Projektowanie systemu grzewczego powinniśmy zacząć od sprawdzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Choć gmina nie może zakazać stosowania określonego rodzaju paliw do ogrzewania, w dokumencie znajdziemy wytyczne dotyczące budowy, które mogą wpłynąć na wybór systemu grzewczego, np. możliwość przyłączenia domu do sieci gazowej czy kwestie związane z kształtem budynku.
Oblicz moc instalacji do ogrzania domu
Kolejnym krokiem jest obliczenie mocy, jaką będzie musiała mieć instalacja, by wydajnie ogrzać dom i wodę użytkową. Jej wartość wynika z powierzchni budynku i liczby mieszkańców. Podczas planowania instalacji warto założyć nieco większą wydajność niż wyliczone maksymalne obciążenie. Aby oszacować moc potrzebną do ogrzania i podgrzewania wody użytkowej w nowym (dobrze izolowanym) domu, można skorzystać z poniższego wzoru:
moc ogrzewania w kW (powierzchnia domu w m2 x 50 W/m2/1000) + moc podgrzewania wody użytkowej w kW (około 30% powyższej wartości) = moc znamionowa instalacji grzewczej w kW
Moc znamionowa to maksymalna wartość, jaką może osiągnąć instalacja w trakcie ciągłej pracy. Dokładne zapotrzebowanie na ciepło wyznaczy projektant instalacji na podstawie wielu czynników związanych z konstrukcją domu. Obliczenia są potrzebne, by stworzyć projektowaną charakterystykę energetyczną (PCHE) - dokument, który zgodnie z prawem budowlanym należy dołączyć do projektu domu, gdy występujemy o pozwolenie na budowę.
 fot. Vaillant |
Wybierz źródło energii do ogrzania domu
Znając wartość mocy, jaka będzie potrzebna do ogrzania domu i wody, należy zastanowić się nad wyborem źródła energii. Tę decyzję warto podjąć w oparciu o własne potrzeby, możliwości i przyzwyczajenia oraz wziąć przy tym pod uwagę kilka kwestii, takich jak:
- koszt urządzenia grzewczego,
- koszt paliwa,
- czas potrzebny na obsługę urządzenia
- ekologia.
Podczas projektowania systemu grzewczego warto myśleć przyszłościowo - choć część urządzeń łatwo wymienić i np. wymiana kotła z konwencjonalnego na kondensacyjny nie jest skomplikowana, inne zmiany mogą wiązać się z generalnym remontem np. podczas wymiany ogrzewania na podłogowe. Dlatego kluczowe decyzje dobrze podjąć już na etapie tworzenia projektu.
Postaw na najnowsze technologie systemów grzewczych
Taką decyzją jest wybór źródła energii i uwzględnienie w projekcie domu warunków, które pozwolą jak najefektywniej wykorzystać dane źródło. Jeśli zdecydujemy się na konwencjonalne źródła energii, warto postawić na najnowsze technologie - bezpieczniejsze dla środowiska i efektywniej pozyskujące ciepło z paliwa jak np. kotły kondensacyjne.
Budowa nowego domu to jednak dobry moment na zainteresowanie się możliwościami, jakie dają odnawialne źródła energii. Mogą one stanowić wsparcie dla tradycyjnych źródeł i razem tworzyć hybrydowy system grzewczy. Najczęściej łączy się w ten sposób kotły grzewcze z pompami ciepła i to pompy stanowią trzon systemu, podczas gdy kotły wspomagają je podczas większych mrozów.
Moc odnawialnych źródeł energii jest jednak znacznie większa - dzięki nim możemy zredukować rachunki za ogrzewanie niemal do zera. Jak to możliwe? Odpowiedzią jest projekt domu z zerowym bilansem energii elektrycznej w skali roku.
 fot. Vaillant |
Dom bez rachunków za ogrzewanie?
Tego typu dom charakteryzuje się zerowym w skali roku zużyciem energii końcowej (czyli tej, której zużycie jest wskazywane przez licznik). Do sieci energetycznej musi zostać zwrócona taka ilość energii, jaka została zużyta w budynku – wówczas bilans wyniesie zero.
Aby budynek mógł być uznany za dom o zerowym rocznym bilansie energii, należy spełnić kilka warunków. Musi posiadać izolację cieplną spełniającą Warunki Techniczne WT 2017 (warto jednak rozważyć podniesienie standardu do WT 2021, które będą obowiązywać od 2021 r.). Warunki techniczne to przepisy budowlane określane przez rozporządzenia Ministerstwa Infrastruktury.
Budynek powinien być też wyposażony w pompę ciepła oraz własne źródło energii, którym zazwyczaj jest instalacja fotowoltaiczna. Dzięki całkowitemu oparciu o energię elektryczną budynek będzie mógł traktować sieć energoelektryczną jako magazyn energii. Będą tam gromadzone nadwyżki energii oddawane stosownie do potrzeb budynku.
Zgodnie z prawem obowiązującym od 2016 roku, po roku funkcjonowania instalacji, właściciel budynku może odebrać 80% energii, która została wprowadzona do sieci i nie musi za nią płacić operatorowi. Za korzystanie z sieci jako magazynu operator pobiera "prowizję" - za każdą oddaną 1 KWh będzie to 0,2 KWh, co należy uwzględnić w projekcie instalacji i nieco zwiększyć jej moc.
Jak działa dom o zerowym rocznym bilansie energii?
Chcąc stworzyć dom o zerowym rocznym bilansie energii warto zastosować poszczególne rozwiązania, które oferuje np. firma Vaillant. Za zasilanie systemu ogrzewania i chłodzenia oraz podgrzewanie wody użytkowej może odpowiadać pompa ciepła. Wentylacja budynku może być przeprowadzana przez centralę nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła. Energię elektryczną potrzebną do działania tych urządzeń można pozyskać z instalacji fotowoltaicznej lub odebrać z sieci, gdzie zostały zgromadzone wyprodukowane wcześniej nadwyżki. Z tego typu rozwiązaniami najefektywniej będzie współpracowało ogrzewanie podłogowe.
Czteroosobowa rodzina zużywa przeciętnie 2100 kWh rocznie (według kalkulatora online firmy Tauron). Z kolei do pracy tego typu systemu potrzebnych jest według ok. 2 805 kWh. Uwzględniając "prowizję" operatora sieci, warto zbudować instalację fotowoltaiczną o większej mocy, pokrywającej 120% potrzeb energetycznych - wówczas zostanie uzyskany zerowy bilans energetyczny. Jedyne opłaty związane z energią, jakie ponosi właściciel, to opłaty stałe związane z korzystaniem z sieci (ok. 200 zł/rok).
Dlaczego warto zainwestować w budowę domu o zerowym rocznym bilansie energii? Poza niskimi kosztami eksploatacji budynek cechuje się zerową emisyjnością i brakiem komina, a więc jest przyjazny dla środowiska. Przede wszystkim jednak właściciele zyskują niezależność od cen energii i komfort zapewniony przez efektywne i przyszłościowe technologie.
