Mocne barwy, odważne zestawienia wzorów i surrealistyczne kształty. To dzięki nim członkowie Grupy Memphis przeszli do historii designu jako kontestatorzy funkcji i wielbiciele eksperymentalnej formy.
Początki grupy Memphis
Wszystko zaczęło się w pewien grudniowy wieczór 1980 roku, kiedy to uznany, ponad sześćdziesięcioletni już wówczas, projektant Ettore Sottsass zaprosił do siebie grupę młodych projektantów i architektów. Rozmawiali wtedy na temat nowej kolekcji mebli, nad którą pracował Sottsass, a w tle leciała płyta Boba Dylana „Stuck Inside of Mobile with the Memphis Blues Again”. Atmosfera była tak twórcza, że narodziła się w niej nowa idea projektowania, podważająca główną zasadę modernizmu, w myśl której forma powinna być podporządkowana funkcji. A właściwie podważająca wszystko, czym do tej pory był design. Nazwa projektu była pod ręką.
Memphis z płyty Dylana spodobało się wszystkim, także dlatego, że było wieloznaczne i przywodziło różne skojarzenia: z jednej strony bluesa, Tennessee oraz amerykańskie przedmieścia, z drugiej starożytny Egipt, świętą stolicę faraonów. Do lutego projektanci skupieni wokół Sottsassa przygotowali ponad sto rysunków mebli, lamp i ceramiki. Nie pracowali według żadnych ustalonych wytycznych. Nie mieli żadnej myśli przewodniej, poza chęcią uwolnienia się od tzw. dobrego gustu.
Idee grupy Memphis
Projektanci Grupy Memphis woleli pracować z niekonwencjonalnymi materiałami, żonglować historycznymi formami, bawić się kiczowatymi motywami i krzykliwymi kolorami. Charakterystycznem motywem jest wzór squiggle. Projekty Memphis były oryginalne, szalone, stanowiły jeden wielki eksperyment, bez oglądania się na trwałość i funkcjonalność obiektów. Idealnie wpasowały się w postpunkową ekstrawagancję nowego romantyzmu początku lat 80. I choć postmodernistyczne teorie, które głosili członkowie grupy, wydawały się często niejasne, to sama jej estetyka przysporzyła jej wielu miłośników.
Grupa Memphis pojawiała się w kolorowych magazynach i na licznych wystawach na całym świecie. Nawet sam Karl Lagerfeld urządził swoje mieszkanie w Monte Carlo meblami od Memphis. I nagle, w tym szczycie popularności, Sottsass ogłosił odejście z kolektywu. Zamiast sławy i medialnego szumu wolał bowiem nowe wyzwania. Pozostali członkowie grupy też nie potrafili odnaleźć się w sytuacji komercyjnego sukcesu i zakończyli wspólną działalność w 1987 roku. Teraz ich niezwykle projekty możemy obejrzeć w Vitra Design Museum Gallery na wystawie „Memphis: 40 lat kiczu i elegancji”.
Zdjęcie otwierające artykuł: Fotografia członków grupy Memphis na łóżku Tawaraya, które zaprojektował Masanori Umeda, 1981, © Masanori Umeda, © Studio Azzurro, dzięki uprzejmości Memphis, Milano, www.memphis-milano.com
