebli. Siedzisko było ręcznie tkane z hiszpańskiej trzciny przez tkaczki, które żyły w głębi kraju w Chiavari. Tak w 1957 roku narodziło się krzesło Superleggera.
 |
| Wiecznie żywy Superleggera pozostaje w produkcji od 1957 roku. Trzy lata temu Cassina wydała reedycję krzesła. Teraz ta sama forma jest dostępna w 450 kombinacjach kolorystycznych. |
Żeby przetestować nowy model Ponti rzucił krzesłem z czwartego piętra o chodnik. Superleggera odbiło się jak piłka, bez najmniejszego uszkodzenia. Aby spotęgować wrażenie lekkości projektant wypuścił serię krzeseł pomalowanych na biało-czarno.
- W ciemności będą się wydawały jeszcze lżejsze, ponieważ będą wspierane tylko na dwóch nogach - uzasadniał Ponti, odnosząc się do złudzenia optycznego, wywołanego przez czarne nogi.
Superleggera błyskawicznie trafiło na salony i wystawy, było m.in. nominowane do prestiżowej nagrody Compasso d'Oro. Ponti tak radykalnie zredukował części składowe, że projekt idealnie nadawał się do masowej produkcji i pozostaje w niej do dziś. Krzesło - jak na ikonę designu przystało - jest produkowane przez Cassinę w oryginalnej formie, jak i nowej, lekko odświeżonej.
Reedycja z 2010 wprowadziła na rynek 450 kombinacji kolorystycznych Superleggery. Nowe warianty są dostępne z kolorowymi siedziskami pokrytymi zdejmowaną skórą lub tkaniną. Wciąż jednak, niezależnie od koloru i rodzaju materiału, krzesło posiada nadaną przez Pontiego lekkość i formę.
tekst: Anna Oporska;
zdjęcia: Cassina, Università IUAV di Venezia - Archivio Progetti
