Picasso przechodził przez różne okresy w swojej twórczości, by na koniec stworzyć dzieło uznawane za pierwszy obraz kubistyczny .
Okres niebieski Pabla Picassa
Twórczość Picassa można podzielić na kilka okresów. Pierwszy z nich, tzw. błękitny, przypadał na lata 1901-1904. Powstałe wtedy dzieła łączył kolor niebieski, który podbijał wrażenie melancholii, smutku, cierpienia, współczucia. Okres ten łączył sztukę klasyczną z elementami awangardowymi. Bohaterowie płócien byli ukazywani w sposób ascetyczny.
Najbardziej znane obrazy z tego okresu to Dwie siostry (1902), Stary Żyd z chłopcem (1903), Stary gitarzysta. Ten ostatni został namalowany w 1903 roku, tuż po samobójczej śmierci bliskiego przyjaciela Picassa, Casagemasa. Chuda, wydłużona postać niewidomego starca przypomina stylem płótna El Greca.
Okres różowy w twórczości Picassa
Drugim okresem, który przypadł na lata 1904-1906, był różowy. Na obrazach pojawiły się postaci kuglarzy, arlekinów i cyrkowych akrobatów. Płótna były o wiele bardziej pogodne, wesołe, utrzymane w barwach różowych i pomarańczowych, tak jak np. Rodzina arlekina. Ciekawostką jest to, że marszand i mecenas Picassa Ambroise Vollard odkupił od niego wszystkie płótna z tego okresu.
Dla Picassa po okresie różowym nastąpiły lata eksperymentów: od stylu prekubistycznego, przez neoklasycyzm, po surrealizm.
Kawiarnie artystycznej bohemy
Przez cały ten czas Picasso żywo angażował się w życie artystyczne Barcelony. Artyści spotykali się głównie w kawiarni Els Quatre Gals (Cztery Koty). Założyciel chciał stworzyć lokal-kolebkę bohemy artystycznej na wzór paryskiego Le Chat Noir. Els Quatre Gats było równocześnie kawiarnią, kabaretem, restauracją i tanim schroniskiem.
To właśnie tutaj, w roku 1900, udało się Picassowi zorganizować swoją pierwszą wystawę obrazów. Jeszcze w tym samym roku przeprowadził się do Paryża i zamieszkał na ulicy Gabrielle w dzielnicy Montmartre. W tym czasie wiele godzin spędzał w Luwrze, studiując starych mistrzów.
Gdy zamieszkał w Paryżu czasami wpadał do Le Chat Noir (Czarny Kot). To tu zbierała się artystyczna śmietanka paryska. Miejsce było nietypowe, ekstrawaganckie i zabawne jednocześnie. W kabarecie nie było sceny ani tzw. publiczności. Występowano między stolikami, a ekscentryczny Claude Debussy dyrygował wszystkimi za pomocą łyżki lub widelca. Na ścianach wisiały szkice i obrazy artystów, którzy odwiedzali kabaret (coś na kształt krakowskiej Jamy Michalika).
Jednym z zabawniejszych epizodów, które skądinąd były na porządku dziennym, okazała się przeprowadzka kabaretu na 12 Rue Victor-Masse. Artyści nieśli stoły i krzesła w istnym pochodzie. Tańczyli, śpiewali i defilowali przez całą drogę wzdłuż bulwaru Rochechouart aż do nowego miejsca.
"Panny z Awinionu" Picassa - pierwsze dzieło kubistyczne
Prawdziwym przełomem w twórczości malarza były Panny z Awinionu (1907), obraz uznawany za pierwsze dzieło kubistyczne. Picasso namalował pięć prostytutek z ulicy d’Avinyo w Barcelonie.
Pablo długo eksperymentował z postaciami. Powstały różne wersje obrazu i w różnych układach. Ostatecznie pozostało pięć panien. Ich zniekształcone twarze przywodzą na myśl afrykańskie rzeźby, które pasjonowały malarza.
"Masakra..." według Picassa
Masakra w Korei to z kolei przykład ekspresjonizmu w malarstwie Pabla Picassa. Antywojenne malowidło, zainspirowane Trzecim maja 1808 Francisca Goi, przedstawia grupę nagich kobiet i dzieci rozstrzeliwanych przez pluton egzekucyjny. Z obrazem wiąże się pewna anegdota. Obraz, który na stałe znajduje się w Muzeum Picassa w Paryżu, pojechał na wystawę w Melbourne z okazji “The Picasso Century”.
Podczas oficjalnego otwarcia dwoje Australijczyków – 49-letnia kobieta z Nowej Południowej Walii i 59-letni mężczyzna z przedmieść Melbourne - przykleili dłonie do obrazu klejem. Obraz przeżył omen nomen masakrę. Odklejanie osób zajęło półtorej godziny, a po oswobodzenie dłoni zostali aresztowani. Obraz uratowano, ale niewiele brakowało, żeby na dłoniach złoczyńców pozostały kawałki płótna.
"Guernica" Picassa - obraz pacyfistyczny
Kolejnym słynnym obrazem, którego nie trzeba nikomu przedstawiać, jest Guernica. Guernica to baskijskie miasteczko, które podczas wojny domowej w Hiszpanii, w wyniku nalotu lotniczego zostało prawie w 70 procentach zniszczone. Aktu tego dokonały siły powietrzne niemieckie i włoskie wspierające generała Francisco Franco.
Obraz jest pacyfistycznym znakiem sprzeciwu wobec wojny. Kubistyczne płótno przedstawia kłębowisko ludzi w postaci nakładających się na siebie figur geometrycznych. Całość jest chaotyczna, w biało-czarnych kolorach, które wzmagają horror mieszkańców.
Malowany Picasso
Picasso nie tylko malował, ale też był malowany. W 1912 roku Hiszpan, Juan Gris, stworzył Hołd dla Picassa, a w 1947 roku Salvador Dali namalował żartobliwy Portret Picassa.
Mecenasi Picassa
W 1901 roku słynny marszand i koneser sztuki Vollard, właściciel awangardowej galerii w Paryżu, zorganizował Picassowi wystawę indywidualną. Vollard kolekcjonował sztukę francuską, a niektórych spośród francuskich malarzy utrzymywał finansowo. Był wielokrotnie malowany przez swoich artystów, również przez Picassa.
Obrazami Picassa interesowała się też Gertrude Stein, amerykańska pisarka, feministka i kolekcjonerka obrazów, która większość życia spędziła we Francji. Najpierw została mecenaską Pabla Picassa, a później także przyjaciółką. W jej salonie zbierali się nie tylko malarze, ale również pisarze młodego pokolenia: James Joyce, Ernest Hemingway, Francis Scott Fitzgerald.
Szczególnie promowała kubistów. Portret Stein wykonany przez Picassa zajmował w jej kolejnych paryskich mieszkaniach honorowe miejsce. Zabrała go również ze sobą na południe Francji, opuszczając Paryż podczas II wojny światowej. Nie rozstawała się z nim aż do śmierci. W sumie obrazów Picassa miała pod koniec życia 27.
Kolejne obrazy wielokrotnie przechodziły z rąk do rąk. Na aukcja w Sotheby's czy Christie's osiągały kolosalne sumy.
Picasso w Polsce
25 sierpnia 1948 r. we Wrocławiu w Hali Stulecia rozpoczął się Światowy Kongres Intelektualistów w Obronie Pokoju. Wzięło w nim udział kilkuset pisarzy, artystów i naukowców reprezentujących 46 państw. Cel przyświecał jeden: obrona pokoju na świecie, ubrana oczywiście w odpowiednią propagandę.
Picasso, który pierwszy raz w życiu leciał samolotem, przybył na kongres jako czołowy komunista. Dostał nawet od Bolesława Bieruta jeden z najwyższych odznaczeń państwowych. Skupił też na sobie całą uwagę mimo obecności innych światowej sławy kolegów. Miał zostać trzy dni, został na dwa tygodnie, odwiedzając jeszcze Warszawę.
Ale nie to jest najważniejsze, tylko rysunek węglem, które stworzył. W jednym z mieszkań na osiedlu WSM na Kole, które właśnie się budowało, narysował warszawską Syrenkę z młotem zamiast miecza.
Mieszkanie znajdowało się przy ul. Deotymy. Po różnych perypetiach i tabunach wycieczek odwiedzających lokatorów ostatecznie Syrenkę zamalowano. Jeden z robotników miał stwierdzić, że jego szwagier lepiej by to namalował.
