W związku ze zmianami klimatycznymi i coraz cieplejszymi latami wyjątkowo poważny staje się problem niedoborów wody. Przykładem jest zjawisko suszy kłopotliwe w większej skali, ale też dla posiadaczy ogrodów. Warto więc tak zaplanować przestrzeń na świeżym powietrzu, by mimo trudnych warunków cieszyć się pięknem roślin. A które z nich są odporne na upały oraz jak ochronić ogród przed suszą?
Nawet dla najbardziej zadbanego i estetycznego ogrodu susza oraz upały mogą być niszczące. Kluczowe jest oczywiście właściwe podlewanie, jednak - przy okazji - warto wiedzieć, jak to robić właściwie. Inaczej ryzykujemy nie tylko marnowaniem cennego zasobu i potencjalnym uszkodzeniem roślin, lecz także bardzo wysokimi rachunkami.
Przygotowanie gleby na suszę i upały
Pierwszą istotną kwestią jest optymalne przygotowanie gleby. Co zrobić, żeby nadmiernie się nie wysuszała oraz jak najlepiej i jak najdłużej trzymała wilgoć? Szczególnej uwagi wymagają gleby piaszczyste i przepuszczalne. Warto je wzbogacić chociażby o kompost, który ułatwia zatrzymywanie wilgoci.
Innym dobrym sposobem jest dodanie do niej trocin, żwiru bądź zastosowanie agrowłókniny. Chodzi tu ogólnie o ściółkowanie, do którego można również wykorzystać słomę, korę drzew iglastych albo nawet roślinne ścinki. Przydają się też specjalne preparaty, takie jak np. glinka do sadzenia czy hydrożel. Wszystko to powstrzymuje parowanie oraz pozwala zatrzymać wilgoć w miejscach, gdzie jest najbardziej istotna - a więc przy systemach korzeniowych roślin.
Jak osłonić rośliny przed słońcem?
W pierwszej kolejności należy zapewnić roślinom odrobinę cienia. Dobrze sprawdza się tu wspomniana już agrowłóknina. To materiał oddychający, więc unikniemy niekorzystnego efektu szklarni, który powstaje chociażby wtedy, gdy stosuje się folię ochronną (ta zaś nie dość, że nie przepuszcza powietrza, to jeszcze podnosi temperaturę). Innym godnym polecenia rozwiązaniem są specjalne ekrany cieniujące, które można wykonać np. z maty bambusowej oraz drewnianego stelaża.
Również w tym przypadku mamy materiał oddychający. Takie ekrany przypominają w swojej formie parawany. W wersji prostej i ekonomicznej możemy nawet osłaniać rośliny, korzystając z parasola ogrodowego. Dotyczy to zwłaszcza tych gatunków, które mają duże liście - są bowiem najbardziej narażone na szkodliwe oddziaływanie słońca. Ponadto o ochronie przed suszą i słońcem warto myśleć już na etapie planowania ogrodu, odpowiednio sadząc oraz grupując rośliny. Na przykład funkcję ochronnej osłony mogą w naturalny sposób pełnić krzewy albo większe drzewa.
Kiedy najlepiej podlewać ogród w upały?
Regularne podlewanie roślin w czasie suszy i upałów odgrywa szczególnie istotną rolę, by zachować je w dobrym stanie. Ważne jest jednak przede wszystkim to, kiedy wykonujemy tę czynność. Pierwszy błąd? Podlewanie w środku dnia, gdy słońce świeci najmocniej - np. w południe. Nie dość, że wodę w dużej mierze zmarnujemy, bo spora jej część szybko odparuje, to ryzykujemy nawet poparzenie roślin. O wiele lepsze są zatem poranki oraz wieczory - niższa temperatura i więcej cienia pozwalają zresztą dodatkowo na dłużej zatrzymać wodę w podłożu.
Jak podlewać rośliny skutecznie i ekonomicznie?
Kolejna ważna rzecz to sposób podlewania i wykorzystane do tego akcesoria. Co ciekawe, nie najlepiej sprawdzają się popularne, obrotowe zraszacze. Powód? Gdy pracują w środku dnia, część wody nawet nie dotrze do korzeni, bo szybko odparuje! Za to już dobrze przemyślane systemy zraszające, działające w odpowiednim porach dnia (o czym było wyżej), to już znacznie lepsze rozwiązanie.
Warto przy tym stawiać na akcesoria maksymalnie wykorzystujące dostępną wodę oraz w miarę możliwości pozwalającą ją zaoszczędzić. Dobrą praktyką jest zresztą zbieranie deszczówki przez całe lato - za tę wodę nie płacimy! I na koniec ważna uwaga: pamiętajmy przede wszystkim o roślinach szczególnie wrażliwych na suszę, czyli takich z płaskim systemem korzeniowym. Przykład? Hortensje, magnolie, różaneczniki, azalie czy wrzosy.
Jak poradzić sobie z suszą?
Kiedy susza już nadejdzie, najważniejsze jest zapewnienie roślinom odpowiedniej wilgoci, a jeśli wszystkiemu towarzyszą potężne upały - także cienia i odrobiny chłodu. Jeśli niektóre rośliny są uprawiane w doniczkach, warto przestawić je w miejsca mniej rozgrzane. Ponadto godne polecenia są techniki wykorzystywane w profesjonalnych szklarniach - np. mikrozraszacze oraz dysze, które w powietrzu tworzą delikatną zawiesinę kropli wody.
Powstaje w ten sposób mgiełka, która podczas odparowywania pochłania ciepło z powietrza, a w rezultacie obniża temperaturę w pobliżu roślin. Ważne jednak jest tu właściwe, wysokie ciśnienie, tak żeby nie tworzyły się większe krople wody spadające na liście i łodygi. Dlaczego? Może to spowodować poparzenie roślin przez światło słoneczne. Inna sprawa, że woda i większa wilgoć na liściach sprzyja rozwojowi szkodliwych mikroorganizmów.
Jakie rośliny są odporne na upały?
Przezorny zawsze ubezpieczony, dlatego wybierając rośliny do ogrodu, warto zainteresować się także tymi, które są odporne zarówno na upały, jak i niedobory wody typowe dla suszy. Dobrze pod tym względem wypadają drzewa i krzewy, które mają dłuższe korzenie, a więc są w stanie sięgać do głębszych poziomów gleby, gdzie panuje większa wilgoć. Poza tym zapewniają przyjemne zaciemnienie roślinom mniej odpornym na wysokie temperatury.
Z kolei szałwia, lawenda czy rozmaryn mogą śmiało rosnąć w miejscach suchszych i bardziej nasłonecznionych. Inne przykłady „twardzieli” odpornych na suszę to chociażby dzikie różne czy niektóre byliny (m.in. mikołajek płaskolistny, liliowce, dziewanna, rozchodniki, rojniki, rojniczki, smagliczka skalna, dziewięćsił, kocimiętka, sasanka, jukka karolińska, macierzanka wczesna, wilczomlecz mirtowaty, jeżówka).
