Ikony designu - kultowy telefon model 302

W zakresie projektowania aparatów telefonicznych, jak i całego sprzętu elektronicznego, zmiany zachodzą błyskawicznie. Model, który wczoraj był na topie, dziś może być już passé. W tym kontekście nieprzerwana sława, jaką cieszy się telefon 302, zasługuje na szczególne uznanie.

Zaprojektowany w 1937 roku, pozostawał bestsellerem aż do lat 80. XX w., a w 2011 roku znalazł się na serii znaczków wydanych przez Amerykańską Pocztę Narodową, honorującą dwanaście najbardziej znanych i wpływowych obiektów amerykańskiego wzornictwa. Telefon model 302 okazał się czymś więcej niż dobrze zaprojektowanym przedmiotem - urósł do rangi symbolu epoki, w której technologia i design stały się równorzędnymi czynnikami kształtującymi nasze życie.

Znaczek wydany przez Amerykańską Pocztę Narodową potwierdził status ikony legendarnego telefonu.

Autorem kultowego telefonu był amerykański projektant Henry Dreyfuss. W czasie, kiedy pracował nad aparatem, między designerami trwała zażarta rywalizacja - by pozostać w biznesie musieli nadać swoim produktom dodatkowe funkcje, nie zapominając jednocześnie o oryginalnym wyglądzie.

Dreyfuss miał wówczas 43 lata, był już uznanym projektantem i uparcie dążył do modyfikacji estetyki ówczesnych telefonów. Dotychczasowe modele uważał za nieporęczne oraz niedostosowane do wymogów zmieniającej się rzeczywistości - i takie były w istocie.

Chciał stworzyć przedmiot funkcjonalny i uniwersalny, skrojony na miarę swoich czasów. W tym celu rozpoczął serię badań i testów; między innymi, by zaprojektować maksymalnie ergonomiczną słuchawkę, zmierzył odległość między uchem a ustami u dwóch tysięcy osób (sic!). Dopiero kiedy przeprowadził niezbędne pomiary, przystąpił do faktycznego projektowania. Tak, krok po kroku, powstawał model 302, wyprodukowany dla firmy Western Electric - aparat nowatorski pod względem estetycznym i technologicznym.

Był to pierwszy telefon zawierający wszystkie obwody w obudowie, niewymagający oddzielnie montowanej aparatury na dzwonek. Pozwoliło to Dreyfussowi uzyskać spójną i syntetyczną formę z szeroką podstawą, widełkami na słuchawkę i rotacyjną tarczą do wykręcania numerów.

Według pierwotnego założenia cała obudowa była wykonana ze stopu cynku, jednak w 1941 roku metal zastąpiono tańszym plastikiem. Podobny los spotkał tarczę z cyframi, która początkowo była porcelanowa. Modyfikacji uległ również przewód słuchawki, najpierw prosty i pokryty brązową tkaniną, którą z czasem zastąpiono gumą. Jednak sama sylwetka telefonu nigdy nie nie została zmieniona. Posiadała w sobie pewien rodzaj niewymuszonej elegancji, która przyciągała uwagę klienteli.

Telefon model 302 powstał dla firmy Western Electric, będącej częścią koncernu Bell Telephone System.

Przez pierwszych dwadzieścia lat obecności na rynku model 302 był dostępny tylko w jednym kolorze - czarnym. Między innymi posiadaczką czarnego aparatu była Lucille Ball, bohaterka niezwykle popularnego w Stanach serialu telewizyjnego "Kocham Lucy”. Był to pierwszy serial w tym kraju wyprodukowany na potrzeby telewizji, który okrzyknięto mianem kultowego. Popularność zarówno programu, jak i występującego w nim telefonu Dreyfussa, niewątpliwie stała się głównym powodem, dla którego Lucy i jej telefon zostali połączeni w powszechnej świadomości. Do tego stopnia, że słynny model zyskał miano "Telefonu Lucy".

Najsłynniejszą posiadaczką kultowego telefonu była główna bohaterka serialu "Kocham Lucy”. Program oglądany przez miliony Amerykanów utrwalił sławę projektu Dreyfussa.

Faktycznie model 302 pojawiał się niemal w każdym odcinku, ale równie często gościł w innych programach telewizyjnych oraz w filmach z lat 40. i 50. W zasadzie obecność tego telefonu w mieszkaniu tytułowej bohaterki nie była czymś wyjątkowym, gdyż ten sam model 302 znajdował się w przeważającej części amerykańskich gospodarstw domowych. Mimo to projekt Dreyfussa do dziś kojarzony jest z postacią sympatycznej Lucy.

Monopol modelu 302 został przerwany dopiero, gdy na rynek wprowadzono telefony z tarczą numeryczną zamiast rotacyjnej. Choć telefon Dreyfussa stracił pozycję lidera, nigdy nie wyszedł z produkcji. Klasyczny, czarny aparat wciąż jest do nabycia w sklepach. A na wielbicieli modelu 302 czekają dodatkowo oryginalne tapety i tkaniny, jak również plakaty i inne akcesoria z wizerunkiem kultowego telefonu.

tekst: Anna Oporska, zdjęcia: serwisy prasowe firm