Są książki, które nie stoją grzecznie na półce, lecz prowokują, inspirują i pobudzają wyobraźnię. Dla miłośników sztuki, designu i ogrodów, którzy cenią śmiałe idee, bezkompromisową estetykę i intelektualną iskrę, wybraliśmy tytuły z charakterem - idealne na prezent last minute. To publikacje, które kuszą formą, treścią i obietnicą przyjemności obcowania z pięknem w jego najbardziej wyrazistej odsłonie. Znajdziecie je na półkach w księgarniach.
Przedstawiamy propozycje książkowe i wydania albumowe, które najlepiej sprawdzą się jako prezent dla osób świadomie poszukujących inspiracji i pogłębionej opowieści o sztuce, projektowaniu i ogrodach. Część z nich sięga po formę biografii lub eseju, odsłaniając kulisy twórczości, decyzji i postaw, które nie zawsze mieszczą się w lekkiej, albumowej narracji. To lektury do uważnego czytania i spokojnego oglądania - takie, które zostają z czytelnikiem na dłużej i wracają w myślach po zamknięciu ostatniej strony.
Książka na prezent dla miłośników aniołów
Laurent Bilard, „Anioły w malarstwie”, Wydawnictwo Arkady
Pośrednicy między niebem i ziemią, wysłannicy niebios, symbol czystości i niewinności. Anioły przez wieki pobudzały wyobraźnię największych artystów. Od archanioła Gabriela, który z lilią w dłoni zwiastuje dobrą nowinę, przez anioły muzykujące, a także te czuwające przy świętych i męczennikach, a także poświadczające Pasję Chrystusa po adorujące Marię – wszystkie one stały się niewyczerpanym źródłem inspiracji dla wyjątkowych dzieł malarskich.
Za pośrednictwem obrazów artyści wychwalali piękno, szlachetność i wdzięk owych istot, podkreślając równocześnie ich udział w scenach biblijnych. Ta ilustrowana ponad setką reprodukcji piękna publikacja z barwionymi brzegami zaprasza do fascynującego świata aniołów, rzucając światło zarówno na złożoną anielską hierarchię, jak i na ich rolę w duchowości i wyobrażeniach artystów. Znajdziemy tu obrazy między innymi Giotta, Fra Angelico, Botticellego, Tycjana, Caravaggia, Maneta i Gauguina. Laurent Bolard jest doktorem historii sztuki nowożytnej na Uniwersytecie Paryskim, specjalistą w zakresie malarstwa włoskiego XV–XVIII wieku. Autor wielu artykułów z dziedziny historii i historii sztuki, a także, między innymi, publikacji o Caravaggiu, podróżach malarzy do XVII-wiecznych Włoch, o Rzymie malarzy i pisarzy, a także albumu poświęconego najpiękniejszym przedstawieniom tematu miłości w sztuce.
Książka pod choinkę dla miłośników biografii
Jean-Noël Lizut, „Andy Warhol. Srebrny lis”, Wydawnictwo Arkady
Jak to się stało, że Andy Warhol pochodzący z łemkowskiej rodziny, która wyemigrowała z Europy Środkowej do robotniczego Pittsburgha stał się jednym z najważniejszych artystów XX wieku?
Co sprawiło, że ten neurotyk, od dzieciństwa zmagający się z poważną chorobą, potrafił przeobrazić się w „srebrnego lisa”, jak nazwała go aktorka Paulette Goddard – człowieka przenikliwego, sprytnego, rozumiejącą swoją epokę lepiej niż inni? Jean-Noël Liaut, ceniony biograf i eseista, przez ponad trzy dekady prowadził wnikliwe badania, by odpowiedzieć na te pytania. W książce Andy Warhol. Srebrny lis autor oddaje głos tym, którzy naprawdę znali Warhola – przyjaciołom, współpracownikom, ważnym postaciom ze świata sztuki. Dzięki ich niepublikowanym dotąd świadectwom powstał wnikliwy portret papieża pop-artu, daleki od uproszczeń i schematów. Mierząc się z mitem Warhola, autor tworzy intymną i pełną dramaturgii opowieść o człowieku pełnym sprzeczności: kruchym i przebiegłym, charyzmatycznym, a jednocześnie bardzo samotnym, raz wzruszającym, a kiedy indziej po prostu irytującym. Oferuje czytelnikowi intymne i poruszające spojrzenie na genialnego artystę, które zaskakuje i skłania do refleksji.
Książka na prezent dla miłośników mody polskiej
Katarzyna Jasionek, Dom mody Telimena. Co nosiły Polki, Wydawnictwo Marginesy
Elegancja w czasach PRL? Książka Katarzyny Jasiołek udowadnia, że była nie tylko możliwa, ale i pożądana. Telimena to fascynująca opowieść o legendarnym łódzkim domu mody, który od końca lat 50. wyznaczał trendy na polskich ulicach, ubierał aktorki, piosenkarki i intelektualistki, a swoje projekty prezentował także poza granicami kraju.
Autorka zagląda za kulisy pokazów, do wzorcowni i salonów firmowych, odsłaniając historię kobiet i mężczyzn stojących za sukcesem marki. Pokazuje, jak w realiach niedoboru i politycznych ograniczeń powstawały kolekcje inspirowane paryską modą, szyte z najwyższą dbałością o detal i jakość. To także opowieść o ambicjach, przełomach i momentach, w których Telimena przestała nadążać za zmieniającym się światem. Książka Jasiołek to nie tylko historia mody, lecz także ważny fragment kulturowej pamięci – zapis stylu, aspiracji i kobiecej elegancji w trudnych czasach. Pięknie napisana i świetnie udokumentowana, będzie znakomitym prezentem pod choinkę dla miłośników mody, designu i historii XX wieku.
Książka na prezent dla miłośników języka obrazów
Grażyna Bastek „Rozmowy obrazów”, PWN
Nowe wydanie Rozmów obrazów to opowieść o sztuce, która naprawdę potrafi mówić – pod warunkiem, że patrzymy na nią uważnie. Dr Grażyna Bastek (historyczka sztuki i kustoszka malarstwa włoskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie) pokazuje, że obraz uruchamia dialog: między formą a treścią, techniką a opowieścią, światłem, kolorem i gestem postaci.
Malarstwo przemawia zarówno sposobem prowadzenia farby, jak i historią zapisaną w przedstawieniu. Jednym z kluczowych tematów książki jest dialog między artystami – także tymi oddzielonymi od siebie wiekami. Bastek udowadnia, że obrazy dawnych mistrzów mogą porozumiewać się z dziełami współczesnymi, jeśli znajdziemy odpowiedni klucz interpretacyjny. Pracując nad nowym wydaniem, autorka zachowała większość esejów z dwóch tomów z 2021 roku, dodała kilkanaście nowych i odkryła kolejne, nieoczywiste powiązania. Tak powstała książka podzielona na trzy części: o obrazach, o ludziach i o metaforach. W części poświęconej obrazom Bastek analizuje, jak konwencja ograniczała dawnych malarzy w przedstawianiu natury – burzy, deszczu czy mgły – i jak niektórzy z nich odważnie ją przełamywali. Pokazuje momenty, w których obserwacja świata zaczynała wygrywać z obowiązującymi regułami. Część o ludziach skupia się na wizerunkach inności i niezwykłości.
Autorka zestawia poruszające portrety osób o niestandardowym wyglądzie, analizując fascynację odmiennością obecną w kulturze dworskiej i kolekcjonerstwie. Te historie prowadzą ją do refleksji nad długim trwaniem motywu „innych ludzi” – aż po zjawisko ludzkich zoo w XX wieku. Ostatnia część książki poświęcona jest metaforom, patronom i kolekcjonerom. Bastek pisze o relacjach artystów z władzą i mecenatem – od renesansowych dworów po nowoczesnych marszandów i kolekcjonerów, takich jak Gertruda Stein. Pokazuje, jak obrazy stawały się nie tylko dziełami sztuki, ale także nośnikami ambicji, idei i wzajemnych oczekiwań. Rozmowy obrazów to zbiór erudycyjnych, a zarazem przystępnych esejów – mikropowieści o malarstwie, które uczą patrzeć uważniej i dostrzegać sensy ukryte pod warstwą farby.
Świetny prezent dla miłośników malarstwa i undergroundu
Brad Gooch, „Keith Haring. Linia, która zmieniła sztukę”, Znak
Na początku lat 80. ulice Nowego Jorku wypełniły się prostymi, pulsującymi rysunkami: tańczącymi postaciami, szczekającymi psami, raczkującymi dziećmi i wirującą linią, która szybko stała się jednym z najbardziej rozpoznawalnych języków wizualnych XX wieku. Niewielu wiedziało wówczas, że ich autorem jest młody, niepozorny chłopak z Pensylwanii. Jeszcze mniej osób przypuszczało, że Keith Haring stanie się ikoną nowojorskiego undergroundu i artystą, który na trwałe zmieni relacje między sztuką wysoką a popkulturą.
Brad Gooch kreśli wnikliwy portret twórcy, który rysował z obsesyjną intensywnością, traktując miasto jak płótno, a sztukę jak narzędzie komunikacji i sprzeciwu. Haring burzył podziały, przenosząc swoje prace z murów metra do galerii, na okładki płyt, do świata mody i muzyki. Jego obrazy pojawiały się obok nazwisk takich jak Madonna, David Bowie, Jean-Michel Basquiat czy Andy Warhol, lecz za medialnym sukcesem kryła się sztuka niosąca silny społeczny przekaz — manifest wolności, walkę z wykluczeniem i reakcję na polityczną obojętność. Autor, opierając się na rozmowach z ponad dwustoma osobami z otoczenia artysty, pokazuje Haringa jako humanistę świadomego siły obrazu, bystrego obserwatora kultury masowej i jednocześnie mistrza autopromocji. To biografia pełna energii nowojorskiej sceny lat 80., głośnej muzyki, intensywnych barw, ale też ciszy ostatnich dni, naznaczonych chorobą i poczuciem pośpiechu. Linia Haringa staje się tu kluczem do zrozumienia epoki, jej fermentu, wolności i kruchości.
Książki na prezent dla miłośników ogrodów
Dobry rok w ogrodzie, tekst: Katarzyna Bellingham, fotografie: Radosław Berent, Agnieszka Majewska, Wydawnictwo Wytwórnia
Dobry rok w ogrodzie Katarzyny Bellingham to książka, która doskonale sprawdzi się jako świąteczny prezent dla miłośników ogrodów i życia w rytmie natury. To codzienny, klasyczny poradnik zaprojektowany tak, by towarzyszyć czytelnikowi przez cały rok i pomagać w spokojnym, świadomym planowaniu prac ogrodowych. Publikacja podzielona jest na dwanaście rozdziałów – po jednym na każdy miesiąc – dzięki czemu łatwo odnaleźć potrzebne informacje i dopasować działania do pór roku.
Autorka nie ogranicza się do gotowych wskazówek, ale z pasją tłumaczy procesy zachodzące w glebie, świecie roślin i mikroorganizmów, pokazując, jak prowadzić ogród w sposób naturalny i przyjazny środowisku. Książka obejmuje zarówno ogród ozdobny, jak i warzywnik, jagodnik, zioła, kwiaty cięte oraz rośliny użytkowe, a całość uzupełniają autorskie przepisy kulinarne. Ponad sto pięknych fotografii Ogrodu Bellingham w Zgorzałem na Kaszubach sprawia, że książkę czyta się i ogląda z prawdziwą przyjemnością. Dobry rok w ogrodzie to nie tylko praktyczny terminarz prac, lecz także zaproszenie do zwolnienia tempa, odnalezienia rytmu i czerpania radości z codziennego obcowania z naturą – prezent, który zostaje z obdarowanym na długie miesiące.
Katarzyna Bellingham to ogrodniczka, propagatorka naturalnych metod uprawiania ogrodów i autorka książek „Ogród Bellingham” i „Tajemnice angielskiego ogrodu”. Projektantka zieleni, właścicielka ekologicznego pokazowego ogrodu w Zgorzałem na Kaszubach. Po ukończeniu Technikum Terenów Zieleni w Gdańsku o specjalizacji Urządzanie i Pielęgnacja Terenów Zabytkowych, doświadczenie i wiedzę zdobywała podczas: praktyk zawodowych w przyzamkowych ogrodach w średniowiecznym Hever Castle w hrabstwie Kent, nauki w Hadlow College w Hrabstwie Kent na kierunku Ogrodnictwo profesjonalne oraz Historia ogrodów, a także w trakcie praktyk w ogrodzie ekologicznym angielskiej organizacji Ogrodów Ekologicznych „Garden Organic”, której patronem jest król Karol III. Kolejnym etapem doskonalenia zawodowego była praca w prywatnym ogrodzie, wówczas jeszcze Księcia Karola przy jego rezydencji w Highgrove.
Książki dla miłośników malarstwa polskiego
Paulina Szymalak-Bugajska, „Boznańska. Zbliżenia”, Wydawnictwo Arkady
Kiedy mowa jest o Oldze Boznańskiej, najchętniej przywołuje się fakty z jej biografii: nieszczęśliwą miłość, smutną starość, niemal nieustającą biedę, staromodne suknie czy historie z myszkami harcującymi w jej atelier. Jednak pod tym wizerunkiem nieco zdziwaczałej, samotnej kobiety kryje się wybitny talent, który rozkwitał wbrew niesprzyjających okoliczności, tworząc wspaniałą kartę malarstwa polskiego.
Boznańska od początku szła pod prąd, stawiając sztukę nad szczęście rodzinne. W swoim malarstwie też była bezkompromisowa. Przeszła drogę od malarstwa realistycznego spod znaku Akademii Monachijskiej do własnej, oryginalnej twórczości, korzystającej z osiągnięć postimpresjonizmu, w której za pomocą płaskiej, wibrującej barwnymi plamami formy tworzyła obrazy ukazujące wnętrza, martwe natury, pejzaże, a przede wszystkim portrety, oddające nie tylko fizjonomię, ale także charakter i osobowość modela. Zawierający duży wybór doskonałych reprodukcji album Boznańska. Zbliżenia prezentuje najlepsze prace artystki pochodzące ze zbiorów największych polskich muzeów oraz kolekcji prywatnych. Każdemu z obrazów towarzyszy opis, w którym uwzględnione zostały najważniejsze kwestie związane z powstaniem dzieła, techniką i rozwiązaniami malarskimi, a także elementami w nim przedstawionymi.
Album pod choinkę dla miłośników historii sztuki
Andrew Graham-Dixon „Sztuka. Ilustrowany przewodnik”, Wydawnictwo Arkady
Sztuka. Ilustrowany przewodnik to jedyne dostępne na polskim rynku pełne kompendium wiedzy o sztuce. Na ponad 600 stronach zaprezentowano 2500 najsłynniejszych obrazów i rzeźb, od malarstwa naskalnego po najważniejsze dzieła współczesne, a także sylwetki ponad 700 artystów ze wszystkich kręgów kulturowych i okresów w dziejach sztuki.
Dzięki tej publikacji czytelnik dowie się, jak patrzeć na dzieło sztuki oraz odkryje jej najważniejsze style, tematy, kierunki i szkoły. Książkę otwiera krótki rozdział omawiający posługiwanie się przez artystów kolorem, kompozycją, światłocieniem, perspektywą oraz innymi środkami służącymi urzeczywistnieniu ich idei. Graficzne oznaczenia wskazują na kolejne etapy analizy, dzięki której można lepiej zrozumieć dzieło. Każdy styl czy kierunek artystyczny – od włoskiego renesansu, przez impresjonizm, po sztukę graffiti – jest dokładnie wyjaśniony. Omówione są jego źródła i wpływy, cechy charakterystyczne, najpopularniejsze techniki oraz typowe tematy. Wykres chronologiczny z zaznaczonymi na nim najważniejszymi dziełami obrazuje zasięg każdego z głównych kierunków. 22 ważne dzieła – od Ostatniej Wieczerzy Leonarda da Vinci do Studium do portretu papieża Innocentego X według Velázqueza Francisa Bacona – zaprezentowane są w powiększeniu i zanalizowane pod względem kompozycji, treści i techniki. Tajniki warsztatu artysty odkrywają wskazówki graficzne i zbliżenia fragmentów dzieł.
Dobry wybór dla miłośników tkaniny polskiej
Magdalena Stopa „ Eleonora Plutyńska”, Marginesy
Biografia Eleonory Plutyńskiej to poruszająca opowieść o kobiecie, która całe życie poświęciła tkaninie – sztuce wymagającej cierpliwości, uważności i pokory.
Córka pioniera przemysłu naftowego, wykształcona artystka i uczennica Olgi Boznańskiej, wybrała drogę daleką od salonów. Swoje miejsce odnalazła na wsiach Polesia i Podlasia, gdzie współpracowała z lokalnymi tkaczkami, badała dawne techniki i przywracała znaczenie roślinnemu barwieniu. Jako współtwórczyni spółdzielni „Ład” i wykładowczyni warszawskiej ASP wychowała całe pokolenia twórców, kładąc fundamenty pod rozwój polskiej tkaniny artystycznej. Jej własne prace zdobywały uznanie w kraju i za granicą, a wpływ, jaki wywarła na kolejne generacje artystów, do dziś pozostaje nie do przecenienia. Autorka książki pokazuje Plutyńską wielowymiarowo – jako artystkę, nauczycielkę i społeczniczkę, ale też osobę doświadczoną przez historię i osobiste straty. To biografia, która nie idealizuje, lecz pozwala zrozumieć sens jej wyborów i siłę charakteru. Doskonały prezent dla miłośników designu, rzemiosła i historii sztuki, a także dla tych, którzy dziś na nowo odkrywają znaczenie rękodzieła i tradycji.
Must have dla miłośników designu
Aleksandra Koperda, „Kolekcje design”, Znak
Kolekcje dizajnu Aleksandry Koperdy to wciągająca podróż do prywatnych światów polskich kolekcjonerów wzornictwa. Autorka pokazuje, że kolekcjonowanie nie jest ani przypadkowym zbieractwem, ani obsesją, lecz świadomym aktem nadawania przedmiotom znaczeń i ratowania ich od zapomnienia.
W książce spotykają się przedmioty z różnych porządków: porcelana z Ćmielowa, kilimy, meble z PRL-u, figurki Lego czy stare kałamarze. Od klasyków designu o wysokiej wartości materialnej po obiekty pozornie zwyczajne i kuriozalne – każdy z nich staje się częścią większej opowieści o historii, estetyce i emocjach zapisanych w rzeczywistości codziennej. Łącząc reportaż, esej i album, Koperda opowiada o designie jako żywym dziedzictwie kulturowym oraz o kolekcjonerach jako jego cichych strażnikach. To pięknie wydana, inspirująca książka dla miłośników wzornictwa i sztuki użytkowej – idealna także na prezent.
Książka na prezent dla miłośników historii
Sophie Pujas , „Utracone arcydzieła. Historie dzieł sztuki, których już nie zobaczysz”, Znak Koncept
Życie arcydzieł rzadko bywa spokojne. Często przypomina raczej gotowy scenariusz sensacyjnej powieści – pełnej kradzieży, katastrof, tajemniczych zniknięć i dramatycznych zbiegów okoliczności.
Utracone arcydzieła to porywająca opowieść o ponad stu wybitnych dziełach sztuki, które przepadły bezpowrotnie lub do dziś pozostają zagadką. Autor prowadzi czytelnika przez najmroczniejsze karty historii sztuki, pokazując, jak obrazy i rzeźby ginęły w pożarach, wojnach i trzęsieniach ziemi, tonęły wraz ze statkami, były przetapiane przez reżimy albo znikały z muzeów i sejfów, które miały je chronić.
Są tu historie okupów żądanych za dzieła dawnych mistrzów, obrazy Caravaggia, które być może trafiły do prywatnych kolekcji mafii, prace utracone w katastrofach lotniczych i dzieła zniszczone przez samych artystów. To książka, która czyta się jak thriller, a jednocześnie skłania do refleksji nad kruchością kulturowego dziedzictwa. Utracone arcydzieła są przewodnikiem po galerii dzieł, których prawdopodobnie już nigdy nie zobaczymy – i przypomnieniem, że sztuka, choć wydaje się wieczna, jest bezbronna wobec historii i ludzkiej natury.
Książka na prezent dla miłośników romansów
Suzanne Barbezat „Frida Kahlo. Listy miłosne”, Wydawnictwo Arkady
Frida Kahlo to bez wątpienia jedna z ważniejszych artystek w historii, której łatwo rozpoznawalna twórczość, ale też pasjonująca biografia cały czas przyciągają licznych wielbicieli na całym świecie.
Obdarzona niezwykłym talentem, charyzmą i intrygującą urodą fascynowała zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Nie stroniła przy tym od romansów, których śladem są pełne emocji i namiętności listy pisane do kochanków obojga płci. Książka zawiera wybór korespondencji Fridy Kahlo, w tym listy miłosne nie tylko do pierwszej, wielkiej, nastoletniej jeszcze miłości Alejandra Gómeza Ariasa i męża, malarza Diega Rivery, ale też do słynnego fotografa, pioniera fotografii barwnej Nickolasa Muraya, malarki Georgii O’Keeffe czy poety Carlosa Pellicera. Pisane żywym językiem, ozdobione rysunkami odzwierciedlającymi artystyczną wrażliwość autorki, tworzą one niezwykle intymny portret Fridy Kahlo, ujawniając inny aspekt jej kreatywności. Wiele z listów zostało tu reprodukowanych w oryginale. Towarzyszą im zdjęcia archiwalne ukazujące artystkę i jej przyjaciół, a także reprodukcje jej obrazów.
