Skąd wzięły się dywany? Poznaj ich historię. Dywany są tak powszechne w wielu kulturach, że jeden z nich znalazł się na fladze Turkmenistanu! Niezmiennie zachwycają, a czasem potrafią kosztować krocie.
Najstarszy dywan z Górnego Ałtaju
To dopiero było odkrycie - w 1947 roku w lodowej bryle na terenach Syberii odnaleziono stary dywan, najprawdopodobniej z III wieku p.n.e. Umieszczono na nim wzory przedstawiające m.in. zwierzęta przypominające jelenie oraz wojowników na koniach. Tkanina znana jest pod nazwą Pazyryk albo „dywan z Górnego Ałtaju”. To pokazuje, że historia dywanów sięga starożytności.
Historia dywanów
Ludom koczowniczym dywany służyły do ochrony przed piaskiem i zimnem - miały funkcję czysto użytkową. Można było łatwo transportować je z jednego obozu do drugiego. Dywanami się
okrywano, na nich spano, spożywano posiłki, gromadzono się przy ognisku. W wielu kulturach rozłożenie dywanu dla gości było wyrazem szacunku. Dywany opisywały ważne wydarzenia i sięgały do najskrytszych plemiennych wspomnień. Służyły i nadal służą do modłów (na przykład kaukaskie dywaniki mają stylizowane przedstawienie rąk, wskazujące miejsca, na których podczas modlitwy trzeba położyć dłonie).
Według językoznawcy Aleksandra Brücknera słowo „dywan” pochodzi od tureckiego diwan (rada), miały więc również znaczenie polityczne, symbolizowały najwyższą władzę.
Za panowania perskiej dynastii Safawidów (między XVI a XVIII wiekiem) dywany zaczęły pojawiać się w Europie na wielu dworach królewskich. Było to zasługą kupców przemierzających tereny Azji środkowej. Otrzymywali oni wówczas dywany za udane transakcje hadlowe, po czym sprzedawali z je niemałym zyskiem w Europie.
Najdroższy dywan na świecie
Na Bliskim Wschodzie dywany były oczywistością, w Europie stanowiły o bogactwie i prestiżu ich właścicieli. Najdroższy dywan na świecie to perski Clark Sickle-Leaf Carpet z XVII wieku. Pochodzi on z kolekcji Williama A. Clarka, amerykańskiego przemysłowca, który na początku XX wieku zgromadził kolekcję sztuki i antyków. Dywan jest znany ze swojego skomplikowanego wzoru: liści w kształcie sierpa, palmet, motywów kwiatowych i winorośli. W 1913 roku w domu aukcyjnym Sotheby’s w Nowym Jorku sprzedano ten dywan za rekordową cenę prawie 34 mln dolarów.
Dywany perskie, tureckie, marokańskie
Ojczyzną dywanów była Persja (obecny Iran), ale znaczącymi krajami w ich produkcji są również Turcja, Maroko, Afganistan czy Chiny. Dywany tworzone w Iranie, w miejscowościach Kerman, Sziraz i Hamadan, zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Początkowo dywany były tkane z naturalnej wełny (np. wielbłądziej), a kolory do ich barwienia uzyskiwano z warzyw, owoców, korzeni, kwiatów, ziół, a nawet minerałów i wydzielin owadów. Potem, w manufakturach sułtanów, dywany powstawały z wełny i jedwabnych nici. W porównaniu do wełnianych czy bawełnianych delikatne dywany jedwabne miały i mają piękny połysk i często szczegółowe, precyzyjne wzory. Jedwab do wykonywania dywanów jest otrzymywany np. z bambusa.
Ręczne tkanie dywanów
Ręczne tkanie dywanów zajmuje kilka miesięcy. Tradycyjną metodą, zapewniającą najwyższą jakość tkaniny, jest tkanie supełkowe, czyli robienie dużej liczby węzłów (supełków) przeplatanych zamiennie. Perskie dywany mają wzory symetryczne z geometrycznymi i kwiatowymi motywami; często z motywem symbolu życia - różą. Tureckie dywany znane są z jasnych kolorów, dywany marokańskie z gęstego runa i abstrakcyjnych motywów, a dywany chińskie z symbolicznych znaków. Ale wszystkie jednakowo zachwycają.
Współczesne dywany
Styl country house, minimalistyczny, pop art - współczesne dywany odnajdą się w każdym wnętrzu, bo mają najprzeróżniejsze wzory: od kwiatowych, przez geometryczne, po komiksowe.
Nowoczesne dywany przyciągają awangardowymi wzorami i - tak jak orientalne - mogą kosztować krocie. Choć ich zastosowanie się zmieniło, jedno pozostaje pewne - wnętrze bez dywanu to wnętrze niepełne.
Fot. otwierająca: Nomad Heritage Rug przywodzi na myśl dywany koczowniczych plemion. Typowe dla nich pasy są w ciepłych kolorach czerwieni i brązu. Dywan został zrobiony ręcznie z wełny, Casa by Josephine Jenno
