To jedna z roślin cenionych od wieków - werbena pospolita w starożytnej Grecji była uważana za roślinę przynoszącą szczęście. Hipokrates wykorzystywał ją jako lek przeciw niepłodności. I choć wygląd tej rośliny jest dość niepozorny, do dziś werbena pospolita jest wykorzystywana w ziołolecznictwie. Natomiast w ogrodach zastosowanie znajdują jej efektowne kuzynki.
Werbena pospolita (Verbena officinalis), zwana również werbeną lekarską, to roślina wieloletnia pochodząca z północnych regionów Afryki, występująca w Europie i Azji. W Polsce spotkać można ją na suchych stanowiskach na niżu i w regionach podgórskich, głównie na południu. Z wyglądu jest to niepozorna roślina - ma wzniesioną, owłosioną łodygę, na szczycie której w okresie od czerwca do września rozwijają się drobne, zebrane na szczytach pędów w kłosowate, luźne kwiatostany, liliowe kwiaty.
Liście werbeny pospolitej również nie przyciągają mocno uwagi - większe, nieco powcinane na brzegach znajdują się w dolnej części rośliny, a te wyrastające w górnej części łodygi są węższe, lancetowate. W okresie kwitnienia roślina osiąga ok. 70 cm wysokości.
Ziele werbeny pospolitej wykorzystywane jest m.in. jako środek wykrztuśny w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, moczopędny i napotny, a także przy zaburzeniach krążenia. Werbena ma też działanie bakteriobójcze. W średniowieczu wierzono, że werbena pospolita, wraz z dziurawcem, ma moc odstraszania burzy!
Werbeny pospolitej nie można mylić z ozdobnymi roślinami jednorocznymi uprawianymi w ogrodach na rabatach i w pojemnikach. Ciemnofioletowe kwiaty zebrane w szczytowych, spłaszczonych kwiatostanach ma werbena patagońska (Verbena bonariensis); roślina osiąga nawet 100 cm wysokości, a płaskie, różnokolorowe kwiatostany (w zależności od odmiany), ma bardzo popularna werbena ogrodowa (Verbena hybrida), osiągająca nie więcej niż 40 cm wysokości.
Wymagania werbeny pospolitej
Werbena pospolita to roślina o małych wymaganiach - na naturalnych stanowiskach porasta suche gleby, ale magazynujące wilgoć; miejsca słoneczne, głównie nieużytki i przestrzenie wzdłuż dróg. Można ją też spotkać przy zbiornikach wodnych. Dlatego podobne warunki powinna mieć więc werbena pospolita uprawiana w ogrodzie.
Uprawa werbeny w ogrodzie
Ze względu na niepozorny wygląd werbena pospolita nadaje się do uprawy na mieszanych rabatach znajdujących się od południowej strony budynków, przede wszystkim w kompozycjach w stylu rustykalnym, w towarzystwie niskich traw ozdobnych i kwitnących bylin oraz roślin jednorocznych i dwuletnich, takich jak maki polne, dziewanny, chaber, krwawnik pospolity, złocień zwyczajny lub firletka poszarpana. Można ją też z powodzeniem uprawiać w ogrodach ziołowych. Nie trzeba jej nawozić ani zbyt obficie podlewać.
Podobne zastosowanie ma jednoroczna, kochająca słońce werbena patagońska, która jest wartościowa nie tylko ze względu na urodziwe kwiaty, ale też ze względu na nektar, przyciągający do ogrodu pszczoły i inne pożyteczne owady. Natomiast werbena ogrodowa nadaje się głównie do uprawy w pojemnikach na balkonach i tarasach, wymaga żyznego podłoża i regularnego podlewania oraz nawożenia, a także usuwania przekwitłych kwiatostanów.
