Hippeastrum, nie amarylis!

Piękne trąbkowate kwiaty hippeastrum mają w sobie magiczną urodę. Ich olbrzymie płatki kwiatowe wyglądają niczym gwiazdy. To bez wątpienia jedne z najpiękniejszych roślin doniczkowych kwitnących w zimie.

Z dużej cebuli wyłania się gruby pąk, powoli nabrzmiewa i zielenieje. Szybko rośnie - po kilkunastu dniach wznosi się już na wysokość 60 cm. Na samym szczycie tworzy duże trąbkowate kwiaty osiągające nawet 30 cm średnicy. Liście w porównaniu z nimi są dość skromne (mają od 40 do 60 cm) i pojawiają się dopiero po kwiatach.

Hippeastrum czy amarylis?

Ta niezwykła roślina to hipeastrum (łac. Hippeastrum) mało znana pod swoją polską nazwą - zwartnica, za to doskonale znana pod błędną nazwą amarylis. Niestety, jak to często w ogrodnictwie bywa, imię jednej nosi druga roślina.

Łacińska nazwa Hippeastrum pochodzi od greckich słów hippeus - rycerz oraz astron - gwiazda, co oznacza gwiazda rycerza. Nazwa została nadana najprawdopodobniej ze względu na podobieństwo kwiatów do średniowiecznej broni używanej przez rycerzy.

Amarylis to zupełnie inna roślina, choć do hipeastrum bardzo podobna. To prawda - można je ze sobą łatwo pomylić! To nie pierwszy raz, gdy potoczna, choć błędna, nazwa jest lepiej znana od prawidłowej. W tym przypadku nazwa amarylis tak mocno przylgnęła do hipeastrum, że trudno już to zamieszanie uporządkować. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby prawdziwy amarylis można było kupić w sklepie. Niestety bardzo trudno go zdobyć.

Hippeastrum i amarylis - podobieństwa i różnice

Dziko rosnące gatunki hippeastrum pochodzą z krajów Ameryki Środkowej i Południowej, za to amarylisy rosną dziko tylko w Afryce Południowej. Jednak to nie jedyne różnice pomiędzy tymi kwiatami.

Cebule amarylisów są bardziej wydłużone i pokryte jasną łuską, za to hippeastrum ma cebule większe i brunatne. Liście amarylisa są cieńsze i dłuższe, obejmując się nasadami tworzą jakby łodygę, za to liście hipeastrum są bardziej mięsiste i wyrastają bezpośrednio z cebuli. Jednak najłatwiej rozróżnić je po kwiatach - hipeastrum kwitnie w miesiącach zimowych i wczesnowiosennych, a amarylis w końcu lata. Obie rośliny są ze sobą blisko spokrewnione i należą do rodziny amarylkowatych. 

Hippeastrum - cebule i kwiaty

Prawdziwi miłośnicy hipeastrum nazywają ten kwiat hipkiem.

Pierwsze cebule hippeastrum dotarły do Europy z Meksyku, Brazylii i Peru w XVIII wieku za sprawą holenderskich odkrywców. Obecnie po 300 latach hodowli uprawia się ponad 350 odmian hippeastrum, głównie na terenie południowej Afryki, a do Europy trafiają jako cebule.

Dziś kwiaty hippeastrum mają wielkość nawet do 30 cm średnicy i występują w różnych kolorach - białym, beżowym, łososiowym, różowym, pomarańczowym, fioletowym i czerwonym. Największą popularnością cieszą się intensywnie czerwona odmiana o pojedynczych kwiatach Red Lion oraz biała z różowymi smugami Apple Blossom. Warto także wyróżnić piękną Aphrodite - białą z czerwonymi brzegami płatków i delikatnymi smugami.

Największy bum na hipeastrum przypada na czas ich kwitnienia, czyli miesiące zimowe i wczesnowiosenne. Zwykle hipeastrum kwitnie od stycznia do kwietnia, jednak producenci sadzą cebule już w październiku, po to aby zakwitły na Boże Narodzenie.

Pielęgnacja hipeastrum w trakcie i po kwitnieniu

Uprawa hipeastrum nie jest trudna i nie sprawi problemów nawet niedzielnym ogrodnikom. Cebule mogą zakwitać przez wiele lat pod warunkiem, że zapewnimy im odpowiednie warunki oraz okresy spoczynku. Już po przyniesieniu ich ze sklepu wymagają od nas sporo uwagi. Cebule do okresu kwitnienia powinny mieć dużo światła i stałą temperaturę 20-23°C. Gdy rozwiną się pierwsze pąki kwiatowe przenosimy je do chłodniejszego pomieszczenia.

Podczas kwitnienia hipeastrum temperatura nie powinna przekraczać 18°C - im wyższa tym kwiaty gorzej się wybarwiają i krócej kwitną. W czasie wzrostu roślina wymaga dobrego nasłonecznienia - powinniśmy ustawić doniczkę w jasnym pomieszczeniu, jednak nie w bezpośrednim słońcu. Do podlewania używamy miękkiej wody o temperaturze pokojowej. Ziemia zawsze powinna być lekko wilgotna, jednak cebule nie mogą stać w wodzie!

Zimowo-wiosenny czas kwitnienia hipeastrum czyni je pięknym elementem dekoracji świątecznych i na Boże Narodzenie, i na Wielkanoc.

Przez okres wegetacji rośliny zasilamy uniwersalnym nawozem wieloskładnikowym co 2 tygodnie, jednak już w sierpniu kończymy nawożenie. W tym czasie liście wciąż rosną, a cebula znacznie się powiększa.

Gdy kwiaty przekwitną, usuwamy je, aby roślina nie tworzyła nasion. Zostawiamy jednak łodygę po to, by wszystkie zgromadzone w niej składniki wróciły do cebuli. Dwa miesiące po kwitnieniu zaprzestajemy także podlewania.

Wczesną jesienią usuwamy suchą łodygę i liście, a cebule przechowujemy w chłodnym (10-13°C) i ciemnym miejscu. W tym czasie roślina przechodzi spoczynek, którego bezwzględnie potrzebuje do ponownego kwitnienia.

Na 8 do 10 tygodni przed planowanym kwitnieniem należy roślinę przenieść do jasnego i ciepłego pomieszczenia.