Jesienne dekoracje - wrzosy w roli głównej

Jesień wrzosami się zaczyna

Bez wątpienia wrzosy to jedne z najpiękniejszych roślin przemijającego lata. Na ich cześć nazwano jeden z miesięcy w roku, czyli wrzesień. Pierwsze odmiany zaczynają kwitnąć już w lipcu, jednak większość kwitnie w sierpniu i kolejnym miesiącu, a niektóre utrzymują kwiaty nawet do końca października. W uprawie jest obecnie kilkaset odmian - od niskich krzewów, ścielących się po ziemi, aż po wyższe, o wzniesionych pędach. Rośliny te mogą różnić się nie tylko wysokością, terminem kwitnienia, barwą kwiatów, ale także kolorem liści.

Kwitnące wrzosy to bez wątpienia jedne z najpiękniejszych roślin ogrodowych. Są ostatnim oddechem lata i zapowiedzią zbliżającej się jesieni.

Kolor wrzosowy

Wrzosy mają tak wiele kolorów, że trudno jednoznacznie powiedzieć, który z nich powinien nazywać się wrzosowy. Obejmują pokaźną gamę barw i odcieni: od bieli, poprzez fiolet i róż, aż do ciemnej czerwieni. Formy o dużych, pełnych kwiatach kwitną krótko - już po miesiącu opadają ostatnie kwiaty. Tzw. odmiany pączkowe, które nie rozchylają kielichów kwiatowych, zachowują je aż do wiosny.

Wrzos czy wrzosiec?

Wrzos pospolity (Calluna vulgaris) jest jedną z najpopularniejszych jesiennych roślin ogrodowych. Ta niewielka krzewinka należy do rodziny wrzosowatych (Ericaceae) i jest blisko spokrewniona z wrzoścem (Erica). Mimo wielu podobieństw, można je dość łatwo odróżnić - liście wrzosów są łuskowate, wrzośców igiełkowate; kwiaty wrzosów przypominają kielichy, a wrzośców beczułki i są większe. Wrzosy kwitną jesienią, a wrzośce wiosną, choć są wyjątki od reguły - np. zakwitający jesienią piękny wrzosiec delikatny (Erica gracilis).

Kwiaty wrzosów przypominają kielichy, liście są łuskowate. Wrzosy kwitną jesienią.				Kwiaty wrzośców przypominają beczułki i są większe, liście wrzosów są igiełkowate. Wrzośce kwitną wiosną.

Legendy, przesądy, film i literatura

Łacińska nazwa Calluna pochodzi od greckiego kallyno, co oznacza - "czyszczę", "zamiatam", ale także "upiększam". Ma to związek z dawnym zastosowaniem wrzosowych gałązek do produkcji mioteł. Według starych wierzeń, nie powinno się tej rośliny przynosić do domu, gdyż wróży to nieszczęście, jednak noszenie gałązki wrzosu w portfelu gwarantuje dobrobyt.

W sprzyjających warunkach wrzośce potrafią cieszyć swym wyglądem już od końca grudnia, ale okres ich prawdziwej dekoracyjności przypada na przedwiośnie.

Szczęście zwiastuje także spacer po wrzosowisku we śnie, a szkocka ludowa legenda głosi, że życzenie wypowiedziane na widok białych wrzosów może się spełnić. W Szkocji, gdzie wrzos był symbolem mocy, wykorzystywano go do obrzędów magicznych do zaklinania pożytecznych duchów, a także do rytuału wywoływania deszczu.

W tradycji celtyckiej na wrzosowiskach wiedźmy urządzały sabaty. William Szekspir rozpoczął akcję "Makbeta" wśród burzy szalejącej na wrzosowisku, gdzie trzy wiedzmy przepowiedziały przyszłość głównego bohatera. Mgliste i tajemnicze wrzosowiska Szkocji opisała także Emily Jane Brontë w "Wichrowych Wzgórzach".

Widok rozległego, kwitnącego wrzosowiska zapiera dech w piersiach. Największe w Polsce i w Europie naturalne wrzosowisko znajduje się na terenie byłego poligonu wojskowego, niedaleko Bornego Sulinowa w województwie zachodniopomorskim.