- Czym są strefy w kuchni?
- Dlaczego ergonomia w kuchni jest taka ważna i co ma z tym wspólnego trójkąt roboczy?
- Jakie powinny być odległości w kuchni pomiędzy szafkami i sprzętem AGD?
- Ergonomia w kuchni - nie tylko meble
Czym są strefy w kuchni?
Planując układ mebli kuchennych, często nie do końca wiemy, jakie odległości powinny zostać zachowane pomiędzy szafkami i sprzętem AGD, na jakiej wysokości umieścić blat i zawiesić szafki górne, czy jak rozmieścić szafki różniące się funkcjonalnością, aby codzienne korzystanie z kuchni było wygodne i oszczędzało czas. Zanim jednak przejdziemy do konkretnych zasad i odległości, warto poznać strefy kuchenne, które powinny znaleźć się w kuchennej zabudowie meblowej:
- Strefa zapasów - to miejsce do przechowywania zapasów, czyli lodówka, zamrażarka i szafki, w których umieszczamy produkty spożywcze. Z uwagi na wygodę i szybkość rozpakowania zakupów, ta strefa powinna znaleźć się blisko drzwi wejściowych do kuchni. Strefę zapasów dobrze jest wyposażyć w szafki i szuflady, w których umieścimy produkty sypkie, przyprawy, produkty zbożowe, kawę i inne artykuły spożywcze.
- Strefa przechowywania - tutaj przechowujemy kubki, zastawę stołową, garnki, drobne sprzęty AGD, pojemniki i akcesoria kuchenne. Większą wygodę i optymalne rozmieszczenie elementów uzyskamy, wyposażając szafki i szuflady w organizery i kosze cargo.
- Strefa zmywania - obejmuje zmywarkę, zlewozmywak i kosz na śmieci. Najczęściej kosz na śmieci i półka na środki czystości znajduje się w szafce pod zlewem.
- Strefa przygotowywania - zawiera blat roboczy. Optymalna ilość blatów roboczych w kuchni stanowi o wygodzie przygotowywania potraw, gdyż to właśnie na blacie kroimy i mieszamy produkty, z których następnie przyrządzamy posiłki. Na blacie powinno znaleźć się również miejsce na deski do krojenia, zestaw noży, podręczne akcesoria kuchenne oraz słoiczki z najpotrzebniejszymi przyprawami.
- Strefa gotowania - do podstawowych elementów należą płyta grzewcza, piekarnik, kuchenka mikrofalowa i okap. To właśnie w strefie gotowania następuje finalna obróbka cieplna potraw. Dobrym pomysłem na oszczędność miejsca i nowoczesny design jest okap blatowy, który podczas użytkowania płyty grzewczej, wysuwany jest z blatu. Niektóre modele płyt grzewczych wyposażone są w zintegrowany okap.
Dlaczego ergonomia w kuchni jest taka ważna i co ma z tym wspólnego trójkąt roboczy?
Zasady ergonomii w kuchni są ważne choćby dlatego, żeby nie stosować w kuchni, a szczególnie w dużej kuchni "pustych przebiegów". Jeśli zaplanujemy kuchnię zgodną z zasadami ergonomii i uwzględnimy zasadę trójkąta roboczego, z pewnością zyskają na tym nasze nogi, zaoszczędzimy nieco czasu i osiągniemy większą wygodę w użytkowaniu pomieszczenia.
Trójkąt roboczy uwzględnia umieszczenie najważniejszych stref na planie wierzchołków wizualnego trójkąta. Oznacza to, że wierzchołki trójkąta tworzą strefy zapasów, zmywania i gotowania, czyli lodówka, zlewozmywak i płyta grzewcza, a strefy przechowywania i przygotowania, czyli szafki i blaty wypełniają pozostałą przestrzeń. Właściwe rozłożenie stref w obszarze trójkąta roboczego zdecydowanie ułatwi nam korzystanie z kuchni w myśl stosowanej codziennie kolejności wykonywanych czynności, czyli wyjęcia produktów, przygotowania ich i przyrządzenia.
Jakie powinny być odległości w kuchni pomiędzy szafkami i sprzętem AGD?
Idealnie byłoby, gdybyśmy dysponowali rozległą kuchnią, w której zasady trójkąta roboczego będą wyraziste, a sama zabudowa to niemalże kunszt stylu wnętrzarskiego z ogromną funkcjonalną wyspą kuchenną w roli głównej. Nie zawsze jednak tak jest. Doskonałym przykładem są niewielkie kuchnie w bloku, które charakteryzują się nie tylko skromnym rozmiarem, ale często również kiepskim układem i brakiem okna. W takich kuchniach, które zwykle są niewielkim wąskim pomieszczeniem, jesteśmy skazani na układ mebli kuchennych liniowy lub w kształcie litery L.
W praktyce, w niewielkiej kuchni w zabudowie jednorzędowej nie uzyskamy co prawda dosłownej zasady trójkąta roboczego, jednak powinno wyglądać to następująco. Najpierw, zaraz obok wejścia, ustawiamy lodówkę. Następnie, za lodówką powinno znaleźć się minimum 40 cm blatu pomocniczego, aby móc swobodnie wypakować produkty. Za blatem pomocniczym umieszczamy zlewozmywak, a w szafce pod nim powinien znaleźć się kosz na śmieci.
Kolejnym elementem jest blat roboczy o minimalnej długości 60 cm, a im będzie dłuższy, tym większy będzie komfort pracy. Za blatem roboczym umieszczamy kuchenkę bądź płytę grzewczą, a za nią 40 cm blatu pomocniczego, który przyda się do zestawienia garnków. Miejsce pod blatem wykorzystujemy na szafki, a nad blatem możemy zawiesić szafki i półki, które zapewnią dodatkowe miejsce do przechowywania.
Pamiętajmy o tym, że:
- blat kuchenny powinien znajdować się na wysokości 80-90 cm od podłogi, przy czym wysokość dostosowujemy do wzrostu użytkownika
- szafki wiszące zawieszamy na wysokości 55-60 cm nad blatem roboczym
- okap umieszczamy na wysokości 65-70 cm nad kuchenką gazową i 60-65 cm nad płytą elektryczną
- odległość między dwoma rzędami szafek lub od szafek do ściany w zabudowie jednorzędowej to od 90 do 120 cm
- odległość pomiędzy lodówką i zlewozmywakiem powinna wynosić od 120 do 210 cm
- odległość pomiędzy kuchenką i zlewozmywakiem powinna wynosić od 120 do 210 cm, jednak w niewielkich kuchniach minimum to 90 cm
- odległość pomiędzy lodówką i kuchenką to 120 do 270 cm
Ergonomia w kuchni - nie tylko meble
Zasady trójkąta roboczego nie oznaczają, że natychmiast należy przebudować kuchnię i urządzić ją ściśle według wskazówek. Każda kuchnia jest inna, ma innych kształt i wielkość, a do tego dołóżmy jeszcze personalne przyzwyczajenia, preferencje i uwarunkowania, a okaże się, że właściwie nie da się zaprojektować uniwersalnej kuchni, która będzie idealna dla każdego. Zasada trójkąta roboczego zawiera jedynie wskazówki, dzięki którym usprawnimy pracę w kuchni. Najczęściej spotykane są kuchenne zabudowy meblowe w kształcie liter L, U, G, a także układ dwurzędowy lub jednorzędowy z wyspą kuchenną. W każdej z tych kuchni z powodzeniem zastosujemy zasady ergonomii wynikające z założeń trójkąta roboczego.
Warto pamiętać również o rozważnym rozmieszczeniu gniazdek elektrycznych w taki sposób, aby umożliwiały swobodne korzystanie z czajnika, tostera, czy blendera. Jeśli pozwala na to ilość miejsca, dobrym pomysłem jest umieszczenie w kuchni choćby niewielkiego stołu do serwowania posiłków lub mobilnej wyspy kuchennej, która nie tylko zwiększy ilość blatów roboczych, ale w czasie spotkań towarzyskich może stać się funkcjonalnym barkiem w salonie lub na tarasie. Całości dopełni oświetlenie górne i podszafkowe oraz opcjonalnie kinkiety ścienne lub punkty świetlne w zabudowie sufitu.
