W dobie telefonii komórkowej jesteśmy skłonni uważać telefony stacjonarne za relikt przeszłości. Jednak zupełnie niesłusznie. To właśnie ten przedmiot stał się symbolem nowoczesnego designu, a konkretnie kultowy model 302, który większości z nas bezwiednie materializuje się przed oczami na sam dźwięk słowa "telefon".
W zakresie projektowania aparatów telefonicznych, jak i całego sprzętu elektronicznego, zmiany zachodzą błyskawicznie. Model, który wczoraj był na topie, dziś może być już passé. W tym kontekście nieprzerwana sława, jaką cieszy się telefon 302, zasługuje na szczególne uznanie.
Zaprojektowany w 1937 roku, pozostawał bestsellerem aż do lat 80. XX w., a w 2011 roku znalazł się na serii znaczków wydanych przez Amerykańską Pocztę Narodową, honorującą dwanaście najbardziej znanych i wpływowych obiektów amerykańskiego wzornictwa. Telefon model 302 okazał się czymś więcej niż dobrze zaprojektowanym przedmiotem - urósł do rangi symbolu epoki, w której technologia i design stały się równorzędnymi czynnikami kształtującymi nasze życie.
 |
| Znaczek wydany przez Amerykańską Pocztę Narodową potwierdził status ikony legendarnego telefonu. |
Autorem kultowego telefonu był amerykański projektant Henry Dreyfuss. W czasie, kiedy pracował nad aparatem, między designerami trwała zażarta rywalizacja - by pozostać w biznesie musieli nadać swoim produktom dodatkowe funkcje, nie zapominając jednocześnie o oryginalnym wyglądzie.
Dreyfuss miał wówczas 43 lata, był już uznanym projektantem i uparcie dążył do modyfikacji estetyki ówczesnych telefonów. Dotychczasowe modele uważał za nieporęczne oraz niedostosowane do wymogów zmieniającej się rzeczywistości - i takie były w istocie.
Chciał stworzyć przedmiot funkcjonalny i uniwersalny, skrojony na miarę swoich czasów. W tym celu rozpoczął serię badań i testów; między innymi, by zaprojektować maksymalnie ergonomiczną słuchawkę, zmierzył odległość między uchem a ustami u dwóch tysięcy osób (sic!). Dopiero kiedy przeprowadził niezbędne pomiary, przystąpił do faktycznego projektowania. Tak, krok po kroku, powstawał model 302, wyprodukowany dla firmy Western Electric - aparat nowatorski pod względem estetycznym i technologicznym.
Był to pierwszy telefon zawierający wszystkie obwody w obudowie, niewymagający oddzielnie montowanej aparatury na dzwonek. Pozwoliło to Dreyfussowi uzyskać spójną i syntetyczną formę z szeroką podstawą, widełkami na słuchawkę i rotacyjną tarczą do wykręcania numerów.
Według pierwotnego założenia cała obudowa była wykonana ze stopu cynku, jednak w 1941 roku metal zastąpiono tańszym plastikiem. Podobny los spotkał tarczę z cyframi, która początkowo była porcelanowa. Modyfikacji uległ również przewód słuchawki, najpierw prosty i pokryty brązową tkaniną, którą z czasem zastąpiono gumą. Jednak sama sylwetka telefonu nigdy nie nie została zmieniona. Posiadała w sobie pewien rodzaj niewymuszonej elegancji, która przyciągała uwagę klienteli.
 |
 |
 |
| Telefon model 302 powstał dla firmy Western Electric, będącej częścią koncernu Bell Telephone System. | ||
Przez pierwszych dwadzieścia lat obecności na rynku model 302 był dostępny tylko w jednym kolorze - czarnym. Między innymi posiadaczką czarnego aparatu była Lucille Ball, bohaterka niezwykle popularnego w Stanach serialu telewizyjnego "Kocham Lucy”. Był to pierwszy serial w tym kraju wyprodukowany na potrzeby telewizji, który okrzyknięto mianem kultowego. Popularność zarówno programu, jak i występującego w nim telefonu Dreyfussa, niewątpliwie stała się głównym powodem, dla którego Lucy i jej telefon zostali połączeni w powszechnej świadomości. Do tego stopnia, że słynny model zyskał miano "Telefonu Lucy".
 |
 |
| Najsłynniejszą posiadaczką kultowego telefonu była główna bohaterka serialu "Kocham Lucy”. Program oglądany przez miliony Amerykanów utrwalił sławę projektu Dreyfussa. | |
Faktycznie model 302 pojawiał się niemal w każdym odcinku, ale równie często gościł w innych programach telewizyjnych oraz w filmach z lat 40. i 50. W zasadzie obecność tego telefonu w mieszkaniu tytułowej bohaterki nie była czymś wyjątkowym, gdyż ten sam model 302 znajdował się w przeważającej części amerykańskich gospodarstw domowych. Mimo to projekt Dreyfussa do dziś kojarzony jest z postacią sympatycznej Lucy.
Monopol modelu 302 został przerwany dopiero, gdy na rynek wprowadzono telefony z tarczą numeryczną zamiast rotacyjnej. Choć telefon Dreyfussa stracił pozycję lidera, nigdy nie wyszedł z produkcji. Klasyczny, czarny aparat wciąż jest do nabycia w sklepach. A na wielbicieli modelu 302 czekają dodatkowo oryginalne tapety i tkaniny, jak również plakaty i inne akcesoria z wizerunkiem kultowego telefonu.
tekst: Anna Oporska, zdjęcia: serwisy prasowe firm
