Ten wzór, zamiast owocami granatu, ozdobiono swojskim warzywem!

Cebulaki, czyli design przez pomyłkę 

Wzór cebulowy wbrew pozorom z cebulą ma niewiele wspólnego. Powstał w XVIII wieku przez pomyłkę. Oryginalnie na chińskiej porcelanie umieszczano owoce granatu (symbol płodności), a w środku lotos (symbol czasu). Któryś z pierwszych europejskich dekoratorów ewidentnie nie rozpoznał azjatyckich motywów i zamiast granatu namalował cebulę, a w miejsce lotosu dał chryzantemę z pnącymi się pędami i ząbkowanymi liśćmi. Tak powstały wzór zawładnął sercami arystokracji.

Wzór cebulowy to charakterystyczny dla manufaktury miśnieńskiej dekor.

Mniej więcej w tym samym czasie pojawiła się na scenie manufaktura w Miśni, która została założona przez Augusta II Mocnego w 1710 roku. Miśnieńska porcelana była pierwotnie biała. Dotychczas znany był barwnik pod nazwą lapis-lazuli (lapis po łacinie znaczy kamień, a azul po arabsku to niebieski, co nawiązuje do koloru kamienia). Manufaktura z Miśni wymyśliła coś lepszego.

Krokiem milowym okazało się wprowadzenie przez malarza Johanna Gregora Herolda błękitu kobaltowego (barwnika odpornego na wysoką temperaturę), co spowodowało prawdziwy przełom w sztuce dekorowania porcelany i ceramiki. Odtąd ten właśnie kolor stał się wyróżnikiem wyrobów z Miśni.

Chryzantema z pnącymi się pędami i ząbkowanymi liśćmi to jeden z motywów cebulowego wzoru. Elementy serwisowe dekorowane słynnym wzorem Zwiebelmuster z manufaktury Meissen dostępne są w wybranych salonach Rosenthal i na www.karenski.pl. ROSENTHAL

Ponieważ nowy wzór z cebulami zdobył uznanie wyższych sfer, miśnieńska manufaktura zwietrzyła dobry interes, podchwyciła ten dekor i zaczęła go popularyzować jako wzór cebulowy. Ostatecznie stworzył go, używając oczywiście kobaltu, miśnieński malarz Johann David Kretzschmar. Przekształcony wzór nabrał cech europejskich.

Cebulaki (bo taka jest potoczna nazwa tego motywu) przyjęły się i od tego czasu zaczęły królować wśród innych wyrobów. Porcelana z cebulowym wzorem jest dzisiaj uważana za jedną z cenniejszych i poszukuje jej wielu kolekcjonerów. Cebulaki były produkowane przez Miśnię najpierw pod nazwą Meissen, a po II wojnie światowej pod marką Zwiebelmuster. Manufaktura w Miśni przez stulecia była jedną z czterech na całym świecie, które doprowadziły technikę podszkliwnej ornamentyki do perfekcji. A nie jest to wcale łatwe: o poprawkach nie ma mowy, bo wzory są nanoszone na biskwit, który chłonie barwnik jak gąbka.

Autor
Cebulowa pomyłka - tak Europa zinterpretowała chińskie porcelany!
Monika Utnik
Dziennikarka, wieloletnia redaktorka pism wnętrzarskich, absolwentka polonistyki i italianistyki Uniwersytetu Warszawskiego, autorka książek dla dzieci. Zadebiutowała...