Poczta Polska wypuszczała różne serie znaków. Pojawiały się na nich ważne postacie historyczne, piece kaflowe, cenne zabytki, mosty, a nawet dinozaury. Jedną z takich serii jest "Polskie wzornictwo przemysłowe". Najnowszą emisją z ikonami polskiego dizajnu kolekcjonerzy znaczków mogą się cieszyć od 30 sierpnia.
Pierwszy znaczek pocztowy na świecie wprowadzono do obiegu w maju 1840 roku w Wielkiej Brytanii - przedstawia on królową Wiktorię na czarnym tle ujętą z profilu. Znaczek popularnie nazywany jest "Penny Black", ponieważ ma nominał jednego pensa. W ślad za Zjednoczonym Królestwem podążyły inne kraje: Szwajcaria, kolejno Stany Zjednoczone, Francja, Austria itd.
Kiedy ukazał się pierwszy znaczek pocztowy w Polsce?
Pierwszy znaczek pocztowy w Polsce ukazał się w 1860 roku, w krótkim okresie, kiedy - pomiędzy powstaniem listopadowym a styczniowym - Zarząd Okręgu Pocztowego Królestwa Polskiego posiadał niewielką autonomię (wcześniej i później posługiwać się można było tylko znaczkami rosyjskimi). Pierwsze polskie znaczki pocztowe znajdowały się w obiegu zaledwie pięć lat, dlatego teraz są kolekcjonerskimi białymi krukami. W 2010 roku brytyjski dom aukcyjny sprzedał należący do Włodzimierza Rachmanowa zbiór "Polska nr 1" za milion dolarów!
Okolicznościowe znaczki pocztowe wydawane są przy okazji międzynarodowych wydarzeń, na przykład wystaw EXPO, lub jubileuszy. Pojawiają się także różne serie: kwiatów, zwierząt, a nawet dinozaurów. Do znanych projektantów znaczków należą m.in. Agnieszka Sancewicz i Marzanna Dąbrowska. To właśnie one zaprojektowały serię znaczków "Polskie wzornictwo przemysłowe".
Polski design na znaczkach pocztowych - historia i nowoczesność
Nowe znaczki pocztowe z serii "Polskie wzornictwo przemysłowe" przedstawiają fotel "Tulipan" Teresy Kruszewskiej oraz stołek PLOPP Oskara Zięty. Projekt został zrealizowany we współpracy z Instytutem Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie. Emisja obejmuje dwa znaczki sprzedawane w arkuszu czteroznaczkowym (2 x 2) - znaczki ułożone są naprzemiennie.
Autorką znaczków jest Agnieszka Sancewicz. Znaczki jej projektu wykonano w technice druku łączącego offset, raster stochastyczny i lakier. Projekt nawiązuje do kontrastu pomiędzy dwoma różnymi podejściami do designu - tradycyjnym i nowoczesnym, miękkim i twardym, przytulnym i industrialnym.
To krzesło stało się ikona lat 70.!
Pierwszy ze znaczków pocztowych przedstawia fotel "Tulipan" zaprojektowany w 1973 roku przez Teresę Kruszewską (1927-2014), który stał się ikoną polskiego wzornictwa powojennego. Teresa Kruszewska była cenioną projektantką mebli, architektką wnętrz, a także profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Znała i korzystała z wzorów i technik folklorystycznych, sięgała po naturalne tworzywa, czerpała ze skandynawskiego wzornictwa znanego z ergonomicznych kształtów i nacisku, jaki kładł na formę.
Wyjątkowość "Tulipana" tkwi w kielichowatej, organicznej formie, która była wynikiem pracy projektantki nad plastycznymi możliwościami sklejki. Teresa Kruszewska koncentrowała się na człowieku oraz na relacji jaką mebel tworzy z odbiorcą. Niezwykłe wyczucie formy zawdzięczała polskim projektantom związanych ze Spółdzielnią Artystów "Ład". Duże wpływ na twórczość Kruszewskiej miał również Alvara Aalto.
Fotel "Tulipan" był częścią kolekcji mebli wypoczynkowych. Na wystawie Meble ’73 projekt ten otrzymał Najwyższą Nagrodę Specjalną za wykonanie prototypów w Fabryce Mebli Giętych w Radomsku (obecnie Fameg). Prace Kruszewskiej znajdują się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Poznaniu oraz Vitra Design Museum w Niemczech.
Taboret wykonany z powietrza
Na drugim znaczku pocztowym zaprezentowano stołek PLOPP autorstwa Oskara Zięty, który stanowi nowoczesny obiekt wzornictwa przemysłowego, łączący artystyczne podejście z innowacyjną technologią. Po raz pierwszy został zaprezentowany w 2007 roku na targach Salone del Mobile di Milano.
Oskar Zięta jest rzeźbiarzem i kowalem, który zamiast dłuta i kowadła używa powietrza. Architekt, designer i artysta ukończył Politechnikę Szczecińską. Jest również doktorem ETH w Zurychu. Jego prace są doceniane na całym świecie za innowacyjne podejście do designu, inżynierii i technologii.
PLOPP, czyli "Polski Obiekt Ludowy Pompowany Powietrzem", jest efektem badań nad właściwościami metalu. Został zrobiony w technologii FiDU, która umożliwia tworzenie lekkich i wytrzymałych struktur poprzez - jak mówi projektant - "kontrolowaną utratę kontroli". Stołek PLOPP zdobył liczne prestiżowe nagrody, w tym Red Dot Design Award 2008, German Design Council Award 2008 oraz Forum AID Award 2009.
Znaczki pocztowe promują polski design
W skład kolekcji "Polskie wzornictwo przemysłowe" wchodzą również znaczki wyemitowane w 2018 roku. Za projekt odpowiada Marzanna Dąbrowska. Arkusz obejmuje 7 obiektów polskiego designu, w tym dwa razy powtarza się fotel i figurka. Znaczki ułożone są naprzemiennie.
Trio z tworzyw sztucznych
Aż trzy znaczki pocztowe przedstawiają fotele Romana Modzelewskiego. Projektant znany był głównie jako artysta, malarz i wykładowca. Urodził się na Litwie, kształcił się w Warszawie, a większość swojego życia spędził w Łodzi. Był niezwykle wszechstronnym twórcą, zajmującym się nie tylko malarstwem, ale również rzeźbą, rzemiosłem artystycznym, projektowaniem biżuterii, mebli i budową jachtów. Ponadto przez prawie czterdzieści lat pełnił kluczowe funkcje na łódzkiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie wykładał. Był skromnym i pracowitym człowiekiem, który nie dążył do zdobycia rozgłosu, jednak jego twórczość była szanowana i doceniana już za życia. Pomimo tego, że nie wszystkie jego osiągnięcia weszły do powszechnej świadomości.
Modzelewski był jednym z pierwszych polskich artystów, którzy eksperymentowali z tworzywami sztucznymi. Wykorzystywał je między innymi w krzesłach, które powstały w drugiej połowie lat 50. m.in. w krzesłach RM56, RM57 oraz RM58.
- Prototyp siedziska RM56 powstał w latach pięćdziesiątych i wykonany został ze sklejki. Uformowane w organicznym kształcie siedzisko osadzone zostało na metalowej konstrukcji o abstrakcyjnej formie. Był to jeden z pierwszych przykładów zastosowania plastycznych właściwości sklejki w polskim meblarstwie.
- Fotel RM57 jest przykładem zamiłowania Modzelewskiego do figur abstrakcyjnych. W swojej pracy zawsze szukał form geometrycznych zbudowanych z prostych, diagonalnych linii. Prym wiodła konstrukcja, dzięki której siedziska były atrakcyjne i wygodne w użytkowaniu. RM57 to jedyny fotel tapicerowany w dorobku projektanta. Stelaż siedziska produkowany jest z giętego drutu w kilku wariantach kolorystycznych. Kubełek wylany został pianką i tapicerowany jest w różnych tkaninach i kolorach.
- Jednak najsłynniejszym projektem Romana Modzelewskiego, który znalazł się w kolekcji stałej MoMA, jest fotel RM58 z 1958 roku. Fotel uważany jest dziś za ikonę polskiego designu. To fotel, który najbardziej kojarzony jest z nazwiskiem Modzelewskiego.
Był jednym z pierwszych w Polsce oraz na świecie siedzisk stworzonych z laminatu poliestrowo-szklanego. Konstrukcja fotela RM58 została wykonana z wielowarstwowego kompozytu zbrojonego włóknami szklanymi i pokryta warstwą barwionego żelkotu, czyli syntetycznej żywicy, która nadaje mu solidność i trwałość. Oryginalnie był wykonany w połysku i miał kolor czerwony.
Obecnie fotel RM58 jest produkowany przez firmę VZÓR. Powstaje ręcznie w stoczni. Do jego produkcji wykorzystuje się technologię stosowaną przy produkcji jachtów i łodzi. Fotel jest wykonany z nowoczesnych kompozytów, które są współczesnymi odpowiednikami laminatów poliestrowo-szklanych używanych przez Modzelewskiego. Dostępny jest w historycznej palecie kolorów, czyli w kolorze czarnym, białym, czerwonym, żółtym i zielonym. Obok klasycznej lakierowanej wersji fotel występuje także w wersji matowej.
Krzesło z drutu
Fotel Grid55 został zaprojektowany przez Czesława Knothe w 1955 roku. Fotel, z braku w powojennym designie materiałów, powstał z drucianej siatki, która była wtedy powszechnie dostępna. W rezultacie Knothe stworzył krzesło o niezwykle lekkiej formie, która nieoczekiwanie została uznana za bardzo innowacyjną i niezwykle wygodną jak na tamte czasy.
Czesław Knothe specjalizował się w projektowaniu mebli i kompletnego wyposażenia pomieszczeń. Należał do Spółdzielni Artystów ŁAD, a od 1945 roku zaczął współpracować z Biurem Nadzoru Estetyki Produkcji (dzisiejszym Instytutem Wzornictwa Przemysłowego). By wykładowcą na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1936 roku razem z Marianem Sigmundem przygotował projekt wyposażenia wnętrz na potrzeby Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Największym projektem tego architekta były meble do Pałacu Kultury i Nauki. W późniejszych latach projektował meble do wnętrz biurowych i mieszkalnych, krzesła, fotele, zestawy meblowe, regały i meblościanki.
Wyroby meblowe z siatki drucianej Czesława Knothe nigdy nie były produkowane seryjnie. Jedyne krzesło i fotel z metalowej siatki są przechowywane w Muzeum Narodowym w Warszawie. Współczesna wersja krzesła zrealizowanego przez Vzór została wyróżniona w konkursie "Must have 2015" organizowanym przez Łódź Design Festival.
Figurki - hit Ćmielowa na znaczkach pocztowych
Ostatnie, które znalazły się na znaczkach pocztowych z 2018 roku, są słynne figurki z Ćmielowa: Dziewczyna w spodniach Lubomira Tomaszewskiego, Dziewczyna siedząca Henryka Jędrasiaka, Sudanka tego samego autora i byk Mieczysława Naruszewicza. Choć fabryka cały czas oferuje nowe wzory, największym zainteresowaniem cieszą się od lat porcelanowe figurki z lat 50.
W 1957 roku na łamach "Biuletynu IWP" Henryk Jędrasiak, Lubomir Tomaszewski, Hanna Orthwein i Mieczysław Naruszewicz opublikowali artykuł pt. "Rozwijamy rzeźbę ceramiczną", który bywa interpretowany jako manifest młodych projektantów. Zawarto w nim pogląd, że najwyższy czas zerwać z przestarzałymi, nieatrakcyjnymi formami z przeszłości. Artyści, których nazwano "Wielką Czwórką", opracowali wyjątkowy styl porcelanowych figurek. W ich pracach widoczna jest redukcja elementów, synteza, organiczna, miękka linia i asymetria. Nowoczesnego wyglądu dopełniały czyste, żywe kolory.
Seria "Polskie wzornictwo przemysłowe" - znaczek z syrenką
Serię "Polskie wzornictwo przemysłowe" zapoczątkował znaczek "Syrena" w 2016 rok. Zaprojektowała go Marzanna Dąbrowska. Znaczek był promocją polskiego designu i tak jak kolejne z tej serii pokazywał ikoniczne auto.
W tym przypadku mamy do czynienia z designem jedynego całkowicie od podstaw zaprojektowanego polskiego auta osobowego Syreny, które było produkowane na masową skalę. Znaczek oddaje cześć jej sportowej i niewdrożonej wersji (oraz jej projektantowi Cezaremu Nawrotowi), która w formie prototypu została zaprezentowana w 1960 roku, udowadniając że nie tylko Włosi potrafią projektować sportowe auta.
