Strzeliste ostróżki to jedne z wielu bylin, które pojawiają się w środku lata na ogrodowych rabatach. Zależnie od tego, jakie zapewnimy im towarzystwo, możemy stworzyć z nimi kompozycję w stylu angielskim lub rustykalnym. Wszędzie jednak ostróżki będą grały jedną z głównych ról w roślinnym zestawieniu, dzięki swojej nieziemskiej elegancji.
Ciepłolubne, efemerycznie wyglądające ostróżki (Deplinium) to dość zróżnicowana grupa roślin ogrodowych - gatunków jednorocznych i bylin, które na dobre zadomowiły się w naszych ogrodach.
Ze względu na wczesną porę kwitnienia (pierwsze kwiaty ostróżek rozwijają się w czerwcu) można z nich tworzyć niezwykłe, wielobarwne i dynamiczne kompozycje, zestawiając z krwiście czerwonymi makami, różnokolorowymi liliowcami, pięknymi łubinami o kolorowych kwiatostanach, delikatnymi złocieniami, czy naparstnicami cieszącymi oko dzwonkowatymi kwiatami pokrytymi meszkiem. Na rabatach w stylu angielskim ostróżki doskonale prezentują się w towarzystwie róż, eleganckich powojników (Clematis) czy groszków pachnących.
Różnorodność form ostróżek pozwala na sadzenie ich nie tylko na dużych rabatach, ale także w małych, ciasnych ogródkach, a nawet w pojemnikach na słonecznych balkonach czy tarasach. Te niezwykłe kwiaty można też wykorzystywać jako kwiat cięty, tworzyć z nich m.in. bukiety oraz dekoracje ślubne. Trzeba jednak pamiętać o tym, że wszystkie części rośliny są trujące.
Różnorodność form ostróżek
W zależności od odmiany kwiaty ostróżek mają barwę białą, różową, niebieską, fioletową lub czerwoną. Są pojedyncze lub pełne i wszystkie mają charakterystyczną ostrogę, od której pochodzi nazwa rośliny. Płatki w słońcu lśnią, wyglądają nieraz jakby były oprószone magicznym proszkiem.
Najbardziej spektakularnym wyglądem i największą popularnością cieszą się różnokolorowe odmiany ostróżki ogrodowej (Delphinium x cultorum) należące do trzech grup - Elatum (rośliny wieloletnie dorastające do 2 m wysokości i mające duże kwiaty), Pacific (ostróżki krótko żyjące dorastające do 1,8 m wysokości o pełnych, dużych kwiatach) oraz Belladonna (rośliny osiągające 1,2 m wysokości i rozwijające luźne kwiatostany z drobniejszymi kwiatami).
Drobniejszymi kwiatami w luźnych kwiatostanach wyróżnia się niska kępiasta ostróżka wielkokwiatowa (Delphinium grandiflorum). Osiąga ona około 50 cm wysokości, jest rośliną wieloletnią, łatwiejszą w uprawie niż ostróżki ogrodowe; ma też od niej mniejsze wymagania w stosunku do podłoża. Można ją wykorzystywać do nasadzeń naturalistycznych, łąkowych i rustykalnych. Ze względu na delikatny pokrój, najlepiej wygląda sadzona w większych grupach. Może kwitnąć od czerwca do września.
Ostróżka nagokwiatowa (Delphiunium nudicaule) należy do jednych z najniższych gatunków (dorasta do 30 cm) i jest rośliną krótkowieczną. Można ją nawet traktować jako roślinę jednoroczną. Ma jednak kilka ciekawych cech - bardzo długie ostrogi kwiatów i czerwone zabarwienie. Może więc stanowić ciekawy dodatek do letnich rabat i łąk kwietnych.
Dość mało znanym, ale ciekawym gatunkiem jest ostróżka Brunona (Delphinium brunonianum), która ma częściowo zimozielone, błyszczące, klapowane liście. Jej kwiaty są ciemne i mają fioletowo-niebieskie zabarwienie. Wewnątrz kwiatu znajduje się wyraźnie widoczne oczko. Osiąga maksymalnie 40 cm wysokości, więc nadaje się do małych ogrodów i na przód rabaty.
Wymagania ostróżek
Choć ostróżki różnią się między sobą wyglądem, większość ma bardzo podobne wymagania w stosunku do podłoża i stanowiska. Najlepiej kwitną w miejscach ciepłych, w pełni nasłonecznionych. Na stanowiskach zbyt zacienionych ostróżki będą kwitły mniej obficie. Ziemia do uprawy ostróżek powinna być głęboko uprawiona, żyzna, próchniczna, stale lekko wilgotna, ale nie mokra; najlepsza będzie piaszczysto-gliniasta, przepuszczalna, o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym.
Wysokim odmianom ostróżek trzeba zapewnić stanowiska zaciszne, osłonięte od wiatru, aby nie zostały połamane pod ich wpływem. Może to być rabata od południowej strony domu, pod ścianą lub pod murem, obok ogrodowej altany bądź osłonięta przed wiatrem szczelnym żywopłotem.
Sadząc ostróżki trzeba być przygotowanym na to, że będą wymagały podwiązania lub podparcia (nawet po obfitych opadach deszczu). Już wiosną warto więc zapewnić im podpórki, np. z tyczek bambusowych lub leszczynowych, drutu albo stawiając specjalne metalowe obręcze dla bylin. Między ostróżkami powinna być zachowana taka odległość, aby liście zbyt mocno na siebie nie nachodziły. Zapobiega to rozprzestrzenianiu się chorób grzybowych (głównie mączniaka).
Jak pielęgnować ostróżki w ogrodzie?
Od wiosny do końca lata ostróżki wymagają regularnego podlewania (szczególnie w czasie upałów i w okresie kwitnienia). Pamiętajmy, by strumień wody z konewki lub węża ogrodowego kierować bezpośrednio do korzeni roślin i nie moczyć ani kwiatów, ani liści.
Jeśli chcemy cieszyć się obfitym kwitnieniem, wiosną warto nawieźć ostróżki nawozem wieloskładnikowym o powolnym uwalnianiu (starannie czytając etykietę na opakowaniu producenta nawozu, ponieważ ostróżki są wrażliwe na przenawożenie - nie lubią nadmiernie zasolonego podłoża).
Ważnym zabiegiem jest usuwanie przekwitłych kwiatostanów - należy je mocno przyciąć ostrym sekatorem. Dzięki temu zapobiegniemy zawiązaniu się nasion i możemy się spodziewać, że roślina zakwitnie jeszcze raz pod koniec lata lub wczesną jesienią. Jesienią całe rośliny nisko przycinamy i uschnięte liście wyrzucamy na kompost.
Delikatne odmiany ostróżek przed nadejściem mrozów warto osłonić - ściółką z liści lub jodłowym stroiszem. Rośliny mogą przemarzać nie tylko w wyniku niskich temperatur, ale głównie w czasie bezśnieżnych, mroźnym zim; dlatego szczególnie w takim okresie należy zadbać o to, by były osłonięte.
Samodzielne rozmnażanie ostróżek
Jeśli chcemy samodzielnie przygotować nowe egzemplarzy ostróżek, można je rozmnożyć przez wysiew nasion. Jednak trzeba pamiętać, że siewki mogą nie powtórzyć cech roślin matecznych (szczególnie w przypadku odmian). Mniej wydajnym, ale często stosowanym sposobem rozmnażania ostróżek jest podział kęp wiosną - trzeba jednak pamiętać, że ostróżki potrafią wytworzyć głęboki system korzeniowy i będą wymagały posadzenia w głębokim, dobrze zaprawionym żyznym podłożem dołku.
Można też przygotować z ostróżek sadzonki pędowe długości kilku centymetrów - pobierając je wczesną wiosną z młodych pędów, zanurzając w ukorzeniaczu, a po usunięciu wszystkich liści umieszczając w podłożu do wysiewów.
Problemy z ostróżkami
Poza chorobami grzybowymi (występującymi wskutek nadmiernej wilgotności) ostróżki bywają atakowane przez mszyce. Należy wówczas zastosować opryski (najlepiej gnojówkami roślinnymi). Trzeba też uważać na łakome ślimaki, które chętnie żywią się delikatnymi liśćmi ostróżek - do odstraszania ślimaków można stosować skorupki jaj oraz specjalne preparaty w postaci granulatów.
