Ikoniczne, kultowe meble na stałe zagościły w naszym życiu. Niektóre widzieliśmy w filmach, inne wpadły nam w oko podczas kartkowania gazet wnętrzarskich. Niekoniecznie jednak znamy ich historię. Zapraszamy więc do świata dizajnu.

Fotel Eames Lounge Chair - kultowy mebel

Któż go nie zna? Kultowy Eames Lounge Chair to jeden z najbardziej znanych foteli na świecie. Amerykańskie małżeństwo Ray i Charles Eamesowie zaprojektowało go w latach 50. dla swojego przyjaciela Billyego Wildera, amerykańskiego reżysera, scenarzystę i producenta filmowego, twórcę takich obrazów, jak Bulwar Zachodzącego Słońca. Fotel inspirowany był studiem filmowym i bejsbolem. Jest w stylu mid century.

fot. Vitra

Z założenia małżeństwo Eames produkowało meble dostępne dla wszystkich o dobrym stosunku jakości do ceny. W tym przypadku stworzyli model luksusowy. Na wygodę oraz praktyczność fotela wpływa przede wszystkim jego budowa oraz wysokiej jakości materiały stosowane do produkcji.

fot. Vitra

Oryginalny Eames Lounge Chair składał się z trzech sklejkowych muszelek – siedziska, oparcia oraz zagłówka. Oparcie jest głębokie, a siedzisko nisko osadzone, w ten sposób przyjmujemy wygodną pozycję półleżącą. Fotel ma w komplecie podnóżek, który podnosi komfort użytkowania. Taki sam fotel miał filmowy Dr House, Iron Man, a Ingmar Bergman mógł się pochwalić aż dwoma egzemplarzami.

Leżanka LC4 - luksusowa maszyna do spania

Le Corbusier miał wpływ nie tylko na nowoczesną architekturę, ale wspólnie z  swoim kuzynem Pierre'em Jeanneretem i Charlotte Perriand był również autorem ponadczasowych mebli. Jednym z nich jest leżanka LC4.

fot.maxfliz.pl

Le Corbusier mówił na dom "maszyna do mieszkania", a meble to były maszyny służące do konkretnych celów. I tak Fotel LC1 to fotel do rozmowy, Fotel LC2 to fotel do odpoczynku, Leżanka LC4 to fotel do spania. LC4 powstała w 1928 roku i ma regulowany kąt nachylenia. Wygięty metalowy stelaż z poduszką obity został skórą, co było charakterystyczne dla modernizmu. Kształt leżanki był inspirowany samochodami, którymi Le Corbusier się fascynował.

Krzesło Louis Ghost - kultowy mebel niczym duch

Louis, bo inspirowane jest stylem Ludwika XV, czyli francuskim rokoko. Ghost (Duch), bo zostało wykonane z przeźroczystego tworzywa. Krzesło zostało zaprojektowane dla producenta mebli Kartell przez słynnego designera Philippe Starcka, gwiazdę światowego designu, który zrobił już… 10 000 przedmiotów. - Wywrotowy, etyczny, ekologiczny, polityczny, humorystyczny... tak widzę swój obowiązek jako projektanta - powiedział kiedyś Philippe Starck

fot. Kartell

Louis Ghost jest krzesłem nowoczesnym z racji zastosowanego materiału, stylowym z racji formy i ponadczasowym, które pasuje zarówno do wnętrz nowoczesnych, eklektycznych, jak i klasycznych. - Barokowy wzór odnowiony zgodnie z duchem czasu - żartuje projektant.

fot. Kartell

Louis Ghost to pierwszy na świecie przezroczysty fotel wykonany z tworzywa dostępny w wersji ogniotrwałej. Krzesło jest odporne na zarysowania, uderzenia i pogodę. Waży 5,4 kg, ma 54 cm szerokości i 94 cm wysokości. Krzesła można przechowywać, układając je jedno na drugim. Producent poza modelem całkowicie przezroczystym wprowadził na rynek także wersje kolorystyczne, m.in. zielony, czerwony, niebieski czy czarny. Oraz wersję dziecięcą ze zmniejszonymi proporcjami.

Lampa PH Artichoke - ikoniczny karczoch od mistrza oświetlenia

Artichoke to nic innego jak karczoch, ale lampa jest znana również pod nazwą szyszka (The Cone). To jedna z najbardziej znanych lamp w historii duńskiego designu. Zaprojektował ją Poul Henningsen. Lampa karczoch powstała w 1958 roku (po 10 latach nad prototypem) na specjalne zamówienie dla restauracji Langeline Pavilion w Kopenhadze, w której goście do dziś mogą podziwiać oryginalny projekt.

fot. Louis Poulsen

Artichoke składa się z aluminiowych elementów, które osłaniają żarówkę niczym liście karczocha. Dzięki temu światło rozprasza się miękko i równomiernie, tworząc przytulny klimat. Lampa waży… ponad 10 kg.

fot. Louis Poulsen

Henningsen szczególnie dbał o sztuczne oświetlenie. Wynika to z faktu, że Dania jest krajem, w który jest mało słońca. Artichoke miała więc służyć nie tylko jako ozdoba wnętrza, ale również być funkcjonalna. Poul Henningsen, choć studiował architekturę, nigdy jej nie skończył. Zawód ten ograniczał go. Przez większość życia zajmował się szeroko pojętą sztuką. Był dziennikarzem, malarzem i wynalazcą. W końcu designerem i pierwszym specjalistą od oświetlenia - stworzył ponad 100 projektów lamp.

Fotel Egg - kultowe duńskie jajo

Fotel Egg, czyli Jajo, autorstwa Arne Jacobsena dla producenta Fritz Hansena, to kolejne arcydzieło duńskiego designu. Mebel powstał specjalnie na potrzeby hotelu SAS ROYAL (obecnie Radisson Collection Royal Hotel) w Kopenhadze. Jacobsen zawsze podchodził do swoich projektów kompleksowo i tak samo było w przypadku hotelu. Oprócz bryły budynku, zaprojektował także jego wyposażenie. Wśród nich powstał właśnie Egg.

fot. Fritz Hansen
fot. Fritz Hansen

W swoim garażu, niczym rzeźbiarz, Arne Jacobsen wyrzeźbił najpierw model z gliny i drutu. Zamiast stalowej ramy i drewna uformował twardą piankę poliuretanową i następnie obił tapicerką. Jak mówił Sandor Perjesi, modelarz pracujący w pracowni: spędziliśmy cały weekend na dodawaniu i spiłowywaniu materiału. W tę i z powrotem, jak w klasycznym rzeźbieniu. Tym samym fotel, oprócz swojego unikalnego kształtu, jest również pionierem pod względem techniki użytej do jego wykonania.

fot. Fritz Hansen

Jacobsen chętnie inspirował się naturą i jej organicznymi kształtami, które stały się podstawą kilku jego najbardziej znanych mebli. Używał często nazw zaczerpniętych ze świata przyrody. Pozostałymi krzesłami były m.in. Swan (łabędź), Ant (mrówka) czy Drop (kropla).

Lampa Arco - łuk Achillesa ikoną dizajnu

Arco została zaprojektowana w 1962 roku przez Achille (Achilles) Castiglioniego i jego brata Pier Giacomo dla firmy FLOS. Achille urodził się w 1918 roku i był jednym z najważniejszych włoskich dizajnerów i architektów, który stworzył jedne z najbardziej rozpoznawalnych na całym świecie projektów. Tworzył przedmioty, lampy i meble dla wielu firm, takich jak Kartell, Flos, Zanotta, Knoll czy Alessi.

fot. Flos

Lampa Arco jest częścią trendu, który rozwinął się w latach 60. i który nazywa się Ready Made. Ready Made bawił się w koncepcją, która polegała na tym, że meble były "odświeżane" poprzez ironiczną zmianę ich kontekstu. Za przykład można podać zaprojektowane przez Castiglioniego krzesło Sella (siodełko rowerowe na jednej nodze zamiast siedziska) i Mezzadro (krzesło w formie siedzenia w traktorach). Taką samą zabawą jest Arco - ciężką marmurową bazę i regulowaną wygiętą w łuk ramę Castiglioni wzorował na ulicznej latarni. Dzięki długiemu ramieniu lampa oświetla środek pokoju.

fot. Flos

Lampa Arco jest z pewnością jednym z jego najważniejszych projektów i dziś stanowi część stałych kolekcji Muzeum Triennale w Mediolanie i MoMA w Nowym Jorku.

Krzesło Panton - temu kultowemu meblowi brak czterech nóg!

- Głównym celem mojej pracy jest sprowokowanie ludzi do użycia wyobraźni. Większość ludzi spędza życie w ponurym, szaro-beżowym konformizmie, śmiertelnie bojąc się używać kolorów - powiedział Duńczyk Verner Panton, kluczowa postać w świecie designu lat 60. i 70. Znany ze swoich pomysłowych, nowatorskich projektów mistrzowsko wykorzystywał kolory, co było jego znakiem rozpoznawczym.

fot. Vitra

Jednym z projektów Pantona było plastikowe krzesło wspornikowe, tzn. krzesło, którego siedzisko i konstrukcja nie są wsparte na czterech nogach. Żaden producent nie chciał się podjąć tego wyzwania z wyjątkiem Willi Fehlbauma, założyciela firmy Vitra. I tak w 1967 roku wyprodukowano małą, pilotażową serię 150 sztuk.  Były to pierwsze krzesła wykonane w całości z tworzywa sztucznego. Niestety, w 1979 roku zaprzestano produkcji, bo materiał, z którego zrobiono mebel, był mało odporny na starzenie i zwyczajnie pękał. Dopiero w latach 90. wraz z postępem technologii można było powrócić do projektu. Wtedy Vitra opracowała nową wersję wykonaną z polipropylenu. 

fot. Vitra

W 2018 roku z okazji 50-lecia Vitry producent wprowadził dwie nowe wersje, aby uczcić ikoniczny projekt Vernera Pantona – Panton Chrome i Panton Glow. Pierwszy ma lustrzaną powierzchnię - olśniewający efekt Panton Chrome jest wynikiem procesu metalizacji, w którym cząsteczki metalu są osadzone w wielu warstwach lakieru.

fot. Vitra
fot. Vitra

Panton Glow ma pięć warstw lakieru, które zawierają fosforyzujące pigmenty nakładane ręcznie na surową poliuretanową powłokę. Świecące pigmenty absorbują światło i emitują niebieską poświatę w ciemności.

Krzesło Tulip - tulipan z włókna szklanego i żywicy

Krzesło Tulip (Tulipan) zostało zaprojektowany przez Eero Saarinen w 1955 roku dla firmy Knoll. Charakterystyczne ergonomiczne linie do dzisiaj są uważane za klasyczne wzornictwo przemysłowe. Podstawa wykonana jest z odlewanego aluminium. Występuje w wersji białej i czarnej. Podstawa jest w całości odlana z aluminium, a korpus z formowanego tworzywa sztucznego wzmocnionego włóknem szklanym.

fot. Knoll

Eero Saarinen (1910-1961) był urodzonym w Finlandii amerykańskim projektantem i architektem przemysłowym, który na nowo zdefiniował modernizm. Poza wieloma osiągnięciami architektonicznymi Saarinena odniósł również sukces w projektowaniu mebli. W 1941 roku eksperymentował z giętą sklejką razem z Charles Eames. Wkrótce zaczął badania krzeseł z włókna szklanego, który był materiałem w początkowej fazie rozwoju i technologia produkcji dopiero raczkowała.

fot. Knoll

Saarinen i Florence Knoll znaleźli pewnego konstruktora łodzi w New Jersey, który eksperymentował z włóknem szklanym i żywicą. Poprosili go, żeby pomógł im w opracowaniu metod produkcji. Florence Knoll wspomina: Był bardzo sceptyczny, więc po prostu zaczęliśmy go błagać. Myślę, że ze względu na to, iż byliśmy tacy młodzi i pełni entuzjazmu, w końcu się poddał i zaczął z nami współpracować.

Lampa Skygarden - klasyk dizajnu ze sztukaterią

To dowód na to, że w minimalistyczną formę można wpleść trochę klasyki. Lampy wiszące Skygarden marki Flos w ciągu kilku lat zyskały status nowoczesnego klasyka designu.  Niezwykle odważny projekt stworzył Marcel Wanders w 2007 roku. Zainspirował go sufit z gipsowymi dekoracjami. Stworzył nowoczesny klosz ze stali nierdzewnej, którego wnętrze ozdobił motywem kwiatowym odlanym z gipsu. Na zewnątrz lampa może mieć różne wyraziste kolory. Wnętrze klosza malowane jest zawsze na biało<

fot. Flos
fot. Flos

Wanders słynie z tego, że nie czyta gazet i nie ogląda telewizji. Za to pasjonuje się sztuką, malarstwem i architekturą, oraz historią. Podziwia także misternie zdobione włoskie sufity (sztukaterie) oraz interesuje się dawnym rzemiosłem i jego technikami. Postępuje zgodnie z zasadą, że każdy projekt musi mieć w sobie coś szczególnego.

Stolik kawowy Noguchi - ten ikoniczny mebel jest jak rzeźba

Stół Noguchi to modernistyczny mebel wyprodukowany przez firmę Herman Miller w 1947 roku, a zaprojektowany w Stanach Zjednoczonych przez japońsko-amerykańskiego artystę i projektanta przemysłowego Isamu Noguchi. 

fot. Herman Miller

Stolik Noguchi był zrobiony z palisandru i szkła. Pierwotnie Noguchi zaprojektował stolik w 1939 roku dla A. Congera Goodyeara, prezesa Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Zespół projektantów w firmie Herman Miller był pod takim wrażeniem biomorficznego stolika, że zatrudnił Noguchiego do zaprojektowania podobnego, z rzeźbiarską podstawą i szklanym blatem.

fot. Herman Miller

Katalog Herman Miller z 1947 roku opisywał stolik kawowy Noguchi jako "rzeźbę do użytku". Podstawa została wyrzeźbiona z litego orzecha włoskiego i składała się z dwóch identycznych części; gdy jedna część jest odwrócona i połączona z drugą za pomocą pręta obrotowego, pojawia się podstawa, która ma płynną formę i zainteresowanie rzadko spotykane w meblach z jakiegokolwiek okresu - pisał autor katalogu. Kształt dwóch drewnianych podpór tworzy samonośną i stabilną podstawę, umożliwiając umieszczenie ciężkiego szklanego blatu bez użycia łączników.

Autor
10 kultowych mebli i lamp. Bez nich świat nie byłby już taki sam!
Monika Utnik
Dziennikarka, wieloletnia redaktorka pism wnętrzarskich, absolwentka polonistyki i italianistyki Uniwersytetu Warszawskiego, autorka książek dla dzieci. Zadebiutowała...